Site-archief
Waar ben ik hier?
J.V. Foix
.
In literair tijdschrift TERRAS nummer 23 las ik het gedicht van de dichter, schrijver en essayist J.V. Foix. Ik kende Foix (Josep Vicenç Foix i Mas) niet en ik vermoed velen met mij. J.V. Foix (1893-1987) was een Spaans of beter Catalaans dichter uit Barcelona. Foix noemde zichzelf ‘onderzoeker in poëzie’. Typisch zo’n naam die je jezelf geeft en waar mensen dan meteen een beeld bij hebben. Zo mag ik mijzelf graag ‘ondernemer in poëzie’ noemen, ik neem aan dat mijn regelmatige lezer die omschrijving wel kan plaatsen.
Maar terug naar Foix. Hij was redacteur van het tijdschrift L’amic de les arts (De vriend van de kunsten). Van jongs af aan zoekt hij aansluiting bij de avant-garde van Catalonië. Dali, Miró, Éluard, Gracia Lorca behoorden tot zijn vrienden. In 1984 werd hij onderscheiden met de Premio Nacional de las Letras Espanolas. Foix onderhield een correspondentie met Paul Éluard.
In TERRAS is een gedicht van hem opgenomen vertaald door Adri Boon (met dank aan Ferran Bach).
.
Alleen en bedroefd, gehuld in oud gewaad,
Zie ‘k me dolen door donkere verlaten oorden,
Over ongewisse beemden, in bergen van lei-
Diepe kloven die me, sluw en slinks, weren.
.
En ik vraag: Waar ben ik hier? Naar welk oud land,
-Naar welke dode hemel-, of zwijgende velden,
Voel ik toch zo’n dwaas verlangen? Tot welke wond’re
Onbekende ster bewegen, gedwee, mijn schreden?
.
Allee, en eeuwig. Dit land openbaart zich aan mij,
Al duizend jaar, het vreemde doet niet vreemd aan:
Ik voel me er geboren; en in dorre woestenijen,
.
Op een besneeuwde top vind ik opnieuw de plek
Waar ik ooit verwijlde, en ook Gods listen waarmee
Hij me voor Zich wilde winnen. Of duivels bedrog.
.
Geld maakt tevreden maar niet gelukkig
Anna Achmatova
.
Op het wereldwijde Interweb las ik een artikel over hoeveel geld je nodig hebt om je maximaal gelukkig te voelen. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is dat veel minder dan je misschien verwacht. Met een jaarinkomen van rond de € 58.000,- ben je het gelukkigst. Die conclusie trekken tenminste Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman en econoom Angus Deaton van de Amerikaanse Princeton University in het blad van de Amerikaanse Academie van Wetenschappen in 2010. Ze deden dit onderzoek onder 450.000 respondenten. Het geluksgevoel steeg ook met het inkomen, tot een plafond van 58.000 euro. ”Wij concluderen daaruit dat geld tevredenheid koopt, maar geen geluk”, aldus de onderzoekers.
Dit komt overeen met het bedrag dat uit het Nationaal Geluksonderzoek in België uit 2018 komt. Daar was de onderzoeksgroep wel wat kleiner (3770 mensen). Mensen die meer dan dat bedrag verdienen per jaar voelen zich wel meer tevreden maar niet gelukkiger.
Maar waarom plaats je hierover een artikel op je blog over poëzie zal je je afvragen? Ik heb dit opgezocht naar aanleiding van een gedicht van de Russische dichter Anna Achmatova (1889 – 1966). Het betreft hier het gedicht zonder titel dat oorspronkelijk verscheen in literair tijdschrift Tirade nummer 23 uit 1979. In een vertaling van Kees Verheul. In dit gedicht stelt Achmatova dat het krijgen van aandacht en kracht van vele mensen een grotere rijkdom oplevert dan veel geld. Oordeel zelf.
.
Als allen die mij in hun zielsnood
om hulp hebben gevraagd –
alle vrome narren, alle sprakelozen,
invaliden, in de steek gelaten vrouwen,
zelfmoordenaars en dwangarbeiders –
mij ieder één kopeke hadden toegestuurd,
zou ik nu rijker zijn dan ‘wie ook in Egypte’,
zoals Koezmin, de dichter, dikwijls zei…
Maar niemand die mij een kopeke stuurde.
Zij gaven mij een deel mee van hun kracht
en ik werd sterker dan wie ook ter wereld –
zodat zelfs dit mij nu geen moeite kost.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 