Maandelijks archief: november 2015
Moeder
Willem Elsschot
.
Ik moest vandaag denken aan een literaire wandeling die ik maakte met collega’s door Antwerpen aan de hand van een verhaal van Willem Elsschot. Uit het verzameld werk van Willem Elsschot (1882 -1960) heb ik daarom het gedicht ‘Moeder’ gekozen. Omdat ik zin had om iets van Elsschot met jullie te delen en omdat de taal van Elsschot zo heerlijk vol zit met woorden en uitdrukkingen waarvan ik geen weet heb maar waar ik zeer van kan genieten.
.
Moeder
.
Als vader slaapt gelijk een rustig beest,
en in zijn droom herkauwt en zalig lacht,
dan ligt gij wakker, starend in den nacht,
en roept uw zoons en dochters voor den geest.
.
Zij zijn gevloôn, als gieren voor ’t tempeest,
met stukken van het oude nest bevracht,
waarin gij dubbend op hun terugkeer wacht,
maar op de klok het woord des tijds niet leest.
.
Laat niet uw dagen slinken in verdriet;
geen macht die tanden aan uw mond verstrekt,
of ooit weer zog in uwe borsten wekt.
.
Er is niets aan te doen, zoals gij ziet.
Drink dus een borrel bij een passend lied,
daar schele Piet reeds met uw tenen trekt.
.
Herman de Coninck poëzie
Poëzie
.
Vandaag een van de vele gedichten die Herman de Coninck schreef over poëzie, of waar de poëzie een rol in speelt. In dit geval over de liefde en de noodzaak van poëzie daarbij, in een gedicht uit de bundel ‘Zolang er sneeuw ligt’ uit 1975.
.
Poëzie
.
Als je je nukkig ingraaft onder de dekens,
wil je eigenlijk zeggen: kom bij me liggen.
.
Als je de deur achter je dichtslaat en wegrent,
wil je eigenlijk zeggen: kom me toch achterna.
.
En als je zegt: ‘ik hou van je’
bedoel je: ‘ hou je van mij?’
.
Zie je nou wel dat poëzie nodig is,
want als ik ‘ja’ zou zeggen,
zou dat niks betekenen.
.
Poezebeest
Jotie T’ Hooft
.
Het trieste verhaal van de zeer veel belovende dichter Jotie T’Hooft (1956 – 1977) is wel bekend. Op veel te jonge leeftijd overleden aan een overdosis heroïne. Zijn gedichten spreken echter nog steeds veel mensen aan en zijn nagedachtenis wordt onder andere door een literaire prijs die naar hem vernoemd is, in ere gehouden.
Vandaag heb ik een gedicht gekozen uit de bundel ‘Poezebeest’ die postuum in 1978 werd gepubliceerd.
.
Als jij doodgaat
.
Als jij doodgaat zal ik ook.
Als jij voor korte tijd bevroren
en dan leeg vat zonder geest
erin maar stil erboven zwevend
begraven bent, kom ik langs.
.
Ik zal vaak langskomen, en heb ik
geen kleed dat langs de halmen ruist
en dat je dan zou horen en weten
ik heb alleen mijn nerveuze, slepende
stap, als jij doodgaat zal ik ook.
.
Geld stinkt niet
250 jaar pecuniaire poëzie
.
In 1987 gaf van Lanschot bankiers (n.a.v. hun 250 jarig jubileum) het boekje ‘Het geld dat spant de kroon, 250 jaar pecuniaire poëzie’ uit, een bloemlezing over geld in de poëzie bijeengebracht door Gerrit Komrij. In deze bijzonder mooi uitgegeven bundel gedichten vanaf 1737 tot 1987. Hieronder twee voorbeelden, een oudje en een recent gedicht.
.
Van G. Outhuys uit 1824
.
De wisselvalligheid der fortuin
.
Een, die op ’t woest ontwerp van zelfmoord was gekomen,
Ziet een verborgen schat, en laat, verrukt, de strop;
Doch, die ’t begraven geld ziet van zijn plaats genomen,
Vindt, voor zijn goud, het touw, en hangt zich ijlings op.
.
Van Rob Schouten uit 1978
.
Vroeger
.
Lang geleden, maar wel na de oorlog
-Want die ken ik slechts van horen zeuren-
.
Die tijd die heette toen het heden nog,
Kon het navolgende octaaf gebeuren:
.
‘De huizen klappertanden met hun deuren,
in elke hoek zat een ontstellende Moloch
Jongens van mijn leeftijd te verscheuren
En aan mijn bed waakte een krom gedrocht.
.
Sliep ik bij toeval in, dan kwamen de Harpijen
Om elk tot bloedens toe met mij te vrijen
En ’s ochtends knaagde een enorme beverrat
,
Aan alles wat ik op mijn lever had,’
Omdat ik met het geld voor de collecte
Mijn potje voor dichtbundels spekte.
.
Derde prijs Ongehoord! Gedichtenwedstrijd 2015
Miranda de Haan
.
De derde prijs in de Ongehoord! gedichtenwedstrijd 2015 is gewonnen door Miranda de Haan met het gedicht ‘alle straten dragen sporen’. Uit het juryrapport:
In het gedicht alle straten dragen sporen, worden opmerkelijke woorden gevat in een strak metrum. Het is een gedicht dat gehoord wil worden en de jury is benieuwd naar de voordracht.
.
alle straten dragen sporen
maar bouwen onbewogen
mensen tot kastelen
op de trappen van jouw stad
dragen kinderen op ruggen
benen werden bomen
vastgegroeid tot muren
ruwer dan jouw ongeschoren wang
ze drinken stierenbloed en zweten
doornen, branden
vlees met hete stenen,
en ik verdwaalde elke dag
versliep me op de stranden
brak golven van de branding
met scherven van je glas
en zocht naar jou in ruzie,
loog van gouden kusten
waar niets me nog vertelde
dat jij er niet meer was.
.
Tweede prijs Ongehoord! Gedichtenwedstrijd 2015
Marco van der Bij
.
De tweede plaats in de Ongehoord! Gedichtenwedstrijd is gewonnen door Marco van der Bij, stadsdichter van Woerden met het gedicht ‘Friesland’. Uit het juryrapport:
In het gedicht Friesland worden grote emoties zichtbaar gemaakt in simpele woorden. In beeldende taal werkt de dichter toe naar een prachtige laatste regel.
.
Friesland
In absolute windstilte kwamen we aan
het dunne haar boven de grote oren
en woest witte bakkebaarden
stond alle kanten op
met grote kolenschoppen
duwde hij zichzelf van de bedrand
strompelde naar de wankelstoel
stommelde wat over kaas keren
en de dakpannenfabriek
onderweg rustten de vergeelde vingers
kort op mijn schouders
schuurde de stoppelbaard vluchtig
over mijn kruin
hij keek, knikte
slurpte wat lauwe koffie
het meeste vanaf een schoteltje
de raspende tabakstem
maakte flauwe grapjes
mijn broers lachten hees
ik besloot om als oudste niet te huilen
vlak voor de storm vertrokken we
huiswaarts
en konden nooit meer terug
,
Winnaar Ongehoord! gedichtenwedstrijd 2015
Alja Spaan
.
Tijdens een sfeervolle en feestelijke bijeenkomst in het Bibliotheektheater op zondag 22 november werd dichter Alja Spaan als winnares verkozen met haar gedicht ‘spiegelend’. Op een druilerige zondagmiddag was het in het Bibliotheektheater een warme middag met de prachtige soulvolle muziek van Eva Almagor en haar band en alle shortlistdichters die hun gedicht mochten voordragen.
De jury bestaande uit Rien Vroegindeweij, Myrte Leffring en Arie van der Krogt schreef in haar juryrapport:
De jury is aangenaam verrast door het grote aantal inzendingen.
Maar liefst 196 gedichten werden ingestuurd. Aan de jury de taak om uit deze voorraad de drie prijswinnende gedichten te kiezen.
De eerste prijs was direct duidelijk toen de juryleden hun individuele voorkeuren naast elkaar hadden gelegd. Over de nummers twee en drie werd langdurig gesproken voordat de uitslag unaniem was.
Deze jury houdt van heldere poëzie en beeldend taalgebruik.
Veel gedichten vielen af door een overmatig gebruik van metaforen, vaak versteend tot clichés. Veel gedichten begonnen mooi, maar vielen af door een te triviale gedachte of een te nadrukkelijke slotregel, vaak het gevolg van een te grote drang tot uitleg. De jury houdt van gedichten met spanning en een zekere geheimzinnigheid. De drie gekozen gedichten voldoen daaraan, elk op hun eigen manier.
De nummer één was voor alle juryleden van meet af aan duidelijk. Het gedicht is spannend en raadselachtig en rolt in een doorgaande beweging naar de slotregel, die onmiddellijk uitnodigt naar herlezing en herlezing. Dit gedicht geeft haar geheim heel langzaam weg. Deze dichter heeft een schrijfstijl die vraagt om meer.
Daarom koos de jury als winnaar van de Ongehoord! Gedichtenwedstrijd 2015 uit alle 196 inzendingen het gedicht “spiegelend” van Alja Spaan
.
spiegelend
Zolang ze maar bleef bewegen, de benen koud
in de natte spijkerbroek, haar
handen glijdend van het stuur, de voeten tikkend
tegen de volle fietstassen, dezelfde
weg terug nemend als heen, zolang ze maar niet
langer bleef stilstaan, het oversteken,
het hek, de winkel, hetzelfde stroeve mechanisme
in werking hield als kort daarvoor,
zolang slingerde de weg als een noodzakelijk
kwaad, een geel streepje op
de schatkaart, een hinderlijk melodietje in het
hoofd, een thuiskomen dat steeds
uitgesteld werd, herhaald moest worden maar
allereerst gevonden.
.
Van links naar rechts de prijswinnaars Marco van der Bij, Alja Spaan en Miranda de Haan
.
Zomeravond
Schoolslag
.
Nu de herfst in alle hevigheid is losgebarsten lijkt het me het juiste moment om wat zonneschijn door te laten sijpelen middels een gedicht van Herman de Coninck. Het is zondag tenslotte. Daarom vandaag uit de bundel ‘Schoolslag’ uit 1994 een gedicht zonder titel over de zomer.
.
Zomeravond. We hebben woorden en tijd.
Behaaglijk is het om van mening en geslacht
te verschillen, waarna alleen nog van geslacht,
een verschil van dag en nacht, waarna nacht.
Laat je strelen, kom.
Ik hou ervan je lichaam te verdelen
in van alles twee, zoals ik deze zomer
de zee verdeelde toen ik schoolslag zwom.
.
Wees erbij morgen!
Uitreiking prijzen Ongehoord! Gedichtenwedstrijd
.
Morgenmiddag vanaf 14.00 uur in het Bibliotheektheater in Rotterdam, is de feestelijke uitreiking van de prijzen van de Ongehoord! Gedichtenwedstrijd 2015.
Niet alleen veel poëzie en prijzen maar ook de heerlijke muziek van Eva Almagor zouden voldoende reden moeten zijn om erbij aanwezig te zijn. Gratis toegang en het Bibliotheektheater is geopend vanaf 13.00 uur. De prijsuitreiking zal ongeveer tot 16.30 uur duren.
We zien je graag morgen in Rotterdam!
Het Bibliotheektheater is gelegen naast de centrale bibliotheek, vlak naast station Blaak aan de Hoogstraat in Rotterdam.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 
Eens en nooit weer…
27 nov
Geplaatst door woutervanheiningen
Heere Heeresma
.
Kende ik Heere Heeresma (1932 – 2011) toch vooral van het aardige tragikomische boek ‘Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp’, blijkt hij ook gedichten geschreven te hebben. Door toeval kreeg ik zijn bundel ‘Eens en nooit weer…’ onder ogen. Deze bundel bevat de verzamelde gedichten van Heeresma ter gelegenheid van zijn 25-jarig schrijverschap. De oplage bedroeg 2000 exemplaren en, zo staat achterin de bundel te lezen, … zal noch in deze noch in andere vorm ooit worden herdrukt..
In een redelijk humoristische Nabetrachting krijg je een aardig inzicht in de motieven en drijfveren van de schrijver. Zo schrijft hij over zijn gedichten:
“Zo lieten de gedichten zich nauwelijks op hun technische mérites beoordelen. Niet in het laatst omdat er nauwelijks enige techniek aan ten grondslag lag. Het waren en bleven voor alles: stemmingsbeelden.Vandaar ook hun onbestemde karakter, een vaagheid die bijvoorbeeld sterk in de hand gewerkt werd door een veelvuldig gebruik van een , ons enige onbepaalde lidwoord, terwijl het onmiskenbaar hardere en dan ook in tegenspraak schijnende voegwoord en er , bij ampele bestudering slechts op wijst dat deze dichter geen hemelbestormende effekten ambieerde; die, zo ze al voorradig waren, in ieder geval graag opofferde aan de duidelijkheid, wat me nu zonder meer als een voorbeeldige hoffelijkheid tegenover de lezer voorkomt.”
Een bijzondere bundel kortom. Daarom uit deze bundel een gedicht zonder titel uit 1954 (Kinderkamer).
.
de dag doet pijn
en kijkt naar ons
met warme handen met
klamme handen de dag
doet pijn
.
de dag ze sterft de dag
een graf van werk en
eindeloos als straten
.
de dag ongelofelijk
.
Dit delen:
Vind ik leuk:
Geplaatst in Dichtbundels, Favoriete dichters
1 reactie
Tags: 1932, 1954, 1979, 2011, 25-jarig schrijverschap, commentaar, de dag, dichter, Eens en nooit weer..., gedicht, gedichten, Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp, Heere Heeresma, kinderkamer, Nabetrachting, poëzie, poëziebundel, romanschrijver, verzameld werk, zonder titel