Maandelijks archief: september 2012
Gedichten op vreemde plekken
Deel 64: op een grachtenmuur
.
Op de muur van een Grachtenwand in Utrecht staat het volgende gedicht van Ingmar Heytze. De laatste zin is tevens de titel van zijn boek uit 2001 ‘Hier heeft de oudste steen gelijk’. Een boek dat ik iedereen zeer kan aanraden.
‘Hier heeft de oudste steen gelijk’ is een zomerdagboek dat Ingmar Heytze bijhield in de zomer van 2001.
.
In ons hoofd zit wat voorbij is
Ankie Peypers (1928 – 2008)
.
Gistermiddag was ik bij het afscheid van een collega en in een van de speeches hoorde ik daar de zin ‘In ons hoofd zit wat voorbij is’.
Die zin intrigeerde me en ik heb hem gelijk genoteerd. Vandaag heb ik er naar gezocht en het blijkt een citaat te zijn van Ankie Peypers.
Eig. Johanna Annie Peijpers, Nederlandse dichteres en prozaschrijfster (Amsterdam 29.9.1928). Aanvankelijk journaliste bij het socialistische bladDe Vlam en bij Het Vrije Volk. Ze debuteerde met poëzie in Libertinage en in 1951 verscheen haar bundel October. Haar gedichten vertonen verwantschap met de poëzie van de Vijftigers, vooral door de associatietechniek, maar ze heeft nooit echt deel uitgemaakt van deze groep. (Bron: dbnl.org).
Een voorbeeld van een van haar gedichten:
.
Dood
De vogels, executeurs-testementair
van de verzen die ik heb geschreven,
komen als het herfst wordt naar mij toe,
denkend dat het einde van mijn leven
samenvalt met het beginnend sterven
in de bomen rond hun vogelnesten,
met de onrust in hun vogelbloed.
Zij vliegen snel om nog op tijd te zijn
voor het bladerritselend verwaaien van mijn leven
en vragen mij:
dood-zijn is dat
zoals een telefoondraad is,
tussen twee palen strakgespannen,
omgeven door de ijle lucht
en roerloos zijn, een heel klein zwart,
dat niet kan zingen en geen antwoord geven?
.
Poëtische actie
Accion poetica
.
Accion poetica is een universele poëtische beweging die zich manifesteert in muurschilderingen. Dichters die zich hiermee bezig houden zijn onder andere Jaime Sabines en Octavio Paz maar feitelijk kan iedereen deelnemen aan deze literaire poëtische actie.
Accion Poetica ontstond 15 jaar geleden in Monterrey en het grootstedelijk gebied in de staat Nueve Leon in Mexico. Daarna heeft het zich uitgebreid naar Mexico stad en Guadalajara en ook naar Spanje. Er zijn inmiddels ruim 3500 muurschilderingen bekend. Accion Poetica geloofd dat alles in deze wereld en in ons bestaan poëtische kracht heeft en dat wordt gedeeld via muurschilderingen.
Hier een aantal voorbeelden met vertaling (mijn Spaans is niet al te best dus als jullie een betere vertaling weten hou ik me aanbevolen).
.
Maak dat ik me even verlies
Je naam zeggen is mijn bestemming spellen
Vandaag is jouw- kussen-dag
We moeten onmiddelijk verliefd worden
Je waste mijn ogen als een lied
Gedichtenvanger of Poemcatcher
Breng gedichten onder de mensen
.
Waarschijnlijk ken je ze wel; de dreamcatchers, met draad en veren vormgegeven hangers die je dromen vangen (van oorsprong afkomstig bij de indianen van Noord Amerika). Menig huis of slaapkamer heeft er een hangen.
Gebaseerd op de dreamcather heeft de ‘stadsdichter’ van Edmonton (de hoofdstad van de Canadese provincie Alberta) een poemcatcher ontwikkeld. Anna Marie Sewell, de laureaatdichter van Edmonton lanceerde in september 2011 haar gedichtenvanger in het stadhuis van Edmonton. Deze houten boog met gedichtenvanger staat achter een tafel waarvan de poten gemaakt zijn van dichtbundels en waarop een boek ligt waarin de burgers van Edmonton hun gedichten of andere artistieke ingevingen kunnen noteren.
“The poem catcher is here for people of Edmonton to bring their impressions of what it is that makes Edmonton a place that we dream about, a place that we love, and a place that we call home,” aldus Sewell.
De ideeën, de woorden, de zinnen en de beelden gebruikt Sewell dan weer in haar stadsgedichten. Hierbij zal ze altijd op zoek zijn naar terugkerende thema’s in de bijdragen van de burgers van Edmonton.
Het gedichtenvanger project loopt tot het eind van haar termijn als laureaatdichter in juni 2013.
.
Gedichtenweek
Van dag naar week naar maand?
.
We kennen allemaal de gedichtendag. Al sinds 2000 bestaat de gedichtendag in Nederland en Vlaanderen. In 2000 initieerde Poetry International de Nationale Gedichtendag met het doel iedereen in Nederland de kans te geven op die dag in aanraking te komen met poëzie. Later werd ook Vlaanderen erbij betrokken via Behoudt de Begeerte. Sindsdien heet Gedichtendag gewoon Gedichtendag. Elk jaar wordt het evenement de laatste donderdag van januari georganiseerd.
.
Dit jaar is besloten om vanaf 2013 niet een dag maar een week lang de poëzie in het zonnetje te zetten. Dan bundelen bekende poëzie-evenementen als Gedichtendag, de VSB Poëzieprijs en Turing Nationale Gedichtenwedstrijd hun krachten in de Poëzieweek. Bovendien krijgt Nederland dan, na Ramsey Nasr, een nieuwe Dichter des Vaderlands. De week begint op donderdag 31 januari 2013 met Gedichtendag en eindigt op woensdag 6 februari. Muziek is het overkoepelende thema van de Poëzieweek.
.
Blijft de vraag waarom er niet meteen gekozen is voor een maand van de poëzie of een poëziemaand. Net als in de Verenigde Staten. Daar is sinds 1996 april van elk jaar Poetry Month, een initiatief van de Academy of American Poets. In die maand van de poëzie werken uitgevers, boekhandelaren, literaire organisaties, scholen, bibliotheken over het hele land samen and vieren zij het belang van de poëzie binnen de Amerikaanse cultuur. Duizenden bedrijven en non-profit organisaties doen mee met lezingen, voordrachten, festivals, boekentafels, workshops en vele andere evenementen.
.
Poëzie leeft in Nederland, dat blijkt uit de verbreding van een dag naar een week, maar ook uit de vele initiatieven overal in het land op poëziegebied. Stads- en dorpsdichters, poëziestichtingen, poëziepodia, festivals, poëziewedstrijden; het gedicht is alom aanwezig.
.
Als je de enorme hoeveelheid aan initiatieven ziet die er op en rond gedichtendag worden georganiseerd verdient dat meer spreiding. Elk jaar weer mis ik leuke en interessante activiteiten op poëziegebied omdat ik gedwongen word te kiezen tussen vaak meerdere dingen op één dag. Daarom zie ik al die initiatieven liever verspreid over een maand. De ware poëzieliefhebber hoeft dan minder te missen en de opkomst bij de verschillende activiteiten wordt daarmee vergroot.
.
Prima initiatief van dag naar week maar wat mij betreft in 2014 naar een maand!
Hans Andreus
Hans Andreus (1926-1977)
Een dichter die ik al lang zeer bewonder en waardeer is Hans Andreus. Hij was niet alleen bekend als dichter (zijn werk wordt gezien als ‘experimentele dichtkunst’ en hij is één van de vijftigers) maar ook als schrijver van kinderboeken.
Of hoe dat heet
Gelukkig dat
Het licht bestaat
en dat het met
me doet en praat
en dat ik weet
dat ik er vandaan
kom, van het licht
of hoe dat heet.
Uit: Holte van het licht (1975)
(met dank aan http://www.poëzie-leestafel.info)
Nu u!
Literair productiehuis Wintertuin
.
Nu u! Is het eigenzinnige en poëtische antwoord van Literair Productiehuis Wintertuin op de canondiscussie. Ze hebben een reeks grote gedichten van vroeger aan grote dichters van nu, met de vraag:
Als u dit gedicht nu zou schrijven, hoe zou het dan klinken?
Deze nieuwe poëzie is samen met de klassiekers waarop ze gebaseerd zijn staan in dit fraaie boekje.
Een voorbeeld van een klassieker van ‘nu’ is een gedicht van K. Michel ‘Onder het tuimelraam’ met als inspiratie het gedicht ‘Impasse’ van Martinus Nijhoff.
.
Onder het tuimelraam
Tussen
twee keukens
Tussen
Twee sonetten
Tussen
Daar en hier
Hem en haar
Klemt
Al dagenlang vandaag
Een vraag
Maar tussen
Stoom en blauwe ogen
Niet en lied
Fluit de fluitketel
.
Visuele poëzie
Goretti Tilburg
.
Van Ellen Vedder kreeg ik de vraag om wat aandacht te besteden aan de tentoonstelling die zij met Rossella Bargiacchi organiseert in Goretti in Tilburg rond visuele poëzie. Zoals mijn lezers weten ben ik ooit begonnen met stukken te plaatsen onder de categorie Gedichten op vreemde plekken. Een van de eerste afbeeldingen die ik toen plaatste was van Ellen Vedder. Inmiddels ben ik bij deel 63 en er blijven nog altijd nieuwe vreemde plekken bijkomen.
.
Reden des te meer om deze bijzondere tentoonstelling onder jullie aandacht te brengen. Of zoals de uitnodiging op hun Facebookpagina het stelt:
“Op 9 november opent de Tentoonstelling Visuele Poëzie haar deuren met een spectaculair openingsfeest. Vanaf 20.00 uur kunnen jullie genieten van optredens van Acg Vianen, Esther Porcelijn, Philip Meersman en Gijs ter Haar met muziek van Jouke Koning. ”
De tentoonstelling is te zien in Goretti in Tilburg aan het Wilhelminapark 53 van 9 november tot en met 25 november. Meer informatie is hier te vinden: https://www.facebook.com/VisuelePoezie
.
Gedicht van Gert Vlok Nel
Grasui
Op zondag 9 september organiseerde de werkgroep Weekend van de Cultuur in Maassluis een Picknick in het Park.. Stichting Ongehoord! verzorgde die middag het dichterspodium.
Op dit dichterspodium stonden onder andere Rob Dijkstra en Jan van der Lans ofwel Grasui.
Grasui draagt gedichten voor van Zuid Afrikaanse dichters met de Nederlandse vertalingen van deze gedichten.
Een van de dichters waarvan zij gedichten voordroegen was Gert Vlok Nel, een tot dan toe voor mij onbekende dichter.
Ik was echter zo onder de indruk van hetgeen zij voordroegen dat ik Rob gevraagd heb een speciaal gedicht (dat ik bijzonder mooi vond) aan mij toe te sturen om te publiceren op dit weblog. Het betreft hier het gedicht ‘nee nee nie dit nie. nie noodwendig dit nie’ of zoals het in de Nederlandse vertaling heet ‘Nee nee dat niet, dat niet noodzakelijk’. De vertaling is van Robert Dorsman en komt uit de bundel ‘Het is onnatuurlijk om te leven’.
.
nee nee dat niet, dat niet noodzakelijk
.
op zijn veertiende zei zijn vader tegen hem
schoffel dat stuk grond in de voortuin.
waarom? boontjes, erwtjes of zo, iets wat groeien wil.
bloemen groeien toch ook? of kan je bloemen niet eten?
van bloemen kan je dat nooit werkelijk weten.
wát niet weten? of ze giftig zijn of niet? is het dat dan niet?
nee nee dat niet, dát niet noodzakelijk.
.
dertig was hij op de dag dat hij als laatste de kerk uitkwam.
met een vaag besef en evenveel vermoedens als de confetti.
wat nu? vroeg zijn vrouw, waarom staan je ogen zo somber.
is mijn jurk soms niet wit genoeg? en ze lachte de vraag de menigte in.
over mensen kom je nooit echt iets te weten.
wát niet? of ze groeien-of-nut-hebben-of-goed-zijn?
nee nee dat niet, dát niet noodzakelijk
.
Nieuw gedicht
Vergezicht
Vrees niet
wat er niet is
zei ze toen ik
aan haar voeten lag
leg geen verbanden
als er geen wonden zijn
en geef door wat je
het liefst voor jezelf houdt
ik stond op, gaf haar een kus
waarna ik mijn weg vervolgde
ZICHTBAAR ALLEEN 