Maandelijks archief: september 2013
Carl Andre
Gedichten in vreemde vormen
.
Carl Andre werd geboren in 1935 in Massachusetts in de VS waar hij de kunstacademie bezocht en zich vestigde als kunstenaar.
Vanaf de jaren ’60 ging Andre zich toeleggen op zijn bekende sculpturen gemaakt uit vaak eenvoudige, makkelijk verkrijgbare materialen. In zijn vroege werk citeerde hij naar Constantin Brancusi in grotendeels houten, verticale werken. In deze periode maakte Andre vooral grote verticale werken, die in de beginfase nog door hem werden bijgewerkt, maar die hij onder invloed van andere minimalistische kunstenaars uiteindelijk onbewerkt liet.
De verticale sculpturen waren echter niet bevredigend genoeg voor Andre, hij ging zich steeds meer toeleggen op horizontale sculpturen. Bekende werken zijn de grote metalen platen die in een gelijkzijdig vierkant op de grond zijn neergelegd. In Nederland zijn deze werken onder andere te zien in het Gemeentemuseum in Den Haag en het Kröller-Muller museum i Otterlo. In feite is het de bedoeling dat de bezoeker om, over en langs het werk kan lopen, dit wordt echter niet in elk museum evenveel gewaardeerd.
Terwijl hij vooral bekend is om zijn beeldhouwwerk, produceerde Carl Andre ook poëzie. Vanaf de vroege jaren 50 tot het midden van de jaren 70. Andre’s gedichten, die werden getypt op een typemachine of met de hand geschreven, kunnen ook gelezen worden als tekeningen. Zij houden rechtstreeks verband met de kunstenaars driedimensionale werk in de zin dat ze het woord nemen als een compositorisch module, net als het typische gebruik van baksteen of metalen platen in zijn beeldende kunst. De gedichten hebben vaak historische referenties en autobiografische elementen . De, vaak schuin geschreven, gedichten doen qua karakter en instelling denken aan een integratie van verschillende literaire vormen zoals het sonnet, opera, of de roman. Andre doneerde bijna 500 pagina’s van zijn poëzieverzameling aan de Chinati foundation. Het werk werd geïnstalleerd in een eigen gebouw, in vitrines ontworpen door de kunstenaar, in 1995.
Dit gebouw (een van de 15) is gesitueerd in de Chihuahuan woestijn in Texas en zijn zeer moeilijk te bereiken (te voet en vaak door open terrein zonder paden).
Hieronder een aantal voorbeelden van de poëzie van Carl Andre.
.
Famous Poets and Poems
Website over (Engelstalige) poëzie en dichters
.
Regelmatig verwijs ik op dit blog naar websites over poëzie en gedichten. Denk aan gedichten.nl en Poemhunter.com
Een voor mij nieuwe site waar heel veel interessante informatie te vinden is over dichters en hun poëzie is http://famouspoetsandpoems.com/ .
Op deze website behalve een goede zoekfunctie op naam, titel of woord ook een menu waarin de volgende rubrieken: Poets (631!), Poet of the month, poem of the month, top 50 poems, famous quotes, thematic poems en thematic quotes. Een zeer uitgebreide mogelijk om te zoeken en te vinden of zomaar te browsen. Daarnaast een lijst van thema’s waarop je kunt zoeken, een lijst met populaire dichters en een groot aantal links naar poëziewebsites.
Voor een ieder die graag meer wil weten over Engelstalige poëzie of gewoon heerlijk wil dwalen in gedichten zeker een aanrader.
Arie en de Poëzie
Waarom ben je niet bij mij
.
Bij de Wereld draait door van donderdag 26 september werd aandacht besteed aan de nieuwe verzamelbundel met liefdespoëzie van Arie Boomsma. In de uitzending een soort van ‘battle’ tussen Arie en Adriaan van Dis die ik eerder zou willen kwalificeren als het belijden van de liefde voor de poëzie dan als battle.
In de bundel een verzameling van 200 liefdesgedichten of zoals de uitgever schrijft: Arie maakte in dit boek een persoonlijke keuze van de mooiste liefdesgedichten in de Nederlandse taal. Willem Kloos, M. Vasalis, Lucebert, Hugo Claus… meer dan 200 gedichten van ruim 200 dichters, modern, oud, gestorven en springlevend. Gedichten over verliefdheid, maar ook over pijn. Euforie en kilte, alles bij elkaar een heerlijk compleet beeld van wat de liefde is en wat zij met ons doet.
De uitzending heeft mij aan het denken gezet; wat vind ik het mooiste liefdesgedicht?
Als het gaat om het aspect van de pijn over de liefde hoe ik daar eigenlijk nooit lang over na te denken. Dat is het gedicht van Judith Herzberg Hoe is dat zo gekomen?
‘Hoe is dat gekomen
van altijd komen slapen tot
nooit meer willen zien?’
Een gedicht dat staat als een huis, waar in drie kleine zinnetjes het verhaal van een relatie wordt gedaan met een kop en een kont. Prachtig.
Maar een liefdesgedicht in de klassieke zin, waarin de liefde voor een ander wordt beschreven? Ik weet het niet, er zijn er zoveel (zoals ook Matthijs van Nieuwkerk al zei op de vraag van Arie).
.
Als ik dan toch een gedicht moet kiezen dan kies ik er een van E.E. Cummings, in eerste instantie dacht ik aan ‘I carry your heart’ (een heel mooi gedicht) maar ik heb uiteindelijk gekozen voor een prachtig gedicht over de liefde in meer dan een betekenis. Zinderend en opwindend.
.
“i like my body when it is with your
body. It is so quite new a thing.
Muscles better and nerves more.
i like your body. i like what it does,
i like its hows. i like to feel the spine
of your body and its bones, and the trembling
-firm-smooth ness and which i will
again and again and again
kiss, i like kissing this and that of you,
i like, slowly stroking the, shocking fuzz
of your electric fur, and what-is-it comes
over parting flesh … And eyes big love-crumbs,
.
and possibly i like the thrill
.
of under me you so quite new.”
.
Septemberpodium Ongehoord!
Zondag 29 september 2013
.
In aanloop naar de uitreiking van de prijzen van de Ongehoord! gedichtenwedstrijd komen aanstaande zondag twaalf deelnemers (die zich hiervoor opgegeven hebben) hun gedicht voordragen op ons septemberpodium in de bibliotheek van Rotterdam aan de Blaak. Helaas was er geen plek voor alle aanmeldingen (zoveel tijd hebben we niet) dus moesten we een aantal dichters teleurstellen maar wie weet hoe die het weer doen bij de wedstrijd.
Het beloofd weer een mooie middag te worden want er staan een paar veelbelovende acts en dichters op ons podium.
Zo komt Rob Hilz, de wijkdichter van Schiebroek-Hillegersberg voordragen, komt schrijver/dichter Peter Kouwenberg uit eigen werk voordragen/voorlezen en is Menno Smit met RAU te gast. RAU zijn Johan Visschers, Selma Peelen en Menno Smit en zij brengen poëzie op muzikale klanken. Daarnaast komt Value optreden. Dit damestrio zingt de sterren van de hemel dus zeker niet missen!
En natuurlijk is er ruimte op het Open Podium. Wil je je opgeven voor dit Open Podium dan kan dat via de website van Ongehoord! http://stichtingongehoord.com/ of op de middag zelf voorafgaand aan het programma bij presentator Jakob Rosenbaum.
Centrale bibliotheek Rotterdam
Glazen Zaal (eerste verdieping)
Aanvang 14.00 uur, (zaal open 13.30) tot ca. 16.15.
Toegang gratis en er is uiteraard koffie en thee voor iedereen.
Dichters, schrijvers en musici kunnen hun werk aanbieden op de boeken/cd tafel.
.
Mad poetry
Jodi Vander Molen
.
Op mijn zoektocht door het eindeloze internet kwam ik op de website van madpoetry.org
Voordat jullie nu denken dat het hier gekke dichters betreft, dat is niet het geval, het betreft hier dichters uit Madison, US.
Op deze site onder andere een overzicht van podia, wedstrijden, organisaties, publicaties en een groot aantal dichters waaronder de dichter Jodi Vander Molen. Ongetwijfeld een dichter met Nederlandse voorouders. Jodi is lid van de Wisconsin Fellowship of Poets en de Hessen-Wisconsin Writers,
Van haar hand een bijzonder aardig gedicht met als titel: tiny cups of coffee.
.
tiny cups of coffee
.
bouncing truck of tourists
full of
“I’m Angie from Chicago”
“He-LLO, Angie!”
everybody now
you say your name is tour guide Eddy
you say 1 Dominican second = 5 minutes
you say recycle our glass bottles
or else you’ll have to pay
you say today we are your family
you say get your camera
to take a picture
of a very old tree
i try to snap where trunk meets ground
you crack a joke
or half of one
about proximity
here we have the public health clinic
now down the road a bit
look
here’s the cemetery
overgrown with green
maybe 20 headstones
not arranged in rows
flashes of conversation:
the house over there
was built by Trujillo’s son
they don’t live there now
you graduated in ’97
afterwards to private school
$2/gallon for gas here
How much in your country?
$1.63
what about the colors on the houses?
pink for san miguel
blue for peace
azul
Why don’t they build them bigger?
Because they’re poor.
time to look at one up close
we pay a visit
no introductions
to:
-the woman at the sewing machine
-gray haired woman just outside the door
-woman serving tiny cups of coffee
puppy passed around
seems like there’s one at every stop
kids in the back of a truck
no men seem to be around
(The palm trees were watching us all.)
on the wall a sticker:
I’m not poor because I have Christ
down the road some more
you tell jokes in increments,
are silent past the mountains
bump, bump bounce
bumpbump bump bounce
beer break, cocoa farm, cockfight in the distance, lunch, rum shack, then the beach
with each finished
block of clock:
“My family,”
you’d shout.
“Time to get back on the truck.”
.
Minifestival aan de Dijk
Voordracht op zaterdag 28 september
.
Op zaterdag 28 september is er weer het Minifestival aan de Dijk met theater, film, muziek en poëzie op het landgoed van Paul Casteleijn Hoveniers aan de Noldijk 126 in Barendrecht. Het festival duurt van 13.00 uur tot 17.00 uur en ook ik zal daar eigen werk voordragen. Ik heb van Yvonne van der Haven (organisatie) een mooi plekje in de moestuin toegewezen gekregen waar ik staand op een podium van pallets een publiek (dat steeds wisselt) mag vermaken en ontroeren gezeten op aardappelkistjes.
.
Er worden rondleidingen gegeven aan groepjes mensen die steeds langs een kunstuiting komen waar ze stoppen om van poëzie, muziek, theater of een film en uiteraard het landgoed eromheen te genieten. Je begrijpt dat ik er heel veel zin in heb.
Uiteraard treden er nog veel meer mensen op. Hieronder een aantal deelnemende musici, dichters, theatermakers en filmers die zaterdag acte de presénce geven.
Alberto da Moreno (zang)
Roos Blufpand (muziek)
Daniel Dee (dichter)
Harmen Pothof (gitarist)
Liesbeth Hoogenboom (kalligrafie)
Liever geen bloemen (korte film)
John Brosens (schrijver)
Stichting Sailing Kids (goed doel)
.
Kortom genoeg te genieten deze dag.
Poëzie der verdrukten
Polen 2013
.
De afgelopen week was ik in Polen. Ik heb daar met drie vrienden onder andere Warschau, Krakau en Auschwitz bezocht. Dat Auschwitz een enorme indruk zou maken had ik verwacht maar dat er overal in Polen nog altijd zoveel aandacht is voor de verschrikkingen het land heeft moeten doorstaan in de Tweede Wereld oorlog onder het Nazi regime kwam als een verrassing.
Die verrassing werd al snel minder naarmate ik meer besef kreeg van wat er in Polen gebeurd is in WO II. De Nazi’s wilde Polen en de Poolse cultuur vernietigen en de inwoners gebruiken als slavenarbeiders tot er geen een meer over zou zijn.
In Warschau bezochten we op de laatste dag van onze reis de Pawiak gevangenis. Wat me daar opviel was het grote aantal gedichten dat er in gevangenschap is gemaakt. Onder de meest verschrikkelijke omstandigheden konden veel gevangenen toch nog een stem geven aan hun wanhoop.
Hieronder een aantal gedichten van Polen die gevangen zaten en Polen die in het buitenland (Amerika) een stem gaven aan de wanhoop en de verschrikkingen waaronder het Poolse volk leed.
.
Klaslokaal
Heinrich Heine
.
Gisteravond was ik op een ouderavond van mijn dochter. Overduidelijk in het Duits lokaal en toen ik ging zitten in de schoolbanken (al zijn dat al decennialang stoelen maar we blijven we ze zo gewoon hardnekkig noemen) zag ik naast mij op het raam de volgende sticker.
.
Het betreft hier een gedicht van Heinrich Heine (1797 – 1856). Vroeger moest ik niets hebben van Duits, de grammatica zat mij regelmatig in de weg. Toch koos ik het vak als taal en ik heb daar nog altijd geen spijt van. Het Duits kent vele prachtige dichters en schrijvers. Heine is daar zeker een van.
Hieronder het gedicht.
.
Der Schmetterling ist in die Rose verliebt,
Umflattert sie tausendmal,
Ihn selber aber, goldig zart,
Umflattert der liebende Sonnenstrahl.
.
Jedoch, in wen ist die Rose verliebt?
Das wüßt ich gar zu gern.
Ist es die singende Nachtigall?
Ist es der schweigende Abendstern?
.
Ich weiß nicht, in wen die Rose verliebt;
Ich aber lieb euch all’:
Rose, Schmetterling, Sonnenstrahl,
Abendstern und Nachtigall.
.
En voor iedereen die het Duits niet machtig is hier de Engelse vertaling.
/
The butterfly is in love with the rose
Flutters about it a thousand times,
But around it with tender gold
Flutters the loving sunbeam.
.
But, with whom is the rose in love?
That I would like so much to know.
Is it the singing nightingale?
Is it the silent evening star?
.
I know not with whom the rose is in love;
But I love you all:
Rose, butterfly, sunbeam,
Evening star and nightingale.
.
Vertaling: David Paley
Zo is het genoeg
Wisława Szymborska
.
Al eerder schreef ik over Wisława Szymborska (1923 – 2012). Een groot Pools dichter, Nobelprijswinnaar voor de literatuur en zeker in Nederland zeer geliefd. Vlak na haar dood verscheen de bundel ‘Zo is het genoeg’ de laatste gedichten bij uitgeverij De Geus.
De titel Zo is het genoeg had Szymborska vooraf bij haar Poolse uitgeverij gedeponeerd. Spijtig genoeg heeft de dichteres de bundel echter niet mogen voltooien. Al won de titel door haar voortijdig overlijden aan kracht. Besloten werd om aan de 13 voltooide gedichten de in haar nalatenschap aangetroffen kladversies van gedichten en notities toe te voegen. Alles respectvol ontcijferd en van editietechnisch commentaar voorzien. Zodoende groeide de uitgave uit tot een pagina of 60.
Uit deze bundel het gedicht ‘Er zijn van die mensen die’.
.
Er zijn van die mensen die
.
Er zijn van die mensen die bedrevener zijn in leven.
In en om hen heen heerst orde.
Voor alles hebben zij een manier en het juiste antwoord.
.
Zij raden onmiddellijk wie wie, wie met wie,
met welk doel, waarheen.
.
Stempelen unieke waarheden af,
gooien overbodige feiten in de versnipperaar,
en stoppen onbekende personen
in op voorhand voor hen bestemde ringbanden.
.
Denken zo veel als de moeite waard is,
en geen ogenblik langer,
want achter dat ogenblik loert de twijfel.
.
En als ze uit hun bestaan worden ontslagen,
verlaten ze hun post
door de aangegeven deur.
.
Soms benijd ik hen
– gelukkig gaat dat ook weer over.
.
Nog altijd in verzet
Amelisweerd
.
Amelisweerd is van oorsprong een historisch landgoed waar reeën lopen. Met vennen en mooie loofbomen. In 1970 ontdekte Jaap Pontier, een Utrechtse planologiestudent, dat er een dikke streep op de kaart liep op de plek van het landgoed Amelisweerd nabij Utrecht. Dat was de rijksweg A27, die dwars door het bos zou worden aangelegd. Spoedig ontdekte hij dat het bos misschien al in 1971 zou worden gekapt. Met wat studievrienden en belangstellenden uit allerlei hoeken richtte hij de Werkgroep Amelisweerd op, die in maart 1971 een rapport publiceerde. De Werkgroep tekende daarin een alternatief dat door de rand van het bos zou gaan, en niet er dwars doorheen.
In september 1982, vond in het bos een veldslag plaats tussen actievoerders en met pantserwagens uitgeruste politie voorafgaand aan het kappen van de bomen. Dat de felle strijd was mogelijk door de opkomst van bestemmingsplanprocedures en inspraakmogelijkheden. Amelisweerd werd hiermee hét symbool van de strijd rond wegenaanleg in Nederland.
In april 2013 verzamelden zo’n 1000 mensen zich in het bos bij Amelisweerd om te protesteren tegen het plan van minister Schultz van Haegen om de snelweg (die er dus nu zo’n 30 jaar ligt) te verbreden naar twee keer zeven rijstroken. Daarvoor moet een strook bomen aan beide kanten van de weg worden gekapt.
De Vrienden van Amelisweerd en de actiegroep Kracht van Utrecht leggen zich nog niet neer bij de verbreding van de A27 bij Amelisweerd. Op hun website is ook ruimte voor creatief verzet tegen de verbreding van de A27. Op http://www.vriendenvanamelisweerd.nl lees je meer.
Hieronder een gedicht tegen het verder oprukkende asfalt van Ingrid van Tellingen.
.
Als bomen wijken.
.
Als bomen wijken
Voor kale wegen
Waar auto’s razen
Een kunstwerk neergezet
Om iets te maken wat er niet is.
.
Als bomen wijken rust verdwijnt
Vogels niet meer zingen
Eekhoorn, reëen, wilde zwijnen,
Teruggedrongen zijn.
.
Voor bomen wijken
Wil ik opduiken
Om te zien, te ruiken
Hoe het is, hoe het was
Zoals het altijd hoort te zijn.
.
Als bomen wijken
Bos verdwijnt
Onze heilige koe verschijnt
Ach die bomen kunnen wij missen
Zolang er zuurstof is in flessen.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 