.
Afgelopen zondag was Martin Wijtgaard één van de dichters op het podium van Ongehoord! Op 11 juli schreef ik al eens over Martin in het kader van de Poëziebus toer. Op het podium van Ongehoord! droeg hij onder andere op onnavolgbare wijze het gedicht ‘Onschadelijke mensen’ voor. En laat dit zelfde gedicht nu staan in zijn laatste bundel ‘Drie kogels en een rattenstaart’ die via zijn website http://martinwijtgaard.blogspot.nl/ of via een bericht op Facebook aan hem te koop is voor € 5,- (exclusief portokosten).
Martin vertelde mij dat zijn voordrachten tijdens de Poëziebus toer aangescherpt en verbeterd waren en dat was goed te merken op het Ongehoord! podium. Gelukkig is het gedicht ook zeer goed lees- en genietbaar als tekst, daarom hier ‘Onschadelijke mensen’.
.
Onschadelijke mensen
Wees op je hoede voor onschadelijke mensen
die met muizetanden kaakjes knagen
in wolken van geblauwseld haar
en vijftig tinten Vroom & Dreesmannbruin.
.
Hun open voordeur is een val
die toeklapt op een aardig woord:
ga binnen en ze klampen zich
hardnekkig als een virus vast
.
met kiekjes van hun bloedverwanten,
klachten over ziekenhuizen,
Oisterwijkse meubelstukken,
biedermeier theeserviezen,
postzegelverzamelingen,
kunstig afgedwongen decoraties
.
en dringende adviezen voor de tuin.
.
Verzet je niet: bescheidenheid
maakt het roofdier in ze wakker.
Aanvaard de aangeboden thee,
bereken je ontsnappingskansen:
vroeg of laat moet iemand bellen
met groetjes of een doodsbericht.
.
Gebaar naar staartklok of horloge,
trek – je spijtigste gezicht;
– een sprintje naar de buitendeur
en – deze hard achter je dicht.
.
Wees op je hoede voor onschadelijke mensen,
ze hebben het beste met ons voor
het beste met ons voor
het beste.
.
.
Sinds kort ben ik in het bezit van de ‘Spiegel van de Nederlandse poëzie’ in twee delen. Deel 1 behandelt de poëzie van 1100 tot en met 1900 en deel 2 de Nederlandse poëzie van de twintigste eeuw. Nu moet je de 20ste eeuw niet te nauw nemen want mijn uitgaven zijn van 1979. Nog een vijfde van de eeuw te gaan die niet meegenomen is, maar dit terzijde.
In deze bundel vele bekende dichters en een groot aantal minder bekende dichters. Wie kent bijvoorbeeld J. Decroos en P.N. van Eyck nog of Garmt Stuiveling. Toch lees ik bij deze minder bekende dichters vaak heel bijzondere poëzie.
Toch viel al lezend en bladerend een gedicht van Jan Arends mij op. Jan Arends is bekender als dichter en ik schreef al eerder over zijn werk en leven (3 juni 2016). Dit gedicht wilde ik toch graag met jullie delen omdat het aan de ene kant de poëzie beschrijft zoals ik ze ook soms zie en aan de andere kant de donkere kant van Jan Arends (hij pleegde zelfmoord op 49 jarige leeftijd). Uit: Nagelaten gedichten uit 1975.
.
Het is
een gedicht.
.
Het is maar
een afvalprodukt
van wat ik weet.
.
Ik
weet het.
.
Het is
het onvertaalbare weten
dat mij kwaad laat doen.
.
Het is
geen woord
maar
het is liefde
en haat.
.
Het woord
dat ik niet zeggen kan
dat mij
verbitterd maakt
en oud.
.
Schrijvenswaard en Literair café Reizende Dichters
.
In Nederland zijn vele podia en evenementen waar (beginnende) dichters hun poëzie ten gehore kunnen brengen. Ik heb in het verleden al aan verschillende podia aandacht besteed (zie onder de categorie Poëziepodia). Dit keer weer twee initiatieven waar vooral open podium dichters hun slag kunnen slaan.
Open Podium Schrijvenswaard
Schrijvenswaard is een dichters/schrijverscollectief en is opgericht in 1999. Op zaterdag 1 oktober van 13.30 – 15.30 uur organiseert Schrijvenswaard haar 6e Open Podium Schrijvenswaard in de Bibliotheek aan het Stadsplein van Heerhugowaard. Dit podium staat open voor dichters, schrijvers en singer-songwriters, akoestisch (bij voorkeur Nederlandstalig). Er is nog plaats voor dichters en schrijvers en je kunt je inschrijven via info@schrijvenswaard.nl
Het 7e Open Podium in de bibliotheek staat gepland op 5 november 2016
Meer informatie kun je vinden op de wesbite: http://www.schrijvenswaard.nl
Locatie: Bibliotheek Heerhugowaard Centrum
Tijd: 13.30 – 15.30 uur
Toegang: gratis
.
Literair café Reizende Dichters
De Reizende Dichters delen de passie voor taal als verwoord in gedichten en verhalen.
Dit dichterscollectief wordt gevormd door de leden wonende op Goeree-Overflakkee. Zij hebben als doel poëzie onder de aandacht van het grote publiek te brengen, o.a. door het organiseren van allerlei activiteiten waaronder Literaire Café s op verschillende locaties in bijvoorbeeld Middelharnis, Brielle en Sommelsdijk. Deze literaire cafés vinden een aantal keren per jaar plaats.
De reizende dichters hebben een website http://oogo.cultuurpleingo.nl/ en daar is alle informatie over komende podia (en nog veel meer) te vinden.
.
In de categorie Gedichten op vreemde plekken heb ik toch in de loop der jaren vele bijzondere plekken mogen ontdekken maar onder de noemer ‘verborgen poëzie’ ken ik alleen het voorbeeld van het gedicht onder de brug. Een gedicht dat zichzelf alleen toont als de bruggenwachter besluit de brug te openen voor doorvarende boten.
Nu ontdekte ik nog een vorm van verborgen poëzie en wel op een Geboortekrukje. Via Pinterest kwam ik erachter dat zoiets als een geboortekrukje bestaat. Het is een krukje dat je bij de geboorte van een kind aan de kersverse ouders cadeau doet.
Op zichzelf natuurlijk een aardig presentje, het kind kan, als het zover is, het krukje gebruiken. Nog leuker is het echter omdat onder de zitting (verborgen) een gedichtje is aangebracht.
.
SONY DSC
.
De in Vlaardingen geboren dichter Lévi Weemoedt (1948) is vooral bekend van zijn tragi-komische korte verhalen en gedichten. Jarenlang was Weemoedt leraar maar toen hij daar genoeg van had richtte hij zich volledig op het bestaan van schrijver. Weemoedt was medewerker van het Algemeen Dagblad, publiceerde in het, in Vlaardingen opgezette, literair tijdschrift ‘Renaissance’ en was van 1976 tot 1979 redacteur van literair-satirisch studentenblad Propria Cures. Later, in de jaren ’80 schreef hij in “Mare,” het weekblad van de Rijksuniversiteit Leiden.
Van de hand van Weemoedt verschenen ca. 350 gedichten. Uit de bundel ‘Geen bloemen’ uit 1978 het gedicht ‘Weemoedts felicitatiedienst’.
.
Weemoedts felicitatiedienst
.
O! als je trouwt, vergeet mij niet te vragen,
en sta mij toe om tussen oom en tant’
een stukje uit mijn dagboek voor te dragen:
wat heb ik snel de lachers op mijn hand!
.
Bijvoorbeeld, 18 maart: ‘met L. geslapen!
Ze houdt van mij!! Gaat morgen weg bij Freek’.
En, 20 maart: ‘een brief van L. op tafel:
ze trouwt met F.!!.. Bruiloft over een week’
.
De mensen brullen! ‘Dagboek van een Gek!’.
gilt tante Jo, ‘hoe krijgt-ie het verzonnen!
Je zal toch maar getrouwd zijn met die L.!’
.
Dan explodeert een stilte in ’t vertrek:
een kille tocht vaart door de trouwjaponnen.
De tafelkleedjes krijgen kippevel.
.
.
Op 25 september (vandaag) is het de laatste keer dat Jean Pierre Rawie dichter van de maand september is. Volgende week ( 2 oktober) een nieuwe dichter van de maand.
Dit keer heb ik gekozen voor een gedicht uit de bundel ‘Oude gedichten’ uit 1987 namelijk het gedicht ‘1949’.
.
1949
.
Wij die elkaar tot bloedens toe
op alle zwakke plekken kwetsten,
wij beiden zijn ten langen leste
de onbesliste vete moe.
.
Het laatste licht faalt in het westen,
mijn lieve vijandin, zie hoe
ik mij van mijn wapentuig ontdoe;
dit is uiteindelijk het beste.
.
Het heeft alleen zo lang geduurd:
de bitterheid waarmee wij streden
heeft voor ons alletwee voorgoed
.
zowel de toekomst als het heden
volledig in de war gestuurd. –
Zeg nu maar hoe het verder moet.
.
.
Altijd als ik iets lees over of van Johann Wolfgang von Goethe (1749 – 1832) moet ik denken aan Boudewijn Büch en zijn dweperige liefde voor deze beroemde Duitse schrijver, dichter, wetenschapper, filosoof, staatsman, natuuronderzoeker en toneelschrijver (dat kon in die tijd nog, zoveel verschillende carrières hebben). Ik denk dat je Büch bewust moet hebben meegemaakt om dit te herkennen.
Dat had ik ook weer toen ik in de hele fijne bundel ‘Gedichten die vrouwen aan het huilen maken’ las welk gedicht Inez Weski had gekozen als gedicht dat haar tot tranen roerde als kind. het betreft hier het gedicht ‘De Elfenkoning’ van Goethe (in een vertaling van Erik Derycke). Of ‘Erlkönig’ zoals de Duitse titel luidt uit 1782.
Ze zegt hierover: “Het gaat over een vader, die te paard met zijn ijlende kind door de nacht rijdt in de ijdele hoop op hulp. Je voelt vooral die wanhoop van de vader, die zijn kind geruststelt, en de onafwendbaarheid van het noodlot.”
.
De Elfenkoning
Wie rijdt er zo laat door nacht en wind?
Het is een vader met zijn kind.
Hij houdt de jongen vast in zijn arm,
Omklemt hem stevig en houdt hem warm.-
Waarvoor toch ben je zo bang, mijn zoon?-
Voor de elfenkoning, met mantel en kroon;
Zie jij dan, vader, de elfenkoning niet?-
Mijn zoon, dat is een nevelsliert.-
‘Mijn liefste kind, kom mee met mij!
Zo’n leuk spelletjes spelen wij:
Vol bonte bloemen staat ons strand;
Mijn moeder kleedt ons met goud en kant.’-
Ach vader, ach vader, heb je niet gehoord
Waarmee de koning mij zachtjes bekoort?-
Wees rustig, blijf rustig mijn kind!
In dorre bladeren ritselt de wind.-
‘Ga mee met mij en leer mij kennen;
Mijn dochters zullen jou verwennen,
Ze dansen elke nacht, mijn lieve knaap,
En wiegen en zingen je daarna in slaap.’-
Ach vader, ach vader, kijk ginds naast de baan:
Zie je de koning zijn dochters niet staan?-
Mijn zoon, ik zie ze helder en klaar;
Het lijken die oude grijze wilgen daar.-
‘Ik hou van jou, je bent al wat nu voor mij telt;
En ben je niet willig, dan gebruik ik geweld.’-
Ach vader, ach vader, nu raakt hij me aan!
Elfenkoning heeft mij pijn gedaan!-
De vader huivert, hij rijdt gezwind
Hij houdt in zijn armen het kermende kind,
Bereikt de hoeve ternauwernood;
Het kind in zijn armen was dood.
.
.
In 2014 won Gerard Scharn de Ongehoord! Gedichtenwedstrijd. Dit jaar, aanstaande zondag 25 september staat hij dan eindelijk op het Ongehoord! podium in de centrale bibliotheek van Rotterdam (4e etage, auditorium).
Gerad Scharn (1946) is dol op woorden en heeft veel (woorden)boeken over taal. Hier haalt hij zijn inspiratie uit. Van jongs af aan wilde hij alles weten en was hij gek op lezen. Zijn gedichten kenmerken zich door een zo beknopt mogelijke weergave van zijn gedachten. Zijn poëzie is zeer leesbaar en prettig van toon.
Samen met Niels Landstra (die werk uit zijn nieuwe bundel voordraagt), Jaap van Oostrum, Stokely Dichtman en Martin Wijtgaard verzorgt hij het poëtische gedeelte van de middag. Martijn Breeman verzorgt de muziek.
Toegang is gratis en het podium start om 14.00 uur (tot ca. 16.15). Natuurlijk is er een open podium. Dus heb je altijd al eens op een podium je gedichten willen voordragen? Dat kan, meld je aan bij de presentator (en dat ben ik).
Van Gerard Scharn het gedicht ‘Ramp’.
.
ramp
hier spreekt uw gezagvoerder:
de verloting van de zwemvesten
wordt vervroegd omdat we sneller
zinken dan verwacht
ik heb gegokt en verkeerd gegokt
maar misschien is het een schrale
troost te weten dat we zinken op
de plek waar ook de titanic zonk
ik zoek nog drie sopranen en een alt
een bas en twee tenoren voor een
stemmig afscheidslied terwijl de stuurman
zwemles geeft in het volgelopen ruim
.
Gerard Scharn in de Prinsentuin in Groningen
.
Al eerder besteedde ik aandacht aan de poëzie van Menno Wigman (1966). Wigman publiceerde vanaf 1984 verschillende bundels, hij publiceerde poëzie in bladen als Vrijstaat Austerlitz, Zoetermeer, Optima, Maatstaf, De Tweede Ronde, Millennium, Payola, Bunker Hill, De Zingende Zaag, Passionate en De Gids en hij ontving voor zijn werk de A. Roland Holst-Penning (2015) en de Jan Campert-prijs (2002) voor ‘Zwart als kaviaar’. Naast dichter is Wigman vertaler en samensteller van bloemlezingen.
Uit de bundel ‘Zwart als kaviaar’ uit 2001 het gedicht ‘Misverstand’.
.
Misverstand
.
Dit wordt een droef gedicht. Ik weet niet goed
waarom ik dit geheim ophoest, maar sinds een maand
of drie geloof ik meer en meer dat poëzie
geen vorm van naastenliefde is. Eerder een ziekte
die je met een handvol hopeloze idioten deelt,
.
een uitgekookte klacht die anderen vooral verveelt
en ’s nachts – een heelkunst is het niet.
De kamer blijft een kamer, het bed een bed.
Mijn leven is door poëzie verpesten ook
al wist ik vroeger beter, ik verbeeld me niets
.
wanneer ik met dit hoopje drukwerk vierenzestig
lezers kwel of, erger nog, twee bomen vel.
.
.
Sinds het winnen van de eerste Ongehoord! gedichtenwedstrijd in 2012 ken ik Herve Deleu en mag ik zijn poëzie graag lezen. Dichter en schrijver van korte verhalen Herve Deleu heeft zich de laatste jaren ontwikkeld als een allround schrijver met een enorme dadendrang. Zo heeft hij nu een nieuwe dichtbundel met als titel ‘Maiandros’ wat Grieks is voor Meanderen. Waarom hij voor deze titel heeft gekozen wordt me niet helemaal duidelijk uit de gedichten in de bundel. Maar daarover zo meer.
Eerst de bundel zelf. Mooi uitgegeven in eigen beheer met een stevige kaft en goede kwaliteit papier. Op de eerste pagina een colofon waarop alleen summier wat informatie. Titel, eerste druk en dichtbundel 2016. Op de titelpagina een bevestiging van wat er op het omslag staat, dat het hier poëzie betreft. Daarna meteen het eerste gedicht. Op de laatste pagina een inhoud met de titels van alle gedichten en op welke pagina ze zich bevinden.
Ik zal heel eerlijk zijn, ik zie vaker bij in eigen beheer uitgegeven bundels een zekere eenvoud, een zeer summiere duiding van wie, wat, waar en waarom. Ook hier mis ik dat. Ook de bladspiegel met naar links en rechts naar de bladzijde rand uitgevulde tekst vind ik niet fraai en leidt af van de inhoud. Noem me ouderwets maar de klassieke indeling van het boek, met titelpagina, Franse titelpagina, inhoudsopgave en wat meer duiding van de inhoud stel ik als lezer zeer op prijs. In dit geval had dat ook best gekund. Enige informatie over Herve, titels van zijn andere uitgaven en wellicht een reden waarom deze bundel is gevuld met liefdes- en erotische gedichten.
Want dat zijn het. Stuk voor stuk hebben ze als onderwerp, verlangen, liefde, genot en een onderhuids borrelen van het ondermaanse. Ik zie de dichter bij de gedichten en begrijp hem, ken hem (een beetje) en weet dat hij een liefhebber is. Waarom niet een beetje info over de inhoud? Het maakte mij in ieder geval nieuwsgierig.
Herve kan dichten, en als het onderwerp de liefde in al haar verschijningsvormen is, is hij op zijn best. Niet voor niets was zijn winnende gedicht bij de Ongehoord! gedichtenwedstrijd er een die zo in deze bundel had kunnen staan, broeierig, opwindend en erotisch geladen.
Het lezen van de gedichten was opnieuw een plezier. Het Nederlands van Herve is die van een Vlaming en dat geeft zijn poëzie voor mij net dat beetje extra. Hoewel verenigd door het onderwerp zijn de gedichten toch steeds anders en soms verrassend zoals ‘Isabelle’ en ‘Genesis 2′(waar is Genesis 1?). Ondanks wat bezwaren is het een mooie bundel met 34 zeer lezenswaardige gedichten geworden zoals te verwachten viel van Herve. Hoe je aan de bundel moet komen? Eerlijk gezegd heb ik geen idee maar probeer het eens via zijn Facebook of Linkedin account.
Uit al deze opwinding en verlangen heb ik gekozen voor wat ik het mooiste gedicht vind; ‘Tango’. Voor mijn gevoel zit in dit gedicht alles wat in deze bundel aanwezig is. Hier is de dichter toeschouwer, scribent, analyticus en bewonderaar. Precies zoals ik het graag zie.
.
Tango
.
Ze strijkt gracieus haar haren strak
glimmen veld in ravenzwart
siddert als een wespenblad
wanneer haar kleed haar lijf omvat
.
ijdel glijdt z’haar schoenen in
de hak als fallus opgericht
staccato stampt ze putten in
’t parket dat kraakt als een gedicht
.
hij leidt haar dwingend in het rond
zij is het vuur, hij is de lont
hun lijven smelten tot één romp
die wentelt tot de passie komt
.
hun blikken haken elkaar vast
’t begeren in haar schoot gevat
door ’t overrijpe breekt de bast
zij wordt een vrucht in eigen nat
.
synchroon bewegen ze hun lijf
dat van haar rondom het zijn
de tango geeft hen lust en pijn
tot ’t eind hen rukt uit hun verzadigd zijn.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 