Maandelijks archief: juli 2013
Limericks
Versvormen in meerdere talen
.
Een limerick is een dichtvorm van 5 regels met een vrij strak metrum. Twee drievoetige amfibrachen ( De amfibrachys is een versvoet die bestaat uit een onbeklemtoonde, daarna een beklemtoonde en dan een onbeklemtoonde lettergreep), twee regels amfibrachen en jambe en afgesloten door weer een drievoetige amfibrachen.
In de eerste regel wordt (meestal) een persoon of dier geïntroduceerd met een plaatsnaam, voorts heeft de Limerick vaak een wat dubbelzinnige inhoud, of kan zelfs zeer grof zijn.
Deze vorm van ‘light verse’ werd vooral beroemd gemaakt door de Engelse nonsensdichter Edward Lear (1812-1888) met limericks als deze:
There was an old man with a beard
Who said, ‘It is just as I feared!
Two owls and a hen
Four larks and a wren
Have all build their nest in my beard!
.
Hieronder een aantal Limericks in verschillende talen.
.
Heinz Boenert (1924- )
Laut schimpfte ein alter Pariser:
“Der Lebensstil wird immer mieser!
Die Leut’sind versessen
auf Saufen und Fressen,
wo gibt es noch wahre Genießer?”
.
A wonderful bird is the Pelican.
His beak can hold more than his belly can.
He can hold in his beak
Enough food for a week!
But I’ll be darned if I know how the hellican
.
C’était un brave type de France
N’avait jamais eu n’once de chance
Il jouait au lotto
Avec son pote Otto
Tous deux n’y paumèr’nt pas que finances
.
Reinhard Döhl (1934-2004)
ein mann aus schwäbisch gmund
hielt sich im hintergrund
und das so sehr
und täglich mehr
bis völlig er drin verschwund
.
Aramis
Elvis bleef ongelooflijk discreet
ofschoon hij sterk aan zijn stoelgang leed.
In God’s latrines
krijsen blondines
non-stop zijn “IT’S NOW OR NEVER !”-kreet.
.
Een mollige call-girl te Hijken,
Bereid met haar volheid te prijken,
Laat haar klanten gewoon
Via beeldtelefoon
Een tijdlang haar call-trui bekijken.
.
Met dank aan gedichten.nl, Meandermagazine.net en poezie-in-beweging.nl
Poëzie in beeld en letters
Gedichten in vreemde vormen
.
Altijd op zoek naar nieuwe voorbeelden van poëzie, van beeld en tekst die elkaar versterken en die tekst tot kunst maken kwam ik de volgende voorbeelden tegen.
Alfabetzee Gronama
Met dank aan Krakatau.nl
Vispo Piringer
M
Zomergasten
Een avond met Hans Teeuwen (en Charles Manson)
.
Gisteravond keek ik naar Zomergasten met als gast Hans Teeuwen. Prima uitzending, veel boeiende en bijzondere fragmenten en Hans die tegelijkertijd zichzelf was maar ook regelmatig de boel probeerde te ontregelen (steeds maar eventjes, precies goed).
Toen het fragment van Charles Manson kwam bekeek ik dit net als alle andere fragmenten, tot aan het einde van het filmpje. Onverwacht zag ik Manson poëtisch uit de hoek komen. Op de vraag van de interviewer aan Manson om zichzelf te beschrijven trok hij eerst allerlei rare bekken (waaruit voor mij maar weer eens bleek dat hij echt iets ernstigs mankeert, voor zover dat nog niet heel erg duidelijk was) maar ineens was dat voorbij en met een klein stemmetje begon hij te spreken. Dit is wat hij zei:
Niemand
.
Ik ben niemand
ik ben een zwerver, een schooier,
een landloper
ik ben een goederenwagon en
een kruik wijn
en een scheermes
als je te dichtbij komt
.
Misschien ben ik teveel met poëzie bezig (zou kunnen) maar in deze zinnen en de manier waarop hij het uitsprak (zachtjes beginnen en steeds iets feller) zag ik een gedicht. Waarvan acte.
.
C. Buddingh
Gedicht over de zee
.
Gisteren nog uren op het strand doorgebracht dus vandaag een gedicht over de zee van Cees Buddingh. Over hoe je ook naar de zee kan kijken, zoals alleen Cees Buddingh dat kon.
.
Zeeklacht
.
Het water van de zee is altijd zout,
Hoe men de suikerpot ook mag hanteren,
Geagiteerd over het strand marcheren,
Terwijl de wind de brandingkoppen krauwt;
Een borstbeeld hakken uit scheepstimmerhout,
Des nachts, in droom, met meerminnen verkeren,
Tarbot fileren of Neptuin vereren:
Het water van de zee is altijd zout.
.
Daar helpt geen moederlief, geen vaderstout,
Geen bokken, dokken, knokken of gekscheren,
Geen brein van boterkoek, geen hart van goud:
Of men voor dames voelt of meer voor heren,
Het water van de zee blijft altijd zout.
.
De Zee door Brigitte Beck
Gerrit Achterberg
Het weerlicht op de kimmen
.
Vorige week heb ik bij een winkel in tweedehands goederen (en op dat moment veel poëzie) een paar zeer aardige verzamelbundels gekocht. Een daarvan was ‘Het weerlicht op de kimmen, een keuze uit de gedichten’ van Gerrit Achterberg, een herdruk uit 1988 van Querido.
Sinds ik in de ontmoetingskamer van museum het Dolhuys in Haarlem ( Nationaal museum van de psychiatrie) een ‘pop’ van Achterberg tegenkwam en me wat meer in hem heb verdiept is het één van mijn favoriete dichters.
De ontmoetingszaal was tussen 1800 en 1850 een ziekenzaal waarin men kon doodgaan. Men leverde daartoe een loden penning in. Daar komt het spreekwoord ‘het loodje leggen’ vandaan. Tegenwoordig staat de zaal vol met poppen van bekende mensen die te maken hebben met de relatie creativiteit – gekte zoals Gerrit Achterberg.
Uit de bundel het bekende maar prachtige gedicht dat Achterberg schreef in 1962 over Den Haag ‘Passage’.
.
Passage
Den Haag, stad, boordevol Bordewijk
en van Couperus overal een vleug
op Scheveningen aan, de villawijk
die kwijnt en zich Eline Vere heugt.
Maar in de binnenstad staan ze te kijk,
deurwaardershuizen met de harde deugd
van Katadreuffe die zijn doel bereikt.
Ik drink twee werelden, in ene teug.
Den Haag, je tikt er tegen en het zingt.
In de passage krijgt de klank een hoog
weergalmen en omlaag een fluistering
tussen de voeten over het graniet;
rode hartkamer die in elleboog
met drie uitmondingen de stad geniet.
.
Dichters en maïs
Praktische poëzie
.
Het HiPP; Proeve van Praktische Poëzie heeft een bijzonder aardige website http://www.hipp.bz/proeve-van-praktische-poezie.php
Uit de missie van het HiPP: Het instituut wil een klankbord, voedingsbodem en hulppost zijn voor de poëtische behoeften van een rationele samenleving. Daar waar men stil wil staan bij de gebeurtenissen die veroorzaakt worden door onze dynamische cultuur en zich afvragen wat er verloren zou kunnen gaan. De dichter Lucebert zei het zo mooi en schrijnend: “Alles van waarde is weerloos”. HiPP wil het waardevolle weerbaar maken in de praktijk, maar heeft ook oog voor het onaanzienlijke.
Dit, in de Achterhoek gezetelde, instituut bestaat uit Hans Mellendijk, Louis Radstaak en Bert Scheuter. Samen maken zij de website waarmee ze een forum en denktank willen zijn voor dromers en doeners in het poëtische landschap van de Achterhoek. Alle lof voor dit creatieve initiatief.
Van de website een voorbeeld van hoe men om gaat met poëzie.
Ergens in de Gelderse Achterhoek staat dit ‘demoveld’ van het alomtegenwoordige gewas maïs.
De zaadleverancier heeft hier in plaats van de gebruikelijke suggestieve fantasienamen gekozen voor namen van dichters die wortelen, groeien en bloeien in het platteland.
Of zoals het instituut het zegt: We zijn blij met deze ontwikkeling en hopen op meer agrarische initiatieven in deze richting.
.
Fantastig toch
Eva de Roovere
.
De regelmatige lezer van dit blog kent mijn voorliefde voor het Vlaams. De afwijkende grammatica (t.o.v. het Nederlands), de bijzondere woorden die het Nederlands niet kent, de zachte zangerige manier waarop Vlamingen spreken, ik hou er van.
Toen in 2009 Eva de Roovere de single Fantastig toch uitbracht was ik dan ook meteen verkocht. De manier waarop Eva in dit nummer (en in al haar teksten) met de taal speelt kan ik zeer waarderen. Toen ik gistermiddag de remix van Diggy Dex van dit nummer op de radio hoorde kreeg ik gelijk zin om het origineel weer eens te horen. De tekst beluisterend viel me de poëtische kracht meteen weer op. Vandaar dat ik vandaag dit nummer onder de aandacht wil brengen.
.
Fantastig toch
.
Dag en nacht
En wij daartussen
Jouw kussen zacht
Op mijn natte-dromen-wang
Bang van komen en jouw gaan
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Glimlach lag
In veel te grote tas
Klein te zijn
Fijn tussen vingers
Groot geheim
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Laten we samen
Dingen doen zingen
Van Liedjes die niet bestaan
Laten we samen
Dingen doen zingen
Laten we samen niet bestaan
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Nog meer jij is fantastig toch
Nog meer jij is fantastig toch
.
Lai
Versvormen
.
Vandaag weer een bijzondere versvorm de ‘Lai’ .
De Lai is mogelijk afkomstig uit de Provence (Frankrijk) en bestaat uit 4 maal drie regels waarbij het rijmschema aab wordt gehanteerd. Of zoals de Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren het beschrijft: Een 12e- of 13e-eeuws Oudfrans verhaal in paarsgewijs rijmende verzen van acht lettergrepen (wat dus een andere uitleg is dan hetgeen hieronder staat, wat maar eens benadrukt dat er geen consensus bestaat over wat een lai precies is). Weer een andere bron geeft als betekenis van lai een Keltische vorm van verhalende poëzie. De vraag wat een lai precies is, is nog nooit tot ieders tevredenheid beantwoord schrijft de DBNL dan ook terecht.
Het metrum is: de a regel: 3 jamben, de b regel 1 jambe. Niet al te ingewikkeld dus maar met een verrassend effect. Hieronder twee voorbeelden de eerste is van Quinty Leeuwenvacht.
.
Sweet dreams
We zoenen lekker loom
Als in een zoete droom
Pom pom
.
Dan neem je het condoom
En schuift het zonder schroom
Er om
.
Eerst doen we het heel sloom
Mijn lichaam wasemt stoom
Ik grom
.
Dan ga je zonder toom
Je zet me onder stroom
Ik kom!
.
Psalm 17 1-5
.
Heer luister naar mijn bee.
Ik dien uw zaak der vree.
Aanhoor.
.
Mijn ogen zien naar u,
Dus vel uw oordeel nu.
Ga door.
.
Geen onrecht is in mij,
Mijn taal oprecht en blij.
Bekoor.
.
Ik volg ’t Pad der Wet,
Ik ga met vaste tred
Ervoor.
.
Films gebaseerd op poëzie
Deel 1: Lady Lazarus
.
Was ik al een categorie begonnen over poëzie in films (meestal gedichten of delen van gedichten die in een film voorkomen), er zijn ook films gebaseerd op een gedicht of een dichtbundel. In deze nieuwe categorie zal ik een aantal van deze films behandelen.
Vandaag als eerste ‘Lady Lazarus’ van Sylvia Plath (1932 – 1963).
Deze experimentele film uit 1991 van filmmaakster en feministe Sandra Lahire is gemaakt rond het beroemde gedicht van Sylvia Plath ‘Ladfy Lazarus’. De film bestaat behalve uit audio fragmenten waarbij Sylvia Plath gedichten voordraagt als Lady Lazarus, Cut, Daddy, Ariel en Ouija ook uit een interview met haar uit 1962.Sandra Lahire beschrijft haar film als de eerste in een trilogie waarbij de film een visuele reactie is op de woorden van Sylvia Plath die vooral een voorbeeld zijn van haar zwarte humor en cinematografische visie, aldus Lahire. Een carrousel van ingeraamde beelden in een atmosfeer van constante metamorfose; haar poëzie als film.
.
Hieronder kun je de film bekijken.
https://player.bfi-staging.org.uk/free/film/watch-lady-lazarus-1991-online
.
ZICHTBAAR ALLEEN 