Nachoem M. Wijnberg

.

Een paar jaar geleden kreeg ik voor mijn verjaardag het boek ‘Het geheime leven van kleuren’ van Kassia St. Clair. Een geweldig boek dat een geschiedenis schetst van kleuren en de verhalen die erachter schuilgaan. Kleuren met namen waar ik nog nooit van gehoord had zoals Fallow, Paynes grijs, Cochenille, Heliotroop, Wede, Guttegom en Shocking pink. Bij elk van de 75 kleurvarianten schrijft Kassia St. Claire iets over de geschiedenis van de kleur en brengt daarmee deze kleur tot leven.

Waarom, op een blog over poëzie, heb je het over kleuren zal je je afvragen? Ik moest denken aan dit boek toen ik in de nieuwe bundel van Nachoem M. Wijnberg ‘Hoe het werkt’ uit 2023 het gedicht ‘Kleuren vertalen’ las. In deze bundel probeert Wijnberg (1961) een antwoord te geven op de vraag Hoe wérkt kunst? Hoe verhouden verschillende kunsten zich tot elkaar? Wat blijft behouden en wat gaat verloren in de transactie van een vertaling.

En hoe zit dat met het vertalen van kleuren? Kassia St. Claire heeft een bijzondere poging gedaan in haar boek. In het gedicht ‘Kleuren vertalen’ doet Wijnberg het op zijn manier.

.

Kleuren vertalen

.

Ik ga van een plaats waar ze drie kleuren hebben

naar een waar ze er vier hebben,

maar het is ook later geworden,

de schemering duurde te kort. Zoals vertalers die van de één naar de ander

elkaar hun vertaling toefluisteren (het tegenovergestelde

van zeventig vertalers die allemaal hetzelfde

in hetzelfde vertaalden omdat ze niet zagen waarom

de taal waarheen ze vertaalden

beter te leren).

Als vertaald wordt wat ik zeg

terwijl ik nog spreek gaat het langzamer,

blijft het langer bij mij (die wacht of wat ik hoopte

dat kon zijn naar mij terug komt) of bij de vertaler

of bij ons allebei.

.