Site-archief
Yellow Ledbetter
Pearl Jam
.
Soms vraag je je af bij poëzie waar een gedicht of een tekst over gaat. In een aantal gevallen gaat poëzie ‘nergens over’ maar is de klank van een gedicht of de muzikaliteit, het ritme en de loop van de tekst belangrijk en niet zozeer de tekst zelf (zeer bekend voorbeeld Oote van Jan Hanlo). In de muziek komt dit ook voor en dan wordt dit meestal versterkt door de instrumenten die daarbij gebruikt worden.
In het nummer Yellow Ledbetter van Pearl Jam is de tekst ook niet of nauwelijks relevant. Op dit nummer improviseert Eddie Vedder de tekst in woorden en zinnen die schijnbaar geen relevantie hebben maar als je dan goed tussen de regels doorleest lijkt het toch misschien ergens over te gaan.
Op de zeer informatieve website http://songmeanings.com/ staat over dit nummer te lezen:
For the most part the lyrics in this song are irrelevant. The song was written by Mike McCready and Eddie just made up the words as he went along. Eddie’s voice is supposed to be more of an instrument by using improvised words, the words are never the same in concert. Ledbetter refers to Eddie’s friend from Chicago named Tim Ledbetter. If there is any meaning to the lyrics I think the letter in the beginning of the song refers to the telegrams that we sent to the families of soldiers KIA in WWII. The telegrams were so distinct that many families didn’t have to open them to know what they said. In the song I see a family sitting on a porch when a man comes to deliver a telegram and the family is so devestated about their loss that they cannot even bear to open it.
De stem van de zanger dus als extra instrument, of als ‘ poëtisch kunstwerk’ te plaatsen in de categorie waarin ook zovele gedichten vallen die schijnbaar zonder een duidelijk onderwerp zijn.
Hier de tekst en het nummer.
.
Yellow Ledbetter
Unsealed
On a porch a letter sat
Then you said I want to leave it again
Once I saw him
On a beach of weathered sand
And on the sand I want to leave it again
On a weekend want to wish it all way
And they called an I said an I want what
I said an I call out again
And the reason oughta leave her calm I know
I said I know what I wear that a box or the bag
Oh yeah can you see them?
Out on the porch
Ah, but they don’t wave
I see them
Round the front way, yeah
And I know and I know
I don’t want to stay
Make me cry
I see
I don’t know there’s something else
I want to drum it all away
An I said
“I don’t, I don’t know whether I was the boxer or the bag”
Oh yeah can you see them?
Out on the porch
Ah, but they don’t wave
I see them
Round the front way, yeah
And I know and I know
I don’t want to stay
I don’t want to stay
I don’t want to stay
.
.
Waltzing Matilda
Tom Waits
.
Teksten van liedjes hebben vaak een poëtische waarde. Tekstdichters zijn soms ook goede dichters. Een voorbeeld van een poëtische tekst is de tekst van Waltzing Matilda van Tom Waits.
‘Tom Traubert’s blues’, zoals de officiële titel van ‘Waltzing Matilda’ luidt komt van zijn album ‘Small Change’ uit 1976 en is een verwijzing naar een populair Australisch volksliedje waarvan de melodie dan weer van een Schots liedje is. In het nummer van Tom Waits is het een mogelijke verwijzing naar alcoholmisbruik of het spuiten van heroïne, zoals de militairen het noemde tijdens de Vietnamoorlog.
Waltzing Matilda
Wasted and wounded
And it ain’t what the moon did
I got what I paid for now
See you tomorrow
Hey Frank can I borrow
A couple of bucks from you
To go waltzing Matilda waltzing Matilda
You’ll go waltzing Matilda with me
I’m an innocent victim
of a blinded alley
And I’m tired of all these soldiers here
No-one speaks English
And everything’s broken
And my strength is soaking away
To go waltzing Matilda, waltzing Matilda
You’ll go a waltzing Malitda with me
Now the dogs they are barking
and the taxi cab’s parking
A lot they can do for me
I begged you to stab me
You tore my shirt open
And I’m down on my knees tonight
Old bushmills I staggered
You buried the dagger
Your silhouette window light
To go waltzing Matilda, waltzing Matilda
You’ll go a waltzing Matilda with me
Now I’ve lost my St. Christopher
Now that I kissed her
And the one-arm bandit knows
And the maverick Chinaman
with the cold-blooded sigh
And the girls down by the striptease shows go
Waltzing Matilda, waltzing Matilda
You’ll go a waltzing Matilda with me
No I don’t want your sympathy
Fugitives say
that the streets aren’t for dreaming now
Manslaughter dragnet
and the ghost that sells memories
Want a piece of the action anyhow
Go waltzing Matilda, waltzing Matilda
You’ll go waltzing Matilda with me
And you can ask any sailor
And the keys from the jailor
And the old men in wheelchairs know
That Matilda’s the defendant
She killed about a hundred
And she follows wherever you may go
Waltzing Matilda, waltzing Matilda
You’ll go waltzing Matilda with me
And it’s a battered old suitcase
in a hotel someplace
And a wound that would never heal
No prima donnas the perfume is on
and old shirt that is stained with blood and whiskey
And goodnight to the street-sweepers,
The night watchmen flame-keepers
And goodnight Matilda too
Goodnight Matilda too.
One
U2
.
Er zijn liedteksten die als een gedicht aanvoelen, waarvan je bij beluistering niet een, twee, drie weet waar ze nu precies over gaan. Dat heb ik bij het nummer ‘One’ van U2. Omdat ik nieuwsgierig was ben ik eens gaan zoeken en wat blijkt? One is een bijzonder nummer van U2.
Als derde single van het album ‘Achtung Baby’ kwam het uit in 1992. Het nummer nam de spanningen weg tussen Bono en The Edge aan de ene kant en Larry Mullen jr en Adam Clayton aan de andere kant die er waren over de te varen koers. De eerstgenoemden wilde de kant van de elektronische en dancemuziek kant op en de laatstgenoemden wilden aan de oude U2 stijl vast houden. Fans beschouwen One dan ook als het nummer dat U2 redde.
Persoonlijk vind ik de versie met Mary J. Blige ook erg fraai maar voor de echte U2 fans is natuurlijk maar één uitvoering de beste.
Maar waar gaat ‘One’ over?
‘One’ kan op veel verschillende manieren worden geïnterpreteerd. De meest eenvoudige interpretatie zegt dat het gaat over twee mensen die van elkaar houden, maar elkaar toch pijn doen. Dit heeft te maken met de slechte relatie tussen Bono en zijn vader en de dood van zijn moeder, toen hij 14 was. In een interview zei Bono over het schrijven van ‘One’: “Er gebeurde in die tijd veel in mijn hoofd. Ik dacht na over vergeving en de band tussen vader en zoon.”
Een andere interpretatie is minder autobiografisch. In een interview met de Los Angeles Times in 1993 zegt Bono: “Het is een nummer over samenkomen, maar niet het oude hippie-idee van “Let’s all live together”. Eigenlijk is het juist het tegenovergestelde. We zijn één, maar niet hetzelfde. Het zegt niet dat we bij elkaar willen komen, maar dat we dat moeten, om te overleven. Het herinnert ons er aan dat we geen keuze hebben.”
Hoe dan ook, het blijft een intrigerende tekst, oordeel zelf.
.
One
.
Is it getting better
Or do you feel the same
Will it make it easier on you now
You got someone to blame
You say…
.
One love
One life
When it’s one need
In the night
One love
We get to share it
Leaves you baby if you
Don’t care for it
.
Did I disappoint you
Or leave a bad taste in your mouth
You act like you never had love
And you want me to go without
Well it’s…
.
Too late
Tonight
To drag the past out into the light
We’re one, but we’re not the same
We get to
Carry each other
Carry each other
One…
Have you come here for forgiveness
Have you come to raise the dead
Have you come here to play Jesus
To the lepers in your head
.
Did I ask too much
More than a lot
You gave me nothing
Now it’s all I got
We’re one
But we’re not the same
Well we
Hurt each other
Then we do it again
You say
Love is a temple
Love a higher law
Love is a temple
Love the higher law
You ask me to enter
But then you make me crawl
And I can’t be holding on
To what you got
When all you got is hurt
One love
One blood
One life
You got to do what you should
One life
With each other
Sisters
Brothers
One life
But we’re not the same
We get to
Carry each other
Carry each other
.
One…life
.
One
.
Er zijn drie versies van de videoclip van ‘One’ deze is gemaakt door Anton Corbijn
Full circle
Half Moon Run
.
Er is veel poëzie in muziekteksten te ontdekken. In het nummer ‘Full circle’ van Half Moon Run viel me al meteen de regel ‘And I watch as your head turns full circle’. Het deed me denken aan een regel die ik zelf ooit in een gedicht heb geschreven ‘De wereld /die stopte bij het draaien van je hoofd’ (uit: In de tussentijd, pagina 14 in ‘Zoals de wind in maart graven beroert’).
Toen ik de tekst opzocht en ging lezen besefte ik me dat dit liedje over hele andere dingen gaat. Volgens mij gaat dit lied over hulpeloosheid en het zoeken naar oplossingen en waarheden. Wil je een uitgebreide discussie over de betekenis lezen dan verwijs ik je graag naar http://songmeanings.com/songs/view/3530822107859442000/
.
Hieronder de tekst en de video op Youtube van dit bijzonder fraaie nummer.
.
Full circle
.
Cap off kneeling at the back of the church,
Feeling water on your brow, if it’s healing it hurts
At first a sharpish pain that returns as a thought
That the needle in your skin will bring you closer to God
And I watch as your head turns full circle
Our hope was with a coffee and a medical text
It’s too easy knowin’ nothing blowing off the rest
And the riddles in the pages leave at too much to guess
And the worry cracks a fracture from your hip to your chest
As I watch as your head turns full circle
We got lost in the travels in the spiritual book
Missed the beaches from Nirvana and the way that they look
And the crooks they’re on the island they’re killin’ to keep runnin’
They’re running severance on the plastic and it seems to be working
Is that the best that I can do?
As I watch as your head turns full circle
You appear even tempered though your looks will deceive
And the sparks are always flying cause you drink for relief
With the heart of a child and the wit of a fool
It’s a wonder why I don’t try to build a wall around you
When I watch as your head turns full circle
And I watch as your head turns full circle
Yeah I watch as your head turns full circle
.
Elvis Costello
She
.
Hoewel het liedje ‘She’ vooral beroemd is gemaakt door Charles Aznavour (1974) deed ook Elvis Costello een aardige duit in het zakje als het gaat om dit lied nog beroemder te maken dan het al was middels zijn vertolking in de film ‘Notting Hill’ uit 1999 met Hugh Grant en Julia Roberts. Persoonlijk prefereer ik de versie van Elvis maar dat komt vooral omdat ik Elvis Costello al vanaf zijn debuut album ‘My Aim is True’ een geweldig muzikant vind.
Hoewel ook op dat album (en op veel van zijn latere werk) prachtige liedteksten zijn te vinden vandaag de tekst van ‘She’, geschreven door Charles Aznavour en Herbert Kretzmer.
.
She
.
She
May be the face i can’t forget
A trace of pleasure or regret
May be my treasure or the price i have to pay
She may be the song that summer sings
May be the chill that autumn brings
May be a hundred different things
Within the measure of a day.
.
She
May be the beauty or the beast
May be the famine or the feast
May turn each day into a heaven or a hell
She may be the mirror of my dreams
A smile reflected in a stream
She may not be what she may seem
Inside her shell
.
She who always seems so happy in a crowd
Whose eyes can be so private and so proud
No one’s allowed to see them when they cry
She may be the love that cannot hope to last
May come to me from shadows of the past
That i’ll remember till the day i die
.
She
May be the reason i survive
The why and wherefore i’m alive
The one i’ll care for through the rough and ready years
Me i’ll take her laughter and her tears
And make them all my souvenirs
For where she goes i’ve got to be
The meaning of my life is
.
She, she, she
.
Bij een slapend lichaam
Serge R. van Duijnhoven
.
Het mooie van een blog hebben (en de daarbij behorende lezers uiteraard) is dat je naar aanleiding van de dingen die je schrijft soms hele aardige en bijzondere tips en verwijzingen krijgt. Zo reageerde Serge R. van Duijnhoven (van Dichters dansen niet)op een bericht van mij waarin de link tussen muziek en poëzie wordt beschreven (categorie Poëzie en songteksten).
Het gaat om het volgende gedicht.
.
Bij een slapend lichaam
ik wil dat je mijn bedoelingen doorgrondt
ik wil dat je de prijs leert kennen van verlangen
de schaal van de dingen, ik wil dat je begrijpt
waarom men het aardige overwaardeert
ik wil je horen zeggen:
‘alles dient slechts om te winnen
alles is tactiek; wij spelen
allemaal’
ik wil dat men ons geheim zal bewaren
dat we elkaar geruisloos achtervolgen als jagers
ik wil dat we bereid zijn onze ziel in te zetten
zoals we een munt inwerpen bij een gokautomaat
ik wil de tijd terug dat ik wijs werd uit mijn dromen
ik wil de tekens terug die ik heb nagelaten op je huid
ik wil je kunnen voelen met mijn ogen in het donker
met mijn nagels nagaan waar je bent geweest
ik wil dat jouw handen me in koele lakens wikkelen
ik wil zien of jouw zijde van de mijne verschilt
ik wil dat je sterker zal zijn naar het einde
ik wil je laten denken dat je wint
ik wil dat je je zonder mij een vondelinge voelt
een zonderlinge in de leegte, ik wil je zien bibberen
in de kou. Ik wil je zwetend, warmgewreven
ik wil je hondsdol, biddend om berouw
ik wil dat je mijn gedachten kunt lezen
ik wil dat je mijn hart kunt raken
of de fatale plek. Het interesseert met niet
wie de wonden veroorzaakt. Het interesseert me niet
hoeveel het er zijn. Ik wil alleen belang stellen
in wat me beheerst. Ik wil op een prachtige plek zijn
als ik sterf. Ik wil kunnen verdrinken in een Rode Zee
me verwonden aan een giftig koraal, aanspoelen
op een hagelwit strand, met jouw smaak nog
op mijn lippen. Ik wil je niet kapotmaken
ik zou niet weten hoe. Kon ik maar zeggen:
ik zal je vergeten. Kon ik maar zeggen:
ik laat je met rust
maar liegen kan ik niet
ik denk altijd aan je, echt waar
ik zal voor altijd aan je denken
.
Serge schrijft over dit gedicht:
“Oorspronkelijk ontstond “Bij een slapend lichaam” als het resultaat van een soort gedachten experiment. Een vraag die ik in een gedicht verder uit wilde zoeken:
wat als de driften van een minnaar niet meer beteugeld kunnen worden. En hij in een onbezonnen vlaag van passie, razernij en bezitsdrang het object van zijn begeerte letterlijk laat stikken? Wat zou deze excessieve minnaar denken, doen en willen zeggen terwijl hij neerknielt bij het lichaam van zijn geliefde? Schiet hij in de kramp der ontkenning, wat ik vermoed, of breken de sluizen van zijn emotie en het zelfinzicht alsnog open? Wat zouden zijn laatste woorden tot haar zijn, alvorens hij de deur van haar slaapkamer zal vergrendelen? En hij met onbegrijpelijk kalme tred van de trap in haar studentenhuis afdaalt?
Over het algemeen reageren toehoorders teleurgesteld of zelfs gebeten wanneer ze van deze ontstaansgeschiedenis horen. Degenen die het gedicht dierbaar is, voelen zich bedrogen. Terwijl ik van mening ben dat ik de luisteraar pas echt zou bedotten als ik hier niets over zou vertellen. Ik neem het publiek, zo kun je wel stellen, dus juist in vertrouwen in plaats van het te bedriegen. En al is dit uitgangspunt niet iets wat de meeste mensen perse willen of hoeven te weten, waar is het wel.”
.
Dit gegeven is denk ik voor vele dichters bekend. Je schrijft een gedicht en uit de reacties van lezers en toehoorders krijg je terug waarover (zij denken) dat het gedicht gaat. Dit kan enorm afwijken van de bedoeling van de dichter. Volgens mij is dat juist de charme van poëzie, iedereen kan er in lezen wat hij/zij wil terwijl de dichter er wellicht iets heel anders mee bedoelde.
Van dit gedicht is een filmpje gemaakt “Zomaar goed” dat Henk Hofstede maakte voor het album en de theatershow “Prettige vooruitzichten” (2010) van Rick Treffers. Serge voegt daar nog aan toe:
Als tekstuele toevoeging aan dit knappe en gelaagde symfonische lied, dat te horen is op Treffer’s album “Prettige vooruitzichten” (2011), leest de dichter vanuit de coulissen bovenstaand gedicht voor. Als ware het een laatste groet aan een geliefde die achterblijft in bed. Op de drempel tussen nacht en dag, verleden en heden, wanhoop en begeerte, liefde en bezitsdrang.
.
.
Fantastig toch
Eva de Roovere
.
De regelmatige lezer van dit blog kent mijn voorliefde voor het Vlaams. De afwijkende grammatica (t.o.v. het Nederlands), de bijzondere woorden die het Nederlands niet kent, de zachte zangerige manier waarop Vlamingen spreken, ik hou er van.
Toen in 2009 Eva de Roovere de single Fantastig toch uitbracht was ik dan ook meteen verkocht. De manier waarop Eva in dit nummer (en in al haar teksten) met de taal speelt kan ik zeer waarderen. Toen ik gistermiddag de remix van Diggy Dex van dit nummer op de radio hoorde kreeg ik gelijk zin om het origineel weer eens te horen. De tekst beluisterend viel me de poëtische kracht meteen weer op. Vandaar dat ik vandaag dit nummer onder de aandacht wil brengen.
.
Fantastig toch
.
Dag en nacht
En wij daartussen
Jouw kussen zacht
Op mijn natte-dromen-wang
Bang van komen en jouw gaan
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Glimlach lag
In veel te grote tas
Klein te zijn
Fijn tussen vingers
Groot geheim
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Laten we samen
Dingen doen zingen
Van Liedjes die niet bestaan
Laten we samen
Dingen doen zingen
Laten we samen niet bestaan
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Nog meer jij is fantastig toch
Nog meer jij is fantastig toch
.
Leonard Cohen
Suzanne
.
De scheidingslijn tussen poëzie en songteksten is soms heel klein (vaak ook heel groot trouwens) en er zijn songteksten die je kunt lezen als gedichten. Een aantal tekstdichters zijn ook bekend als dichter en een mooi voorbeeld is Leonard Cohen. Daarom hieronder de tekst van één van zijn bekendste en mooiste nummers Suzanne uit 1966.
In de komende tijd zal ik wat vaker aandacht besteden aan songteksten die opvallen door hun poëtische taalgebruik.
.
Suzanne
.
Suzanne takes you down to her place near the river
You can hear the boats go by
You can spend the night beside her
And you know that she’s half crazy
But that’s why you want to be there
And she feeds you tea and oranges
That come all the way from China
And just when you mean to tell her
That you have no love to give her
Then she gets you on her wavelength
And she lets the river answer
That you’ve always been her lover
And you want to travel with her
And you want to travel blind
And you know that she will trust you
For you’ve touched her perfect body with your mind.
And Jesus was a sailor
When he walked upon the water
And he spent a long time watching
From his lonely wooden tower
And when he knew for certain
Only drowning men could see him
He said “All men will be sailors then
Until the sea shall free them”
But he himself was broken
Long before the sky would open
Forsaken, almost human
He sank beneath your wisdom like a stone
And you want to travel with him
And you want to travel blind
And you think maybe you’ll trust him
For he’s touched your perfect body with his mind.
.
Now Suzanne takes your hand
And she leads you to the river
She is wearing rags and feathers
From Salvation Army counters
And the sun pours down like honey
On our lady of the harbour
And she shows you where to look
Among the garbage and the flowers
There are heroes in the seaweed
There are children in the morning
They are leaning out for love
And they will lean that way forever
While Suzanne holds the mirror
And you want to travel with her
And you want to travel blind
And you know that you can trust her
For she’s touched your perfect body with her mind.
.
Heaven 17
Ready mades
.
Vorige week hoorde ik een nummer op de radio van Heaven 17, een band die vooral in de jaren 80 van de vorige eeuw succesvol was met synthesizerpop. De naam Heaven 17 kozen ze naar de naam van een fictieve popgroep die wordt genoemd in de roman A Clockwork Orange van Anthony Burgess. Op zich niet bijzonder ware het niet dat ik me een interview kan herinneren met de leden van de band waarin ze vertelden dat de teksten van hun nummers grotendeels waren opgebouwd uit teksten en woorden die ze verzamelden. Wanneer ze een stukje tekst of een zin op de radio of tv hoorde of in de krant lazen, noteerden zij deze om later in songteksten te gebruiken.
In feite dus een vorm van ready mades zoals we in de poëzie ook kennen. Natuurlijk heb ik een songtekst gezocht waaruit dit gegeven blijkt. In ‘(We don’t need this) Fascist Groove Thang’ lees ik stukjes die je zo in een heel andere context zou kunnen plaatsen.
.
(We don’t need this) Fascist Groove Thang
.
Everybody move to prove the groove
Have you heard it on the news
About this fascist groove thang
Evil men with racist views
.
Spreading all across the land
Don’t just sit there on your ass
Unlock that funky chain dance
Brothers, sisters shoot your best
We don’t need this fascist groove thang
.
Brothers, sisters, we don’t need this fascist groove thang
.
History will repeat itself
Crisis point we’re near the hour
Counterforce will do no good
Hot you ass I feel your power
.
Hitler proves that funky stuff
Is not for you and me girl
Europe’s an unhappy land
They’ve had their fascist groove thang
.
Brothers, sisters, we don’t need this fascist groove thang
.
Democrats are out of power
Across that great wide ocean
Reagan’s president elect
Fascist god in motion
.
Generals tell him what to do
Stop your good time dancing
Train their guns on me and you
Fascist thang advancing
.
Brothers, sisters, we don’t need this fascist groove thang
.
Sisters, brothers lend a hand
Increase our population
Grab that groove thang by the throat
And throw it in the ocean
.
You’re real tonight you move my soul
Let’s cruise out of the dance war
Come out your house and dance your dance
Shake that fascist groove thang
(Shake it)
.
Pink Project
Pink Floyd
.
Vanavond naar The Pink Project geweest in het Omniversum in Den Haag. Live muziek van dé Pink Floyd coverband in twee delen met twee films megagroot op de achtergrond; The living sea en Ring of fire.
Afsluiter was mijn favoriete nummer van Pink Floyd: Comfortably numb
Hier de tekst.
.
Hello?
Is there anybody in there?
Just nod if you can hear me.
Is there anyone at home?
Come on, now,
I hear you’re feeling down.
Well I can ease your pain
Get you on your feet again.
Relax.
I’ll need some information first.
Just the basic facts.
Can you show me where it hurts?
.
There is no pain you are receding
A distant ship, smoke on the horizon.
You are only coming through in waves.
Your lips move but I can’t hear what you’re saying.
When I was a child I had a fever
My hands felt just like two balloons.
Now I’ve got that feeling once again
I can’t explain you would not understand
This is not how I am.
I have become comfortably numb.
.
O.K.
Just a little pinprick.
There’ll be no more aaaaaaaaah!
But you may feel a little sick.
Can you stand up?
I do believe it’s working, good.
That’ll keep you going through the show
Come on it’s time to go.
.
There is no pain you are receding
A distant ship, smoke on the horizon.
You are only coming through in waves.
Your lips move but I can’t hear what you’re saying.
When I was a child
I caught a fleeting glimpse
Out of the corner of my eye.
I turned to look but it was gone
I cannot put my finger on it now
The child is grown,
The dream is gone.
I have become comfortably numb
ZICHTBAAR ALLEEN 