Monica Boschman

.

De derde prijs van de Ongehoord! Gedichtenwedstrijd 2020 is gewonnen door Monica Boschman met haar gedicht ‘Voorbij Maas en Waal’. De jury schrijft over dit gedicht in haar juryrapport:

.

Al bij de eerste woorden neemt de dichter de lezer mee een herinnering in. Een haarscherpe herinnering, de beelden zijn helder. Door in te zoomen op een detail wordt deze terugblik onmiddellijk tot leven gewekt.  

Het onverwachte en bijna terloops aandoende 

‘(…) en dingen waarvan je zou willen 

dat ze anders waren.’ 

in de tweede strofe valt op, intrigeert. Mede vanwege het contrast met het gedetailleerde voorgaande en het veelzeggende van het nu niet nader benoemde.  In de derde strofe wordt er verder afstand genomen, met zinnen als

‘(…) De toekomst 

rolde zich op tot een laatste thuiskomst.’ 

en 

‘Tijd laat zich niet rekken.’ .

Ze zijn concluderend, enigszins nuchter te noemen. Er wordt melding gedaan van een gegeven. Het vervolg voorkomt het verlies van aandacht. De dichter laat het algemene gezegde los en trekt de lezer de persoonlijke ruimte in.

‘Midden in de kamer staat de veerman 

klaar.(…)’

Zowel de onverwachte locatie als de poëtisch geformuleerde vragen die hierop volgen, verhoeden dat het te sentimenteel wordt. Ook zorgen ze ervoor dat een niet fonkelnieuwe metafoor toch fris aandoet en wakker maakt. Het is diezelfde vraagstelling die ook belet dat het gedicht te kabbelend wordt en daarmee spanningsloos. 

‘Voorbij Maas en Waal’, want dat is het gedicht waar het over gaat, doet persoonlijk aan, maar overstijgt het particuliere. In sobere en heldere bewoordingen wordt een groot thema aangeraakt. Dat dit gedicht slechts één bijvoeglijk naamwoord bevat, is geen gemis. Integendeel. Dit is volledig in harmonie met de andere keuzes die de dichter maakte. 

Niet alleen stijlregister, maar ook beeldgebruik, strofe-indeling, wisselingen in tijd en perspectief, en de subtiele samenhang in klank zijn hier passend, ondersteunend en in evenwicht. Ze ogen natuurlijk. ‘Voorbij Maas en Waal’ is beheerst, het vliegt nergens uit de bocht. Ook in die dosering toont zich de dichter. 

.

Voorbij Maas en Waal

.

Aan het eind van de straat liepen we

tegen de rivier aan. Twee fietsers zochten

naar de plek waar de pont zou aanmeren.

 .

Wij bleven aan deze kant van het water

voor wijn en vis in het café, verhalen over

verleden en dingen waarvan je zou willen

 .

dat ze anders waren. De toekomst

rolde zich op tot een laatste thuiskomst.

Tijd laat zich niet rekken.

 .

Midden in de kamer staat de veerman

klaar. Hoeveel moet je nog inleveren

voor het vertrek? Welke grap vertel je

 .

tijdens de overtocht over de munten

op je ogen? Water draagt een lach

naar hier. Ik luister, blijf nabij

 .

aan deze kant van de rivier.

.