Stil

.

Gisteravond was de jaarlijkse dodenherdenking. Vandaag is het bevrijdingsdag. Om toch even stil te staan bij deze twee belangrijke gebeurtenissen heb ik vandaag de bundel ‘Vijfendertig tranen’ er nog maar weer eens bijgepakt. Ida Vos schreef deze bundel en publiceerde deze in 1975 in eigen beheer. Daarna werd de bundel alsnog door een grote uitgeverij opgepikt en onder de kop Nijgh Poëzie uitgebracht door Nijgh & Van Ditmar.

De bundel volgt in 35 gedichten het lot van een joodse schoolklas in de tweede wereldoorlog. Van een klassenfoto in 1942 via de Hollandse Schouwburg en kamp Westerbork naar Auschwitz en andere vernietigingskampen.  Bij de meeste gedichten staat een stukje verklaring, zo ook bij vier gedichten die allemaal de titel ‘Stil’ dragen. Dit zijn gedichten over kinderen die moesten onderduiken voor de Duitsers en die daarom hun dagen in doodse stilte moesten doorbrengen. Kinderen die moesten onderduiken kregen ook een andere naam. Voor deze kinderen was dat zeer moeilijk te verwerken.

.

stil

.

verroer geen vin

beweeg geen teen

verborgen kind

de wereld is gemeen

.

stil

.

wees stil

want niemand

mag je horen

.

wees stil

ondergedoken

kind

.

je naam je huis

heb je verloren

.

zorg dat men niet

je lichaam vindt

.

stil

.

blijf zitten waar je zit

verroer je niet

kijk door het raam

naar buiten

ga binnen desnoods

heelheel zacht

een kinderliedje fluiten

.

stil

.

ze zou soms willem

schreeuwen stampen gillen

bijten trappen slaan

.

maar moet als

lief stil meisje

als ondergrondse mol

bijna onzichtbaar

door het

alles vernietigende

leven gaan

.