Site-archief
Alles voor niets
Jules Deelder
.
Om de zoveel tijd moet ik wat van Jules Deelder (1944-2019) plaatsen. Mijn vroegste herinneringen aan hem gaan terug naar begin jaren ’80, toen hij in een tent op het Voorhoutfestival (het Voorhuidfestival volgens Deelder) in Den Haag optrad en daar een overdonderende indruk op mij maakte. De snelheid van spreken, alles uit het blote hoofd en zijn performance maakte dat ik vrijwel alles wat hij uitbracht heb aangeschaft. De laatste keer dat ik hem zag was een jaar voor zijn overlijden in Naaldwijk, toen hij ‘Portret van Olivia de Havilland’, het epische 891 regels tellende gedicht waarin Deelder terugblikt op de jaren vijftig, zonder onderbreking uit het hoofd voordroeg.
Vandaag het gedicht ‘Alfabetisch’ dat op het eerste oog eenvoudig lijkt maar waar meer in zit dan je denkt, uit de bundel ‘Dag & Nacht’ uit 2020, samengesteld en ingeleid door de burgemeester van Rotterdam Ahmed Aboutaleb.
.
Alfabetisch
.
Alfabetisch gezien
staat alles voor niets
Adam voor Eva
en auto voor fiets
.
Hel komt voor hemel
Duivel voor god
Haat staat voor liefde
Sleutel voor slot
.
Dood komt voor leven
Donker voor licht
Zes staat voor zeven
Maan staat voor zon
.
Dicht staat voor open
Ledig voor vol
Beneden voor boven
en tegen voor voor
.
Beowulf
De film en het gedicht
.
De film Beowulf uit 2007 van Robert Zemeckis is gebaseerd op het epische gedicht Beowulf. De tekst van dit gedicht werd bewerkt door Neil Gaiman en Roger Avary. Ray Winstone speelt de rol van Beowulf. Verder spelen o.a. mee John Malkovich, Angelina Jolie, Crispin Glover, Robin Wright Penn en Anthony Hopkins.
Beowulf is het oudste epische gedicht dat in een taal geschreven is die duidelijk een oude vorm van het huidige Engels is. Men is het niet eens over de precieze datum, maar men schat dat het manuscript uit de 10e eeuw stamt. Er is echter meer onzekerheid over de oorsprong van het gedicht zelf. Er komen enkele archaïsche woorden in het werk voor die suggereren dat het gedicht uit de 8e eeuw stamt, misschien zelfs de eerste helft ervan. Maar gezien het feit dat in poëzie – ook Oudengelse – vaak bewust archaïsche termen worden gebruikt, is dit geen doorslaggevend bewijs. Het gedicht staat, samen met o.a. het kortere gedicht Judith, in wat tegenwoordig het Beowulf-manuscript wordt genoemd. De tekst is door twee scribenten opgeschreven, de tweede neemt het halverwege het gedicht over. Wie de oorspronkelijke samensteller of auteur van het gedicht is valt niet te achterhalen, noch of de vorm waarin het manuscript ons heeft bereikt de oorspronkelijke is of een – door de monniken die het hoogstwaarschijnlijk hebben opgetekend – met christelijke elementen verrijkte versie.
Hieronder een klein gedeelte van de tekst in het oud Engels en in een vertaling.
.
ðá þæt onfunde sé þe fela aéror
módes myrðe manna cynne
fyrene gefremede –he, fág wið god–
þæt him se líchoma laéstan nolde
ac hine se módega maég Hygeláces
hæfde be honda· wæs gehwæþer óðrum
lifigende láð· lícsár gebád
atol aéglaéca· him on eaxle wearð
syndolh sweotol· seonowe onsprungon·
burston bánlocan· Béowulfe wearð
gúðhréð gyfeþe·
.
Toen merkte hij, die eerder vele,
ellende in zijn geest, op de mensheid
wreedheden had gepleegd –hij, die vocht met God–
dat zijn lichaam hem niet wilde gehoorzamen,
maar hij werd door de stoutmoedige bloedverwant van Hygelac
aan de hand gehouden; elk werd door de ander;
verfoeid zolang hij nog leefde; lichaamspijn voelde hij,
de ontzagwekkende boeman; op zijn schouder werd
een grote wond zichtbaar, zenuwen sprongen,
spieren barstten; Beowulf werd
oorlogs-lof gegeven;
.
Eerste bladzijde van de oude tekst.
Met dank aan Wikipedia.
Films gebaseerd op poëzie
Deel 2: O Brother Where Art Thou?
.
O Brother, Where Art Thou? is een Amerikaanse film uit 2000 van de broers Coen broers Joel en Ethan.
De door Homerus vastgelegde omzwervingen van Odysseus in de Odyssee worden nog eens overgedaan in Mississippi, VS anno 1937. Drie ontsnapte gevangenen gaan op zoek naar een vermeende schat en vinden alle obstakels en verleidingen op hun weg die ook in de Odyssee een rol spelen. En hoewel er volop geciteerd wordt uit deze klassieker had noch Ethan noch Joel Coen ooit de Odysseus gelezen. Sterker nog, de enige die dit wel gedaan had op de set van de film was acteur Tim Blake Nelson die naast George Clooney en John Turturro de rol van Delmar speelt. Tim Blake Nelson heeft een graad in klassieke literatuur van de Brown University.
.
De beginregels van de Odyssee:
Bezing mij, o Muze, de vindingrijke man, die zeer veel rondzwierf,
nadat hij de heilige stede van Troje verwoest had.
.
The Siren song uit O Brother Where Art Thou?
ZICHTBAAR ALLEEN 