Site-archief

Een ijsje

Merel Morre

.

In deze roerige en onverwacht gewelddadige tijden lees ik in de bundel ‘Dons op mijn tanden’ van Merel Morre uit 2015. Ik kreeg de bundel die door mijn broer werd opgepikt in een kringloopwinkel. De poëzie van Morre (1977) is te vergelijken met bijvoorbeeld die van Tim Hofman; weinig hoogdravend, redelijk eenvoudig en makkelijk te lezen. Niet meteen een bundel die ik zelf zou aanschaffen.

Morre is dichter en tekstschrijver volgens haar website. Kenmerkend aan haar gedichten is dat ze kernachtig zijn. Ze schrapt woorden die er niet toe doen, gebruikt graag taaltwists en kan niet zonder dubbele betekenissen. Elementen die ook in de poëzie van Hofman terug is te vinden en die aanslaat bij veel jongeren. Van 2013 tot 2015 was ze stadsdichter van Eindhoven. Daarnaast heeft ze met compagnon Lidy Lathouwers een tekstbureau. Inmiddels heeft ze 6 dichtbundels op haar naam staan.

Maar terug naar waarom ik aandacht aan Morre en de bundel ‘Dons op mijn tanden’ geef. Dat komt door een gedicht dat ik las in deze bundel getiteld ‘Een ijsje’. Dit gedicht is momenteel actueler dan ooit.

.

Een ijsje

.

oorlog neemt geen vakantie

conflicten recreëren niet

de hang naar macht

stopt niet met een ijsje

de zon schijnt nooit overal

.

maar waar leer je begrijpen

uit welk boek

in welke les

dat mensen kunnen juichen

als een bom

hun buren treft

.

mag de haat iets zachter

of helemaal uit

alsjeblieft

.

 

Poëzie verkoopt niet

Poëzie is populair

.

Ik kan je bijna horen vragen huh? Bij de aanhef van dit stuk over poëzie staat ‘Poëzie verkoopt niet’ en meteen daaronder ‘Poëzie is populair. Dat lijkt een tegenstelling en toch is het dat niet. In ‘Schrijven magazine’ van februari dit jaar staat een lang artikel over poëzie. Dat poëzie leeft maar slechts mondjesmaat wordt verkocht.

Het artikel begint, zoals zo vaak, met het onderzoek dat Kila van der Starre deed in 2017 over de belevenis van poëzie door de Nederlander. Uit dat onderzoek blijkt dat maar liefst 97% van de Nederlanders in aanraking komt met poëzie. Kila plaatste nog gisteren een post op Instagram dat ze benaderd werd door de Telegraaf over dat zelfde onderzoek, 6 jaar na verschijnen. Dat in aanraking komen met poëzie gebeurt, je raadt het al, vooral buiten het boek. Op gebouwen, Internet, in kranten, in theaterzalen op de radio enzovoorts komen de Nederlandsers poëzie tegen.

Veel (vooral jongeren) lezen poëzie online. Zoals via InstagramUit een zoekwoord analyse van Arjan Jonker blijkt dat er maar liefst 2,4 miljoen keer per jaar op gedichten of poëzie wordt gezocht online. Omdat dat natuurlijk niet alleen de termen zijn waarop men zoekt ligt het totaal van zoekopdrachten nog veel hoger (denk aan dichter, dichtbundel etc.).

Een andere conclusie is dat Vlamingen en Nederlanderspoëzie vaker gezamenlijk ervaren, veelal auditief, dus door ernnaar te luisteren. Overigens staan de top 10 van best verkochten bundels van Vlaanderen en Nederland ook geplaatst in het artikel. Opvallend vind ik dat van de 10 er in Nederland maar liefst 6 in staan van buitenlandse dichters (vooral Rupi Kaur drie keer) en in Vlaanderen slechts drie (allemaal van Rupi Kaur). In Vlaanderen staan ook hedendaagse dichters als Delphine Lecompte (op 1 en op 6), Lieke Marsman (op 3), Maud Vanhauwaert (op 7), David Troch (op 8) en Leo Bormans (op 10). Terwijl in Nederland Lieke Masrman (op 1 en 5), De Poëzieboys (op 9) en Merel Morre (op 10 staat). In bedie landen staat alleen in Vlaanderen op 4 een klassieke held uit de poëzie namelijk het verzameld werk van Paul Celan.

Uit het onderzoek van Kila blijkt dat mensen dichtbundels lezen om: geraakt te worden (25%) of om een gedicht uit te zoeken voor een gelegenheid (20%). De verkoop van dichtbundels loopt al langere tijd terug. Dat is deels te verklaren doordat met name jongeren steeds minder boeken lezen en in toenemende mate online maar ook blijkbaar omdat het aantal mensen dat intrinsiek gemotiveerd is om poëzie te lezen om de schoonheid of de taal erg klein is en kleiner lijkt te worden.

Een voorzichtige conclusie van de hoofdredacteur in zijn redactionele stuk is dat poëzie definitief is losgeraakt van het papier. Is dat erg? Ik denk van niet, mis je iets als je geen poëziebundels leest? Ik denk van wel, de ware liefhebber zal begrijpen wat ik bedoel. Maar zoals de science fiction al jarenlang het kleine stiefzusje is van de lietartuur maar wel gelezen wordt door een kleine maar enthosuaiste groep liefhebbers, zo is het ook met de poëzie. Tel daarbij de aandacht voor poëzie buiten het boek en ik denk dat de conclusie moet zijn  dat A.: poëzie inderdaad steeds minder verkoopt en B.: dat poëzie populair is.

Geen blogbericht zonder gedicht dus daarom een gedicht over poëzie.   In dit geval het gedicht van Rogi Wieg (1962-2015) getiteld ‘Poëzie’ uit zijn bundel ‘De zee heeft geen manieren’ uit 1987.

.

Poëzie

.

Nu is het dus dat ik niet meer weet

hoe bang zijn was. Ik zal niet langer vijand

zijn van zoveel vormen goedheid. Maar vergeet

niet wat je was: ogen, haar, een hand

.

om mee te schrijven. En wat moet ik zeggen,

de stadsweg waarover je naar huis gaat,

mijn huis zelfs is zo liefdevol voor mij. Verleggen

van dit leven is gewichtig. dat je hier bestaat

.

alsof je altijd zal bestaan lijkt eigenaardig,

– en al die mooie dingen dan –

om alles weg te gooien voor wat poëzie is te lichgtvaardig.

.

Er is weinig taal in mij om zaken

te omschrijven zoals duit gebrek aan angst;

dus noem ik maar wat afgebroken wordt om nog iets goed te maken.

.

 

Pixels

Merel Morre

.

In 2000 studeerde Merel Morre (1977) af als theatermaker aan de toneelschool en in 2006 voltooide ze de opleiding Communicatie. Tegenwoordig is ze behalve mede-eigenaar van een tekstbureau ook dichter. In 2013 koos jury en publiek haar als stadsdichter van Eindhoven (2013-2015). In 2013 debuteerde ze met de bundel ‘Met mijn ogen dicht ik alles heel’ waarna er nog vier volgden en een verjaardagskalender met gedichten. Haar laatste bundel ‘Wat na het grijpen ligt’ is uit 2022.

Uit haar debuutbundel koos ik het light verse gedicht ‘pixels’.

.

pixels

.

eerst wist ik het niet

(noem mij maar naïef)

dat pixels kunnen doden

een uitgebalanceerde mix

van nullen en van enen

maakt van de wereld zomaar niks

een enter

en verdwenen

.

Dromen drinken als ontbijt

Winnaars AMAI award

.

Poëzie is niet saai (ik verkondig dit al jaren) en een bewijs hiervan voor mij is het succes en de aandacht voor en van dichters op Instagram. Poëzie op social media doet het altijd al goed; in tegenstelling tot het kunnen publiceren van een dichtbundel bij een uitgeverij of in een poëzie- of literair tijdschrift is social media de meest democratische en toegankelijke manier om met poëzie naar buiten te treden. En Instagram is hierbij, volgens mij, koploper.

Voor de website van Meander zal ik de komende maanden vaker artikelen schrijven over dichters en poëzie op Instagram. Maar een drijvende kracht achter het succes van Instagramdichters is zeker AMAI (Alle Monden Award Instagram) en de dichters awards die zij al enige jaren jaarlijks uitreiken. Zo ook dit jaar.

Op 26 maart jongstleden werden de winnaars van de AMAI 2022 bekend gemaakt. Voor de publieksprijs en de juryprijs werd een longlist van 50 gedichten, 25 poëtische quotes en 25 spoken words samengesteld (uit de ruim 1900 inzendingen). Degene die op de longlist stonden werden door een vakjury beoordeeld en het publiek kon stemmen op hun favoriet. De vakjury bestond dit jaar uit Lieke Marsman, Tanja Helderman, Merel Morre, Meliza de Vries (winnaar van 2021), Francis Broekhuijsen en Yke Schotanus.

De winnaar van het publiek was Inge Zwerver (@wadwicht) met het gedicht ‘Glans’ en de winnaar die door de vakjury werd gekozen was Christianne Scholtens (@dromendrinkenalsontbijt).  Winnaars Spoken word waren @JesseLaport (publiek) en @Suzannekrijger (vakjury). Winnaars quotes: Dempsey Hendrickx (@woordwoeler) Publiek en Saskia van Laere (@therapoezie) vakjury.

Op de website van AMAI kun je alle winnaars met hun winnende inzendingen bekijken en beluisteren. Hieronder het gedicht dat door de vakjury en de publieksjury als beste werden gekozen.

.

Christianne Scholtens

.

Ik adem de zee in

en alles in mij drijft

naar de oppervlakte.

Dat ik van je hou,

natuurlijk. Maar ook

hoe moe ik ben. Dat

ik altijd heimwee

heb naar dit gevoel

van ruimte, naar

longen vol met thuis.

.

Ik probeer echt heel

hard om niet bang te

zijn; bijna alles wat ik

eigenlijk niet durfde,

heb ik toch gedaan.

Maar: mensen en hun

blikken en hoe diep

een klif kan zijn.

.

Ik wil hier blijven, waar de wind is, waar ik

zien kan, waar ik schelpen in mijn zakken stop

tot elke stap mij rammelend aan rust herinnert.

.

Jij lacht met een woord

voor geluk dat ik nog niet

eerder heb gehoord. En

meer dan blijven wil ik jou.

*

Inge Zwerver

.

Glans

.

ik wil zo graag

de glans terug

.

het simpele

het blije

.

niet het moeten

maar ’t vrije

.

ergens tussen

taak en tijd

.

raakten we

het kwijt

.

 

AMAI Award 2022

De AMAI verkiezing 2022

De AMAI is de award voor het beste Nederlandstalige gedicht, het beste Nederlandstalige spoken word, de beste Nederlandstalige quote en het beste account van een dichter/quoter op Instagram van het afgelopen jaar. AMAI staat voor ‘Alle Monden Award Instagram’ en is een initiatief van ‘Alle Monden’ een inspiratiecollectief dat in 2021 een stichting is geworden. De verkiezing is in het leven geroepen om de vele online dichters en ‘quoters’ op Instagram onder de aandacht te brengen van een groter publiek.
Wat mij vooral interesseert zijn de Instagramdichters. Zoals de lezers van MUGzine waarschijnlijk wel weten is het kleine zusje van MUGzine de Luule (@L.uule op Instagram) al meer dan een jaar bezig om het korte gedicht te promoten op dit social media kanaal. En er zijn vele Instagram accounts van Instagramdichters die mee kunnen dingen naar deze Award. In 2021 is de AMAI Award ook uitgereikt en de winnaar van de Juryprijs voor de beste Instagramdichter ging toen naar Meliza de Vries (@melizadevries) en de publieksprijs ging naar Kay van der Vleuten (@dagliefboek).
Ook dit jaar kun je weer meedoen. Je kunt je inzending tot 15 januari sturen naar dit adres. De vakjury gedicht en quotes bestaat dit jaar uit Lieke Marsman (dichter des vaderlands) , Meliza de Vries, Merel Morre, Tanja Helderman, Francis Broekhuijsen en Yke Schotanus. De Spoken word jury bestaat uit Onias Landveld, Monique Hendriks en Kelly Verdonk.
De prijsuitreiking van de AMAI Awards is op 26 maart (ijs en weder dienende) in Theater De Fransche School in Culemborg. Kaarten zijn nu verkrijgbaar. Op deze avond zullen Ingmar Heytze en Monique Hendriks optreden.
.