Algemene opmerkingen van de jury

.

De jury van de Ongehoord! gedichtenwedstrijd heeft in algemene bewoordingen een aantal zaken naar aanleiding van hun bevindingen voorgelezen in de persoon van jurylid Daniel Dee. Omdat Ongehoord! volgend jaar weer van plan is een poëziewedstrijd te organiseren kunnen toekomstige deelnemers hun voordeel doen met de opmerkingen van de jury.

Hierbij integraal het algemene verhaal:

.

Dames en heren,

Het verheugt mij om te zien dat poëzie nog steeds populair is. Aan de oproep van stichting Ongehoord om mee te doen aan de wedstrijd gedichtenschrijven met als thema De wind is massaal gehoor gegeven.

Een thema als ‘De wind’ geeft dan ook de vrijheid om alle kanten op te gaan. Oost, west, zuid, noord en een enkel gedicht kiest zelfs de uitgang van de sluitspier.

Ik was eveneens blij verrast over het hoge niveau van de ingestuurde gedichten. Het is duidelijk dat ik hier met een zaal te maken heb die iets weet van poëzie, ja zelfs het ambacht in zekere mate beheerst. Ik kan jullie dus niets wijsmaken. Toch wil ik de gelegenheid te baat nemen om een kritische noot te kraken. Ondanks het hoge niveau is het me namelijk opgevallen dat er weinig eigen geluid uit de ingezonden gedichten klinkt.

Er worden poëtische grootheden goed geïmiteerd, het zogenoemde emulatio. Verder zijn er veel gedichten die laten zien wat het algemene idee is van hoe het hoort bij het schrijven van gewichtige poëzie. Wat echter veelal vergeten wordt is dat een gedicht in principe uit drie elementen bestaat: taal, beeld en muziek. En wat mij betreft ook nog in die volgorde, maar dat is een persoonlijke voorkeur. Wat ik vooral gemist heb is het experiment en het lef. Als ik eerlijk ben en in een sardonische bui, dan moet ik bekennen dat de meeste gedichten wat gezapig waren. Zelden had ik de neiging om op te veren van verbazing of irritatie. Ik werd als lezer amper uitgedaagd.

Wat we nu beschouwen als klassieke gedichten en misschien zelfs het toppunt van schoonheid, zorgden in hun tijd voor de nodige controverse. Ze waren in zekere zin de etterbakjes achterin de klas die de boel verstierden. Of we nu het gedicht Oote van Jan Hanlo nemen, waar zelfs kamervragen over gesteld zijn, of de tachtigers die zich en mass afzetten tegen de domineespoëzie of zelfs het gedicht Kinder-lijck van Joost van den Vondel, dat niets minder is dan een aanklacht tegen god. Allemaal werden ze in hun tijd beschouwd als subversief. Waar zijn die gedichten in deze tijd gebleven? In de inzendingen van deze wedstrijd heb ik ze niet gezien. Hoe dat komt weet ik niet en de enige tip die ik kan geven is: lees poëzie. Dat is de enige manier om jezelf nog verder te scholen in dit ambacht. Ik verwacht van dichters een veel hogere inzet.

Wat ik zojuist te berde bracht is waar en tevens je reinste flauwekul. Er zijn geen regels voor het schrijven van gedichten. Dat is juist het mooie eraan. Poëzie kan dus evengoed plezier zijn of pure schoonheid. Van taalesthetiek kan ik net zo goed genieten. En dat er een aantal schone verzen tussen de inzendingen zaten staat buiten kijf.

Zo is er het gedicht Wervelwind dat helaas niet in de prijzen is gevallen, maar dat ik hier toch even wil noemen. Het gedicht begint met de strofe:

ooit waren er geen woorden, niet voor een uur,

de nacht, een dag, de tijd

Het gedicht is geweldig tot aan de laatste zin, daar zakt het in als een mislukte soufflé. Als die laatste regel er niet was geweest dan had de uitslag van deze wedstrijd er ineens heel anders uit kunnen zien. En als mijn oom geen kloten had gehad, dan was hij mijn tante. Daarbij weet iedereen in deze zaal dat de jury de ballen verstand heeft en sowieso van niets weet.

.

(van links naar rechts) Daniel Dee, Gerard Reussink en Floor Cornelisse.