Site-archief
Dan is het beter te zwijgen
Gijs ter Haar
.
Gisteravond was ik een stapel dichtbundels aan het opruimen (dat wil zeggen ik probeerde een plek vrij te maken in de boekenkast om ze neer te zetten en dat is nog geen sinecure) en toen kwam ik de kleine maar fijne bundel ‘Voor de zwijnen’ uit 2017 tegen van Gijs ter Haar en toen wist ik dat ik hieruit een gedicht ging plaatsen.
Gijs ken ik al vele jaren, een bijzondere man en dichter aan wie ik altijd mooie herinneringen heb. Elke keer als we elkaar tegen komen is er weer iets te melden en geniet ik van zijn voordrachten. Maar ook in de bundel ‘Voor de zwijnen’ staat veel moois zoals het prachtige gedicht ‘Dan is het beter te zwijgen’.
.
Dan is het beter te zwijgen
.
Hoe dat is, dat je dan toch
opeens de handen van je vader krijgt
hij langzaam in je lichaam kruipt
zijn oude wonden openrijt
als waren het de jouwe
.
en dat je nooit gekeken hebt
naar wat zich dagelijks voltrok
hoe hij hetzelfde kind ooit was
het achterliet in het besef
van een intens berouwen
.
dat alle angsten eender zijn
deze nog het meest van al
maar dat hij met jou sterven zal
als oude foto’s in een doos
vol ongekend vermoeden
.
je hebt je vleugels afgelegd
je voeten in beton gezet
een kind loopt door het huis
en zegt dat je zijn lieve vader bent
je wilt dat kind behoeden
.
Dan is het beter te zwijgen
Gijs ter Haar
.
Gijs ken ik al sinds hij in 2005 (als ik me niet vergis) optrad in Theater Schuurkerk in Maassluis bij de presentatie van de bundel ‘Dichter in de buurt’. Die bundel was in meerdere opzichten belangrijk voor mij want het was de eerste verzamelbundel waarin ik een gedicht publiceerde (onder pseudoniem dat wel) en het was een opstap voor mijn verdere leven in de poëzie. Gijs trad daar dus op en toen al maakte hij veel indruk. Zijn krachtige optreden, zijn presence, het feit dat alles uit zijn hoofd ging en zijn poëzie, ik was onder de indruk.
In de jaren daarna kwam ik hem met enige regelmaat tegen en op enig moment stonden we samen in Delft voor te dragen op een rondvaartboot, een herenmodewinkel, een cd zaak en in een kroeg. In december was hij bij Ongehoord! aanwezig en daar werd toen door Spoorloos gefilmd hetgeen vorige maand werd uitgezonden. In december kocht ik zijn, in eigen beheer uitgegeven en fraai vorm gegeven, bundeltje ‘Dan is het beter te zwijgen’ dat inmiddels al aan een zoveelste druk toe is heb ik begrepen. En terecht.
Mijn exemplaar komt uit de tweede druk (oplage 100 stuks) en bevat, zoals alle exemplaren een mooi voorwoord van Ingmar Heytze. De 20 gedichten die in de bundel staan zijn stuk voor stuk typisch Gijs’ gedichten. Altijd recht voor zijn raap, doelgericht, soms met een rauw randje en vaak een liefdesgedicht. Ik vind ze stuk voor stuk prachtig. Een van mijn favorieten echter is het gedicht ‘Nu dit bestaat’ waarin Gijs met een afstandje naar de ander kijkt, oordeelt en tot slot zachtaardig als hij eigenlijk is, afsluit met een woord dat me na aan het hart ligt.
.
Nu dit bestaat
.
nu dit bestaat
dit stolsel van gestokte adem
in een vat vol voltooid verleden tijd
dat gat tot de rand gevuld met verdriet
en de echo van ezels dit ego dus ergo
.
jou noem ik mens
.
en ik zie je aan, je sjokt en gaat
in ganzenpas en op de maat
de paljas en het driedelig pak
in galajurk of jutezak
het maakt niet uit
want alles zingt en danst
we nemen er nog een
.
we fokken en we bouwen door
tot elk oor zich enkel nog op steen
te rusten leggen kan
.
en dan…
.
dan doen we dat
sterven zacht
zachter nog
.
ongehoord
.
Poëziebus 5
Gijs ter Haar
.
Een paar jaar geleden mocht ik samen met Gijs ter Haar gedichten voordragen op een rondvaartboot in Delft tijdens het festival Dichter bij de bar. Ik kende Gijs toen al van een optreden in 2005 in Maassluis en van een optreden bij Ongehoord! Op die rondvaartboot viel me weer op wat een unieke kerel Gijs eigenlijk is. Helemaal zichzelf, volledig ontspannen in zijn spanning, eerlijk en recht voor zijn raap.
Daar op die rondvaartboot droeg hij onder andere een gedicht van één van mijn favoriete Amerikaanse dichters E.E. Cummings voor (speciaal voor de buitenlandse toeristen) en vanaf dat moment kon hij niet meer stuk voor mij.
Op 10 juli verscheen van zijn hand een nieuwe bundel getiteld ‘Dan is het beter te zwijgen’. In de wetenschap dat Gijs in de Poëziebus niet zal zwijgen hier een gedicht van zijn hand met als titel ‘En we leefden’.
.
we kochten tevreden
in grote tassen
betaalden de rekeningen
zaten op stoelen en keken
naar andere tafels in zwijgen
we leefden dat we wakker waren
zoals je doet met open ogen
zonder binnenlicht of ruimte
we keken reclame we namen
geen dag meer terzijde
de cirkels rond en toch
in scheve hoeken stapelde zich
wat was tot niets, stierf in gebed
een laatste trotse falen
de grond te broos om te begaan
.
ZICHTBAAR ALLEEN 