Site-archief

Dichter in verzet

Pablo Neruda (1904 – 1973)

.

 

Pablo Neruda werd geboren onder de naam Neftalí Ricardo Reyes Basoaltoablo. Hij noemde zich Pablo Neruda naar de door hem bewonderde Tsjechische dichter Jan Neruda.

Pablo Neruda begon al op jonge leeftijd met het schrijven van gedichten. Tussen 1927 en 1935 werkte hij als diplomaat voor de Chileense regering. Zijn laatste post was Spanje. Als consul is hij daar getuige van hoe het volk zich verzet tegen de fascistische groepen die dood en verderf zaaien. Neruda kiest in de Spaanse burgeroorlog de kant van de Republikeinse beweging. Hij verzaakt aan zijn diplomatieke missie en sluit zich aan bij de Republikeinen, eerst in Spanje, later in Frankrijk. Deze gebeurtenissen en vooral de moord op zijn vriend, de Spaanse dichter Garcia Lorca, grijpen hem sterk aan.

Vanaf 1939 werkt Neruda aan zijn meesterwerk, de Canto General dat voor het eerst verschijnt in 1950 in Mexico. In dit monumentale werk,dat 342 gedichten samenbrengt in vijftien cycli, geeft Neruda een beeld van de geschiedenis van Latijns-Amerika vanuit een marxistisch standpunt. Hij toont zijn enorme kennis van de geschiedenis, de geografie en de politiek van dit continent. Centraal thema is de strijd voor sociale gerechtigheid.

Pablo Neruda sterft op 23 september 1973 aan leukemie in Santiago de Chili, twaalf dagen na de fascistische staatsgreep van dictator Pinochet. Zijn dood is wellicht versneld door de dood van president Allende en door het verlies van vele vrienden en kameraden die door Pinochet werden gearresteerd of vermoord. Zijn begrafenis groeit uit tot een protestbetoging van tienduizenden mensen tegen de dictatuur.

Uit Canto General het gedicht ‘Wilsbeschikkingen’

.

Wilsbeschikkingen

.

Kameraden, begraaf me op Isla Negra,
tegenover de zee die ik ken, tegenover de oneffen
plekken
van stenen en golven die mijn verloren ogen
nooit meer zullen zien.
Elke dag aan de oceaan
bracht me nevel of zuivere afgronden van turkoois,
of eenvoudige weidse ruimte, rechtlijnig,
onveranderlijk water,
dat wat ik vroeg, de ruimte die aan mijn voorhoofd
knaagde.

.

De rouw van de aalscholver die voorbijvliegt, de vlucht
van grote grijze vogels die van de winter hielden,
en elke donkere kring van sargassowier
en elke zware golf die haar kou van zich afschudt,
en bovenal de aarde en haar verborgen, geheime
herabrium, kind van nevels en zouten, aangetast
door de zure wind, zeer kleine kronen
van de kust geplukt aan het grenzeloze strand:
alle vochtige sleutels van de zee-aarde
kennen elke fase van mijn vreugde,

.
       
ze weten
dat ik daar wil slapen tussen de oogleden
van de zee en de aarde…

.

Ik wil meegesleurd worden,
omlaag met de regens die de wilde
zeewind bestrijdt en verpulvert,
en later, door onderaardse beddingen gedragen,
mijn reis naar de lente, in diepte herboren, vervolgen-.

.

Delf naast mijn graf de put voor mijn beminde, en laat
toe dat ze mij ooit nog eens in de aarde vergezelt.

.

canto-general

 

Pablo

Uit: Canto General, vertaling Bart Vonck/Rainbow Essentials)
Met dank aan LinksNederland en Scarlettango.wordpress.com

Tsjechië 2012

Terug van weggeweest

.

De afgelopen weken heb ik doorgebracht in Tsjechië vandaar dat het wat stil was op dit blog. Tsjechië is een land van dichters en schrijvers. Een beroemde Tsjechische dichter is Jaroslav Seifert (1901-1986). Deze Tsjechische dichter won verschillende grote prijzen voor zijn gedichten en twee jaar voor zijn dood in 1984 won hij de Nobelprijs voor de literatuur. Hieronder een door Jana Beranova vertaald gedicht van hem uit 1984 (uit de bundel: En vaarwel Agathon).

.

Ze gingen van deur naar deur…

.

Ze gingen van deur naar deur

als straatverkopers

en boden de dood aan.

Ik schaam me dat ik het heb overleefd.

Vladislav Vancura

schreef zijn grootste gedicht

op de muren van de Pankrác-cel.

En het salvo op het schietterrein

was alleen een donderend applaus

voor zijn leven.

.

Maar doden waren overal.

Op ijzerdraad van fabrieksmuren,

op stoepranden,

op trappen, het hoofd naar beneden,

op voetsteunen van schoolbanken

op altaartreden en boven riolen.

.

Ze lagen zoals onze koningen

op graftomben.

En de puinen van hun schoenen

wezen naar de sterren.

.

Praagse poëzie

Gedichten op vreemde plaatsen

Ook in Praag weten ze poëzie aan de man te brengen in de publieke ruimte. Zo staat dit gedicht van Jan Skácel op een muur in de Tsjechische hoofdstad. Jan Skácel (1922-1989) is een van de beroemste dichters in de Tsjechische taal.

.

 

We light a candle for the new morning

unknown and without faces

like an angel, sleeping in the forrest

waiting for its lumberjack

 

sometimes our angel feels anger

everyone has his own angel

and hope has wings of beech

and the heart is made of lime wood