Site-archief
Adriaan van Dis
Dutchwife
.
Adriaan van Dis (1946) is natuurlijk bekend als schrijver van romans, zijn televisieprogramma ‘Hier is …. Adriaan van Dis’, Zomergasten en als lees- en boekenambassadeur. Wat minder mensen weten is dat hij ook dichter is. Zo publiceerde hij een aantal dichtbundels waarvan ‘Morfine’ de laatste was in 2019 (samen met beeldend kunstenaar Berend Strik).
In de bundel ‘Album van de Indische poëzie’ uit 2014, samengesteld door Bert Paasman en Peter van Zonneveld, is ook een gedicht van zijn hand opgenomen getiteld ‘Dutchwife’. Dit gedicht komt uit zijn bundel ‘Totok twee’ uit 2008 (‘Totok’ deel 1 komt uit 1998).
.
Dutchwife
.
elke morgen sjouwt een jongen
bundels lange stelen
naar de boom onder mijn raam
oren in zachtgroene knop
sedap malam – nachtgeur
loom deinend op zijn schouders
.
oude beelden rollen uit hun slaap
twee kussens zie ik, lang en rond
de guling
donzen worst om je vogel in de tropen koel te houden
dutchwife zeiden we thuis
.
onder de boom
snijdt de jongen
emmers vol
sedap malam op maat
steel voor steel
.
elke middag
raapt een vrouw
de afgevallen knoppen
handenvol
sedap malam
half open in de warmte van haar schoot
.
’s avonds
bloeit wit en hard
een nachtgeur op mijn gulling
koel koel rij ik door de nacht
.
.
Sedam malam = geurende nachtbloem
Gulling = rolkussen
.
Facebookproject
David van Reybrouck
.
Afgelopen zondag als Zomergast bij het gelijknamige programma van de VPRO, vandaag met een gedicht op dit blog. David van Reybrouck is behalve dichter, cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver van proza en theaterteksten uit Vlaanderen. Een veelzijdig man, zo is hij de oprichter van het Brussels dichterscollectief, bezieler van de G 1000, een burgertop, over de taalgrenzen heen, die 1000 Belgen liet overleggen voor een betere democratie in België, voorzitter van de PEN Vlaanderen en winnaar van verschillende literatuurprijzen waaronder de Libris geschiedenis prijs en de AKO literatuurprijs.
In februari 2011 startte hij een Facebookproject rond het collectief vormgeven van een gedicht, vertrekkende van een willekeurig gekozen zin uit een krantenartikel. Op de startzin voor de nieuwe constructie: ‘Het waren eenzame kilometers tussen Ieper en Brussel’ kwamen 110 reacties. De eindredactie bleef bij de initiatiefnemer. Hieronder het resultaat van dit project en een gedicht van zijn hand.
.
In alle vroegte
het waren eenzame kilometers
tussen Ieper en Brussel
het was stil alleen de tijdgeest sprak
op de radio sprak een man in tongen
de donkere rit werd een moeilijke
puzzel
ontbinding onveiligheid hevig
verlangen
ik vreesde dat het slijk zou schreeuwen
om zoiets als een veldrit
op zondagnamiddag
kilometers lang ben ik
gesteven wegen natriumrood
verlicht duizenden strepen niets
naderde zelfs niet in meters
de nacht die zal breken
de opgaande hoofdstad
vuurrode longen
ja we zijn er om te vertrouwen
van skyline naar zeespiegel
van aarde naar beton
en eenzaamheid stuwt voort weekt los
de wind jaagt het hout kraakt
een vlucht lijsters nee spreeuwen
wijzigt van lijn
soms had ik gelukkige gedachten
fluwelen zetels koffie snijbloemen
antiek
langs het water stonden paarden
rechtopstaand te slapen
daar lag mijn grond daar lag de pijn
.
De kruik
– Voor Agnès –
Jezelf zo schikkend als was ik een bad,
hoofd onder kin, rug langs mijn buik
spoel je aan in zilver en kwik.
Lig nu stil. Langzaam laat ik het water
lopen. De kruik kleedt je uit
in het helderste wit. Je hals van email,
je schouder die schatert van licht.
Sluit je de ogen, je haar wordt een wier.
Vind ik een vorm voor water dat loopt?
Het wuift en wacht, een onweer op zee,
je oogleden blijven gesloten.
.
Met dank aan Wikipedia en gedichten.nl, foto: readmylips.be
Tsjebbe Hettinga
Faderpaard
.
Afgelopen zondag was schrijver/archeoloog/dichter David van Reybrouck zomergast bij het gelijknamige programma van de VPRO. In de uitzending kwam de poëzie enige malen ter sprake. Bij het fragment van Tsjebbe Hettinga sprak van Reybrouck zijn liefde uit voor de ‘vlezige dichters waar het vet vanaf druipt’ zoals Claus, Ter Balkt en dus Hettinga.
Van de dichter Hettinga liet men een stuk uit de documentaire van Pieter Verhoef zien waar een deel van het gedicht ‘Faderpaard’ te zien was. Rondom Faderpaard is begin van dit jaar een groot muziekspektakel opgezet in Leeuwarden met 100 Friese paarden. Zie hiervoor http://www.npo.nl/fryslan-dok/18-01-2014/POW_00728907
Hieronder Tsjebbe Hettinga met Faderpaard.
Zomergasten en de poëzie
Ionica Smeets
.
Afgelopen zondag was wetenschapsjournaliste en wiskundige Ionica Smeets (1979) de Zomergast bij het gelijknamige programma van de VPRO (lees vooral ook de recensie van dit programma vandaag in de Volkskrant van Jean-Pierre Geelen). Nu ken ik Ionica al vele jaren, ze werkte jarenlang tijdens haar school- en studietijd bij de bibliotheek Maassluis waar ik directeur ben. In de jaren dat we collega’s waren was Ionica precies zoals ze op tv was afgelopen zondag. Ik herinner me een keer na een bibliotheekuitstapje, toen ik haar een lift gaf naar haar woonplaats Delft, dat ze tijdens de autorit uit haar hoofd een gedicht voordroeg.
Toen ze zondagavond dan ook een fragment liet zien van haar favoriete dichter Leo Vroman verbaasde mij dat niet. Een prachtig fragment uit een documentaire over Leo Vroman en zijn vrouw Tineke. Naar aanleiding van deze aflevering heb ik werk van Leo Vroman herlezen en wil ik graag een gedicht van hem met jullie delen.
.
In bed
.
Het is mij een droom te ontwaken
door een hand op het haar en de slapen
en de streling van zaaien en rapen
meer dromen te voelen maken;
.
hoor in het omhullend geruis
van een adem de zee, de wind
op een lang, leeg strand, en een kind
ver van het ouderlijk huis –
.
Zij vroeg mij waar we nu waren.
Het was herfst in mijn droom en ook buiten
bewegen zich dorre blaren
door de lucht, en over de ruiten.
.
Zomergasten
Een avond met Hans Teeuwen (en Charles Manson)
.
Gisteravond keek ik naar Zomergasten met als gast Hans Teeuwen. Prima uitzending, veel boeiende en bijzondere fragmenten en Hans die tegelijkertijd zichzelf was maar ook regelmatig de boel probeerde te ontregelen (steeds maar eventjes, precies goed).
Toen het fragment van Charles Manson kwam bekeek ik dit net als alle andere fragmenten, tot aan het einde van het filmpje. Onverwacht zag ik Manson poëtisch uit de hoek komen. Op de vraag van de interviewer aan Manson om zichzelf te beschrijven trok hij eerst allerlei rare bekken (waaruit voor mij maar weer eens bleek dat hij echt iets ernstigs mankeert, voor zover dat nog niet heel erg duidelijk was) maar ineens was dat voorbij en met een klein stemmetje begon hij te spreken. Dit is wat hij zei:
Niemand
.
Ik ben niemand
ik ben een zwerver, een schooier,
een landloper
ik ben een goederenwagon en
een kruik wijn
en een scheermes
als je te dichtbij komt
.
Misschien ben ik teveel met poëzie bezig (zou kunnen) maar in deze zinnen en de manier waarop hij het uitsprak (zachtjes beginnen en steeds iets feller) zag ik een gedicht. Waarvan acte.
.
Zomergasten poëzie
Micha Wertheim en AOL
De gast van afgelopen zondag bij het VPRO programma Zomergasten, Mischa Wertheim, liet ondermeer een fragment zien van de korte film ‘I love Alaska’ . De aanleiding van deze film lag in het volgende:
Op 4 augustus 2006, zette het hoofd van de afdeling Research van America OnLine (AOL) Dr. Abdur Chowdhury een gecomprimeerd tekst bestand op één van haar websites met meer dan twintig miljoen zoekwoorden van meer dan 650.000 gebruikers over een periode van 3 maanden, om gebruikt te gaan worden voor onderzoek. Op 7 augustus werd het bestand daar weer weg gehaald maar niet nadat het uitgebreid verspreid en bekeken was door het internetgebruikers wereldwijd. Hoewel de gebruikers niet met naam en toenaam werden vermeled bleek het toch mogelijk een aantal van hen te achterhalen.
Terug naar Zomergast Micha Wertheim. Hij wilde een fragment laten zien van ‘I love Alaska’, een korte film van Lernert Engelbert en Sander Plug waarin een groot aantal zoektermen worden voorgelezen in de vorm van een soort dagboek en waarbij op de achtergrond beelden van Alaska te zien zijn. Deze minimovie is gemaakt in 13 episodes van elk ca. 4 minuten en vormen één geheel. Ze zijn te bekijken op http://www.minimovies.org/documentaires/view/ilovealaska
Toen ik naar het filmpje zat te kijken moest ik meteen denken aan een fenomeen dat ik hier al eerder beschreef: de Flarf.
De filmpjes hebben een zekere poëtische kracht en de manier waarop de zoektermen achter elkaar geplaatst zijn en zijn gecontextualiseerd hadden iets mysterieus en aantrekkelijks.
Zoekend naar informatie over het filmpje kwam ik op de Wikipediapagina terecht waarin het incident wordt beschreven. Daar stonden enige links naar de bestanden van enkele gebruikers. Een van deze zoektermlijstjes heb ik gebruikt om een Flarf te maken. Dus in plaats van zelf zoektermen in te vullen en daaruit een Flarf samen te stellen, nu een Flarf van iemand anders zijn zoektermen.
.
A pimple that won’t heal
.
Strange cosmos, how can I be a good
example to an unsaved friend?
friends online can be different in person
the bible says be kind to one another
.
how to kill annoying birds in your yard?
I can’t stand dr. Phil or his wife
I’m so proud of you, men needs a womans
love, death by Viagra; a strange cosmos
.
Zomergasten
The Tyger van William Blake (1757 – 1827)
.
Gisteravond bij Zomergasten was Hennie Vrienten te gast en waar ik vrijdag nog twitterde dat het tijd werd voor een dichter als Zomergast, besteedde Hennie heel veel tijd aan dichters en poëzie. Een van de dichters en gedichten die aan de orde kwam is The Tyger van de Engelse dichter William Blake. Een gedicht waarin de dualiteit tussen esthetische schoonheid en wreedheid wordt weergegeven. De spreker in het gedicht vraagt zich af of de hand die het lam creëerde ook de tijger maakte.
.
The Tyger
.
ZICHTBAAR ALLEEN 