Site-archief
De planken kathedraal
Les Murray
.
Bij uitgeverij De Harmonie is een overzichtswerk verschenen in vertaling (door Maarten Elzinga)van de Australische dichter Les Murray(1938) met als titel De planken kathedraal. De carrière van Murray omspant al meer dan 40 jaar en hij heeft meer dan 30 bundels doen verschijnen. Hij heeft vele prijzen gewonnen en wordt als een van de leidende dichters uit zijn generatie gezien. Daarnaast is hij door de National trust of Australia benoemt als een van de 100 levende schatten van Australië. Zijn naam wordt regelmatig genoemd als het gaat om het mogelijk winnen van de Nobelprijs voor Literatuur. In 1997 noemde Michael Zeeman hem een van de belangrijkste Engelstalige dichters van deze tijd samen met Brodsky, Walcott en Heaney.
.
Terrassculptuur
.
Prachtig genadeloos werk
rond de hellingen van aarde
met bruuske hak gehouwen
terrassen op last van honger
of de wenk van een vorst.
Van grazers afgekeken
op rijm geoogde hoogten
rond om steilten van aarde
tree voor tree afdalende
water filterende balkons.
Kleuren van rimpelend gewas
zwellen in betreden dammen
mijlen dungerande potten
van de top gehaalde oogsten
door handen lang in de aarde.
Manden rijkgemaakte grond
armzalig door armen vergaarde
langs ladder en zandstenen stut
strofen van hymnische lengte
dankzij wrikkend zwoegen, vóór
geld, gaven eten en drank
maar scheuren nu als stugge zeilen
(sommige altijd al verdomme )
neer in ravijnen van aarde.
.
The farm terraces
.
Beautiful merciless work
around the slopes of earth
terraces cut by curt hoe
at the orders of hunger
or a pointin lord.
Levels eyed up to rhyme
copied from grazing animals
round the steeps of earth,
balconies filtering water
down stage to stage of drop.
Wind-stirred colours of crop
swell between walked bunds
miles of grass-rimmed contour
harvests down from the top
by hands long in the earth.
Baskets of rich made soil
boosted up poor by the poor,
ladder by freestone prop
stanzas of chant-long lines
by backwrenching slog, before
money, gave food and drunk
but rip now like slatted sails
(some always did damn to)
down the abrupts of earth.
Muriel Rukeyser
Dichter in verzet
.
Muriel Rukeyser (1913-1980) was dichter en politiek activiste vooral bekend van haar gedichten over gelijkheid, feminisme en sociale gerechtigheid. In de zomer van 1936 werd ze op 22 jarige leeftijd gevraagd door het Londense Culturele magazine Life and letters today, om een reportage te schrijven over de Volks Olympiade in Barcelona , het antifascitische alternatief voor de Olympische spelen in Berlijn. Vijftien kilometer voor Barcelona werd de trein waarin ze op weg was beschoten. de eerste oorlogshandelingen van de Spaanse burgeroorlog waren een feit. In de trein zat ook een Duits atleet Otto Boch. Ze kregen een relatie en terwijl Boch in Spanje bleef om de fascisten van Franco te bestrijden keerde Rukeyser terug naar New York waar ze ging werken voor the American Medical Bureau to Aid Spanish Democracy.
Tot 1938 kreeg ze brieven van Boch waarna het stil werd. Later zou Rukeyser over de vijf dagen dat ze in Spanje verbleef zeggen dat dit haar een aanval van realisme had bezorgd. Het moment dat ze begreep wat haar creatieve verantwoordelijkheid was. Vanaf dat moment begon ze te schrijven waar ze echt in geloofde. Ze schreef dit in de inleiding van haar boek The life of poetry waarin ze de vele lezingen die ze gaf tijdens en na de tweede wereldoorlog in bundelde.
Muriel Rukeyser bleef actief als dichter, schrijfster, gaf vele workshops en was actief als universitair docent.
In de oorlog schreef ze een aantal gedichten in Poetry, a magazine of verse. Uit 1941 het gedicht The child in the great wood.
.
Het ene ‘isme’ is het andere ‘isme’ niet
Acmeïsme vs Symbolisme
.
Opzoek naar informatie over Futuristen (waarover later meer) kwam ik enige andere ismes tegen. Het Symbolisme en (een nog obscuurder isme) het Acmeïsme. Het Symbolisme was een stroming in de beeldende kunst, muziek en literatuur die in het fin de siècle (ca. 1890 – 1914) opgang maakte. Het ontstaan van het Symbolisme is te zien als een reactie op het rond 1850 dominante Realisme en Naturalisme in de kunst. Verbeeldingskracht, fantasie en intuïtie werden centraal gesteld. Het Symbolisme kenmerkte zich door een sterke hang naar het verleden en een gerichtheid op het onderbewuste, het ongewone en het onverklaarbare. Het symbool stond daarbij centraal. Deze stroming wortelt sterk in de Romantiek die rond 1800 onstond, ook al als een tegenbeweging voor de rede en de objectiviteit.
Het Acmeïsme was een beweging in de Russische dichtkunst die in 1910 ontstond onder leiding van Nikolaj Goemiljov en Sergej Gorodetski. De acmeïsmisten verzetten zich tegen het Symbolisme en streefden naar opperste helderheid. Acmeïsme komt van het Griekse woord ‘Acme’ dat hoogtepunt betekent. Vertegenwoordigers van deze stroming zijn o.a. Anna Achmatova en Osip Mandelstam.
Beide waren lid van het Dichtersgilde waarin de Acmeïsmisten waren verenigd. Als dichter verwierf Osip Mandelstam faam met zijn bundel Kamen (Steen). Mandelstam werd in 1934 gearresteerd vanwege het gedicht “de heerser” dat Stalin als een persoonlijke belediging opvatte. In dit gedicht werd Stalin omgeschreven als
.
“Kremlinbewoner uit de bergen, de wurger en boerendoder
zijn dikke vingers vet als wormen
en zijn woorden onwrikbaar als loden gewrichten
zijn kakkerlakkensnor lacht ” etc.
.
Naar aanleiding van dit gedicht werd Mandelstam verbannen naar het plaatsje Tsjerdyn in de Oeral, maar na een zelfmoordpoging werd zijn verbanning verplaatst naar Voronezj. Zijn verbanning eindigde in 1937. In 1938 werd hij weer opgepakt, wegens vermeende antirevolutionaire activiteiten, en tijdens zijn ondervraging bekende hij een antirevolutionair gedicht geschreven te hebben. Mandelstam werd veroordeeld tot vijf jaar in een werkkamp, maar lang voordat hij aankwam op zijn bestemming was hij al zo verzwakt, dat hij in een van de vele doorgangskampen bezweek. Hij stierf in een Goelagkamp in de buurt van Vladivostok, op 27 december 1938.
.
Meer over Osip Mandelstam lees je hier: http://www.kristienwarmenhoven.nl/russische-profielen.osip-mandelstam/
ZICHTBAAR ALLEEN 