Site-archief
De wet van Buys Ballot
Poëzie voor beta’s
.
Dat poëzie vele moeders (en vaders!) kent mag duidelijk zijn; poëzie is er in allerlei maten, vormen, verschijningsvormen, over allerlei onderwerpen en voor elk wat wils. Hoewel poëzie onder de letteren valt en daarmee een uitgesproken Alfa aangelegenheid lijkt te zijn, is er voor Beta’s natuurlijk ook genoeg om van te genieten. Denk bijvoorbeeld aan het werk van dichter en wiskundige Gerrit Krol of aan zijn poëzie als programmeertaal. In 2020 verscheen bij Stichting Galileo van de hand van Tom Rigters de bundel ‘Poëzie voor beta’s’ de wereld verklaard in 5π2+i2 gedichten.
De gedichten in deze bundel gaan over exacte wetenschappen. Zoals architectuur, astronomie, biologie, farmacie, geneeskunde, geografie, landbouwwetenschappen, logica, meteorologie, milieukunde, natuurkunde, neonatologie, relativiteit, ruimtevaart, scheikunde, technische wetenschappen en wiskunde. Specifieker behandelen ze actuele thema’s maar ook bijzondere onderwerpen. Denk aan de grote griep, marsreizen, gescheiden afval, brexit, aardgaswinning, zeespiegelstijging, ecoducten, windturbines, marathonlopen, watervoetafdruk, tatoeages en vergeten groenten. Maar ook over mysteries als de vierkantegatenboor, graancirkels, de massa van een volle batterij, lopen over water, de gulden snede, het einde der tijden en (mijn favoriet) de olifantenkantelaar.
Op de website van de bundel lees je over de verschillende gedichten meer achtergrondinformatie. Ook is elk gedicht van een verklarende tekst en tekening voorzien. Zoals ook bij de reacties op de bundel te lezen is zijn de gedichten vaak geestig en puntig eerder dan heel poëtisch maar zeker de moeite waard voor beta’s en andere liefhebbers. Het openingsgedicht uit de bundel gaat over de wet van Buys Ballot.
.
De wet van Buys Ballot
.
Als je fietst met tegenwind
met vlagen wind in je gezicht
en als een lagedrukgebied
zich aan je linkerhand bevindt
en aan je rechterzijde ligt
weer juist een hogedrukgebied
dan zegt de wet van Buys Ballot
gewis dat het zo wezen mot
dat jij nu op het zuidelijke
halfrond aan het fietsen bent
.
want Buys Ballot heeft onderkend
en heel nauwkeurig vastgelegd
dat niet de wind van hogedruk ge-
lijk naar lage druk toe waait
de wind buigt af en gaat nooit recht
zolang de aarde rondjes draait
.
Bijgeluiden
Henk Ester
.
Ik ken inmiddels toch behoorlijk wat Rotterdamse dichters, persoonlijk of van hun werk, maar de naam Henk Ester (1952) kende ik nog niet. Tot ik zijn (eerste) bundel in handen kreeg getiteld ‘Bijgeluiden’. Op de achterflap lees ik dat Ester dichter en redacteur is (dat laatste bij de Automatiseringsgids), dat hij geografie studeerde en filosofie. Verder lees ik dat hij graag op de Maasvlakte en door de duinen zwerft (wat ik heel goed begrijp).
Inmiddels heeft Ester nog twee bundels uitgegeven; ‘E-groot is rood’ in 2016 en ‘Het vermoeden van Witten’ in 2018. In zijn debuutbundel ‘Bijgeluiden’ uit 2013 (waar hij de C. Buddingh’ prijs voor ontving) is van het voorgaande regelmatig iets terug te vinden. Zo ook in het gedicht ‘Tijd’ dat in de bundel valt onder het hoofdstukje Bijgeluiden VII (serie van 5 gedichten, dit is nummer 3).
.
Tijd
.
Als er geen getuigen zijn
.
als de straten leeg zijn tot ver voorbij de hoek
als niemand meer een tegel licht
om zijn gelijk te halen
en geen schilder meer de ruimte kleurt
als het ‘zoete zeegefluister’ zwijgt
en niemand leest
als geen componist meer pleit voor ‘klanken zonder meer’
als werkelijk niemand meer op rotsen slaat
en logica verkruimelt in graniet
.
wie schrijven dan de uren?
.
en hoelang duurt dat dan?
.
ik bedoel
die uren aan zee
als er geen getuigen zijn.
Kanneelgebed
Don Beukes
.
Het mooie van social media (naast heel veel minder aangename kanten) is dat je met de hele wereld in verbinding staat of kan staan. Zo kreeg ik via Facebook (the groep Poetry Club) contact met de Zuid Afrikaanse dichter Don Beukes. Don Beukes werd geboren in Kaapstad en studeerde Engels, geografie en psychologie voordat hij docent werd in Zuid Afrika en in Groot Brittannië. Inmiddels is hij gepensioneerd en in 2016 werd zijn eerste poëziebundel gepubliceerd ‘The Salamander Chronicles’ waarin thema’s als onderdrukking, pesten, politiek, globalisme, seksisme, misbruik, geboorte, dood, vluchtelingen en racisme aan de orde komen.
Zijn tweede boek ‘Icarus Rising – Volume One’ is een verzameling Ekphrastic-poëzie ( Ekphrastic-gedichten richten zich op kunstwerken, meestal schilderijen, foto’s of standbeelden) waarbij de meeste gedichten gebaseerd zijn op originele kunstwerken en in nauwe samenwerking met kunstenaars uit Zuid-Afrika, Amerika en het Verenigd Koninkrijk zijn geschreven.
Zijn Zuid-Afrikaanse publicatie-debuut van veertien exclusieve gedichten verscheen in augustus 2018 met drie andere prominente Zuid Afrikaanse auteurs (Bevan Boggenpoel, Leroy Abrahams en Selwyn Milborrow) in een unieke bloemlezing ‘In Pursuit of Poetic Perfection’, die na publicatie meteen op nummer 1 terecht kwam op de lijst van ‘Afrikaanse Literatuur’ op Amazon Kindle. Zijn poëzie is gepubliceerd in tal van literaire tijdschriften en tijdschriften in de VS, Canada, India, Bangladesh en de Filippijnen, evenals in verschillende bloemlezingen. Sommige van zijn gedichten zijn ook in het Albanees vertaald en in het Afrikaans en het Farsi.
Hij is van plan zijn publiciteitssucces te gebruiken om op een dag zijn eigen stichting in Zuid-Afrika te vestigen om de leesvaardigheid op scholen te verbeteren en om een leescultuur in verarmde gemeenschappen te bevorderen. Don heeft ook een blog waarop je veel meer kunt lezen: https://donbeukes.wordpress.com
Van Don ontving ik een prachtig gedicht met getiteld ‘Kanneelgebed’ of in zijn eigen vertaling in het Engels ‘Cinnamon prayer’.
.
Kanneelgebed
.
As ek net jou spesery geure elke dag
kan aantrek, weet ek my siel sal weer
aansterk, maar jou daaglikse onsigbare
stem laat my weer jou soete woorde
verken – Geen meer goeiemôre soentjies
van my Godgegewe noentjies, geen meer
trane van blydskap soos ek saam lag met
my kosbare skat, terwyl ek gereed maak vir
markdag elke Maandag en heuningbloeisel
soene jou kant toe blaas.
.
Mense knik nog nou en dan medelyend
my kant toe, selfs ons nommer een
mededinger, wat soms ons robynrooi
waatlemoen effens proe – Kan jy glo hy
lok nou andere my kant toe?
Ek glimlag maar net gedwee terwyl ek
eerbiedig proe aan jou hemelsoet kanneeltee-
Gemeng met liefdevolle smeltende
herinneringe – Net die aromatiese
teenwoordigheid van jou verbied
my om onophoudelik te rou
vir jou.
.
Ek dra nog steeds die hemp wat jy in
Mauritius gekoop het, selfs al is die blou
nou verflou – Elke kledingstuk aanraking
teen my dorre woestynvel laat my
glimlaggend altyd wonder – Is ek nog
steeds jou kanneel koning?
.
Ek is omring deur jou – Elke spesery en
kruiedrankie herinner my aan jou – Die
kanneelgevulde plooie in my hand brandersvir jou,
Soms verbeel ek my ek gewaar jou oorkant my,
maar dan voel ek soos ’n jong verliefde gek en
fluister dan saggies my daaglikse
kanneelgebed…
.
Cinnamon Prayer
.
If I could wear your spicy
essence each and every day
I know I will not go astray
but only your daily echo illuminates
your fading halo – No more early
morning kisses from my heaven sent
missus, no more tears of joy just
to hear you say hey, as I leave
for market day, blowing your
honey blossom kisses my way.
.
People still nod sympathetically to
me, even our rival stall enemy –
can you believe he reluctantly
offered me his best ruby red watermelon?
I just proudly smile, honouring your
memory whilst sipping your favourite
cinnamon tea – infused with
loving melting reverie – Only the
aromatic presence of you prevents
my ginger grieving; my daily solitude.
.
I still wear the clothes you
mended, however much faded – each
brush of cloth against my parched skin
always gets me asking – Am I still your
cinnamon king?
.
I am surrounded by you – each spice
and herb reminds me of you – The cinnamon
filled crevices in my hands burn for you
I sometimes think I glimpse you over
there but then I just recite my daily
cinnamon prayer…
.
Wil je meer van Don Beukes lezen ga dan naar http://ourpoetryarchive.blogspot.com/2018/02/don-beukes.html
.
ZICHTBAAR ALLEEN 