Site-archief
Het is warm in de hivemind
Maxim Garcia Diaz
.
Op dit blog reageerde Ariel Alvarez op mijn vraag om dichters op verzoek, met ‘Maxime Garcia Diaz’. Aan dat verzoek ga ik nu voldoen.
In 2021 debuteerde de Nederlands-Uruguayaanse Maxime Garcia Diaz (1993) met de bundel ‘Het is warm in de hivemind’. Deze bundel maakte heel wat los bij poëzie-lezend Nederland. De Poëzie van Garcia Diaz is zo anders dan wat onder poëzie werd verstaan. De uitgeverij schrijft hierover:
‘Het is warm in de hivemind’ is een weerspannige en opstandige bundel, een revolutie van vele gezichten. Een internet dat alleen op papier had kunnen bestaan, omdat het gulzig die papieren grenzen wil verleggen, gretig wil botsen met wat ogenschijnlijk onwrikbaar vaststaat. Het is een bundel die zich naar een onzuiver, ambigu, radicaal meerstemmig, meertalig en meervoudig lichaam beweegt. Naar een “wij de generatie, wij het politieke collectief, wij de meisjes.” En dat doet vanuit woede, pijn en verdriet, maar ook vanuit “de hang om iets open te rijten.”
Zelf zei Garcia Diaz over haar debuut: “Ik was aan het spelen, having fun,” vertelt Maxime Garcia Diaz. “Maar ik kon die reactie van mijn meelezer begrijpen. Voor mij voelde het ook niet als een herkenbaar gedicht. Maar was dat erg? Kan een Wikipedia-citaat over een scheikundig element bestaan in een Nederlandstalig gedicht? Leeft een URL nog op papier? Mogen al die roze kleurtjes en taartemoji’s wel of is dat too much, hysterisch of aanstellerig? Al die vragen speelden, en tegelijk besefte ik dat dat precies was wat ik wilde.”
De bundel werd lovend ontvangen en bekroond met de C. Buddingh’ prijs voor het beste poëziedebuut. Garcia Diaz had al werk gepubliceerd in De Revisor, Deus Ex Machina, Samplekanon, De Internet Gids, Yes The Void en De Optimist. Ze studeerde Cultural Analysis aan de Universiteit van Amsterdam. In 2019 won ze het NK Poetry Slam.
Persoonlijk hou ik wel van poëzie die de grenzen opzoekt, vernieuwd en tegelijkertijd begrijp ik de poëzieliefhebbers die van deze soort modernistische poëzie weinig tot niets begrijpen. Het is de ontwikkeling van de taal, van de poëzie, en soms schuurt die (daarin herken ik me in de woorden van Daniel Dee dat poëzie moet schuren) maar er schuilt ook schoonheid in wat nieuw en anders is. Niet voor niets probeer ik ook in dit blog de rafelranden van de poëzie te behandelen en te beschrijven. Uit de bundel koos ik voor het lange gedicht ‘Original Innocence’ waarin alle hierboven genoemde elementen uit haar poëzie naar voren komen.
.
Original innocence
.
diep in het systeemgeheugen
klopt een zacht en half vergeten orgaan
er staan onzuivere taken aan de horizon
.
de geschiedenis verslond een tweelingzusje in de baarmoeder
een geboren winnaar, al drieduizend jaar ☾ maar fantoomlichamen
zijn altijd al bestand geweest tegen burgeroorlogen, familiedrama’s
.
a lawyer for the prosecution heard of a human chimera in new england
.
de geschiedenis droomt dat zijn tanden uitvallen
zijn psychiater zegt dat hij bang is om iets kwijt te raken
(vaste grond onder de voeten, vanzelfsprekendheid)
de geschiedenis heeft anxieties en dat is onbekend terrein
soms ruikt hij verdampend kwik, een vleugje
.
in 1953 a human chimera was reported in the british medical journal
found to have blood containing two different blood types
her twin brother’s cells living in her body
.
kwikzilver is reukloos de geschiedenis begrijpt het ook niet
steeds vaker ziet hij onmogelijkheden ☾ normaal
weet de geschiedenis alles zijn lichaam
een doorgrondelijke machine zijn hersenen
grijs en glanzend
.
the dead twin is compressed
into a flattened, parchment-like state
known as fetus papyraceus
.
☿☿☿
.
weilanden onder de zeespiegel
de witte wieven ☾ korengeesten
daal af naar een vergeten wortelstelsel
het is tijd om weer te leren
kronkelen, weilanden onder
een fonkelende spiegel
.
ik ben een geest geworden en zo
heb ik de geschiedenis overleefd
perkamentachtig
..
hoe de beeldwit verandert in de dertiende eeuw
’s nachts dode zielen begraaft
niet kan slapen, dwaallichtje
.
maar fantoomledematen kunnen niet breken
de onsterfelijkheid van ectoplasma
.
er bestaat ook een duistere vorm
die de korenhalmen afsnijdt en zo zorgt
voor vreemde figuren in het korenveld
het wezen is polymorf
.
al drieduizend jaar voel ik het dansen op mijn graf
.
☿☿☿
.
de lijkengeur van de eenentwintigste eeuw
de vleesvliegen arriveren, abject grijs
.
dit is mijn kleine en kinderlijke verzet
tegen een regime van verstaanbaarheid
methodologie van de aasgier
.
these are my materials, exposed
in all their impurity ♡
.
☿☿☿
.
a chimeric mouse with its offspring; note pink eye
.
dit mes is niet subtiel genoeg
deze tanden niet prehistorisch
genoeg
.
de xenofeministen schrijven
we want neither clean hands
nor beautiful souls,
neither virtue nor terror.
we want superior forms
of corruption
.
dit is een duistere meisjesgeschiedenis
dit is een arsenaal aan fantoomwapens
.
de geschiedenis pulkt aan zijn wondkorstjes
met elke seconde die wegtikt wordt hij verdrietiger ☾ het lichtroze
van zijn nagelriemen en de huidschilfers onder zijn nagelrandjes
een afbrokkelend heden ☾ als zijn psychiater de thee inschenkt
begint de geschiedenis kinderlijk
en schokkerig te huilen
.
een haperende machine
een verwrongen tweelingzusje
aaseter, dwaallichtje, herrijst uit de ruïne
van een doodgeboren eeuw
het kwik verdampt
.
op een dag wordt de geschiedenis wakker
zacht en angstig
en is niet langer alleen in zijn lichaam
.
Eerste tranen
Jean Cocteau
.
Een van de meest invloedrijke en belangrijke Franse all round kunstenaars (hij was filmer, schrijver, dichter, ontwerper, kunstenaar en toneelschrijver) is Jean Cocteau (1889 – 1963) of Jean Maurice Eugène Clément Cocteau zoals zijn volledige naam luidde. AllMovie, een invloedrijke website over films en cinema noemde hem de meest invloedrijke filmmakers van de avant-garde beweging. Maar Jean Cocteau schreef ook poëzie, veel poëzie, in 51 jaar maar liefst 21 dichtbundels. Hoewel Cocteau dus sneller met films en zijn werk La Vox Humaine wordt gekoppeld is zijn poëzie dus ook zeker een rode draad die door zijn hele leven loopt.
In 2003 verscheen bij Athenaeum-Polak & Van Gennep een vertaalde bundel van hem getiteld ‘Gedichten’ in een vertaling van Theo Festen. Uit die bundel het gedicht met de originele titel ‘Premières larmes’ of zoals het in de vertaling heet ‘eerste tranen’. In dit gedicht komt goed naar voren wat de avant-garde beweging inhield. Avant-garde betekent letterlijk voorhoede of voorstuk. In de avant-garde beweging zaten mensen die experimenteel, radicaal of onorthodox zijn met betrekking tot hun kunst, de cultuur of de samenleving. Deze beweging wordt ook wel gekenmerkt door niet-traditionele, esthetische innovatie en aanvankelijke onaanvaardbaarheid.
.
Eerste tranen
.
Een dahlia dat is diep gebogen
na de regen
de telefoon
opgehangen
.
laat het avontuur mislukt achter
.
Zware spons mijn hoofd
over de leuning van de overloop
.
De sproeier draait achtjes voor het rode gordijn
de leuning ontsteekt de gouden plooien
.
Wat een regen van doffe tranen
gezwollen ogen van de gymnasiast
die zijn tong uitsteekt
over het purperen schoonschrift
van de dahlia wirwar van 8en
.
Endre, Ady
Hongaars dichter
.
Dagelijks zie ik de naam van Ady Endre, een Hongaars dichter die leefde van 1877 tot 1919, in mijn kantoor. In de Hongaarse stad Hatvan, waar Maassluis een stedenband mee heeft, is de naam van de bibliotheek de Ady Endre bibliotheek. In Hongarije is het heel gewoon om scholen en ook bibliotheken de naam van een dichter of schrijver te geven. Nu schreef ik al eerder over Endre op 20 juni 2012. Maar ik kwam een gedicht van hem tegen en wilde dit met jullie delen.
Ady Endre, dichter, journalist en schrijver van korte verhalen wordt ook wel ‘het geweten van Hongarije’ genoemd. Endre is bekend door zijn gedurfde gedichten waarin de zinnelijke liefde wordt gevierd maar hij schreef ook religieuze en revolutionaire gedichten. De manier waarop hij zich uitdrukte was radicaal in vorm, in taal en inhoud, in het mengen van erotiek, politiek, en bijbelse verwijzingen met apocalyptische visioenen. Hieronder een liefdesgedicht van Endre in het Hongaars en vertaald in het Engels.
.
Mert engem szeretsz
Áldott csodáknak
Tükre a szemed,
Mert engem nézett.
Te vagy a bölcse,
Mesterasszonya
Az ölelésnek.
Áldott ezerszer
Az asszonyságod,
Mert engem nézett,
Mert engem látott.
S mert nagyon szeretsz:
Nagyon szeretlek
S mert engem szeretsz:
Te vagy az Asszony,
Te vagy a legszebb.
.
In het Engels vertaald is de titel van het gedicht ‘Because you love me’.
.
Because you love me
Your eyes are mirrors
of blessed marvels,
for they have seen me;
you are the mistress,
the cunning woman
of the caress.
A thousand times blessed
are you as woman,
for you have seen me
and looked at me.
Because you love me
I also love you,
because you love me
you are the woman,
you are the fair.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 