Site-archief
Mond vol dobbelstenen
Tonnus Oosterhoff
.
De clubkeuze van poëziemagazine Awater 2024/2 is dit keer de bundel ‘Mond vol dobbelstenen’ van Tonnus Oosterhoff (1953) over wie ik al eerder hier, hier en hier schreef. Op de website Tzum schrijft Erik-Jan Hummel over deze nieuwe bundel van Oosterhoff: “Het helpt denk ik om bij het lezen van ‘Mond vol dobbelstenen’, tenminste bij een eerste lezing, een innerlijke criticus, een betekenisjager, te negeren. Lees de bundel in één keer uit, en laat je overweldigen. De bundel zelf lijkt ook precies die aanwijzing te geven: een inhoudsopgave ontbreekt, en zijn geen afdelingen, geen verantwoording.’
Die zelfde ervaring had ik bij het lezen van de bundel. Steeds ben je op zoek naar een betekenis, een lijn, haakjes waaraan je je leeservaring kunt ophangen voor een beter begrip van de gedichten. Maar die haakjes en betekenissen vind ik niet/. Waardoor de gedichten op zichzelf genoten en beoordeeld moeten worden. Niet om wat er mogelijk zou kunnen staan maar op wat er staat. En dat is zo nu en dan mysterieus genoeg.
Voor een beginnend poëzielezer misschien een brug te ver, voor een ervaren poëzielezer een traktatie. Zoals het gedicht zonder titel (in de bundel staan drie gedichten met een titel) op pagina zeven.
.
Het kleinste wat jij ziet is daarmee
het allerkleinste ter wereld,
het zachtste wat je hoort
het kleinste gerucht dat bestaat.
De ladder naar de maan is
net niet hoog genoeg. Je hand
op haar leggen, wat scheelt het?
Een velletje vershoudfolie.
De ontelbaarheid van de sterren
raakt aan hun telbaarheid.
.
Omkeren is de rug leegmaken,
liggen is de hoogte weg.
.
De afdaling in de omarming
de spiraal de omknelling in.
.
De ontdekking
De zin van het bestaan
.
In 1999 komt ‘Er ligt een appel op een schaal’ gedichten van Toon Tellegen (1941) uit. In deze keuze uit zijn gedichten (tot 1999) staan gedichten uit 13 dichtbundels die hij publiceerde sinds 1980. Op de achterflap staat: ‘Zijn gedichten zijn niet geschreven voor mensen van een bepaalde leeftijd en ze zijn soms ook niet eenvoudig. Toch zijn ze heel goed te lezen voor iedereen die van poëzie houdt of van poëzie wil gaan houden.’ En vooral dat laatste denk ik, is zo waar. Juist de klare taal van Tellegen is zo aantrekkelijk en toegankelijk dat je van goede huize moet komen (of misschien juist van hele slechte huize) dat je niet van zijn poëzie gaat houden.
Uit deze verzamelbundel koos ik voor een gedicht dat voor mij representatief is voor de poëzie van Toon Tellegen, namelijk het gedicht ‘De ontdekking’ dat oorspronkelijk verscheen in de bundel ‘Een dansschool’ uit 1992. Het mysterieuze, het filosofische en het vervreemdende is voor mij heel herkenbaar als geschreven door Toon Tellegen.
.
De ontdekking
.
Een man ontdekte de zin van het bestaan,
holde naar buiten,
klampte iedereen aan, zei: ‘Luister!
Het is heel anders dan u denkt!’
en over zijn woorden struikelend
legde hij het uit
aan iedereen
en iedereen was stomverbaasd-
is dát dus de zin van het bestaan…
ach hoe is het mogelijk…
schudde zijn hoofd,
sloeg vlammen van zich af,
sprong in sloten, rivieren, riep om hulp
of liep peinzend weg.
.
Bestemming onbekend
Sabine Kars
.
Met enige regelmaat bezoek ik de website van dichter Sabine Kars. Sabine schrijft poëzie die betoverend en tegelijkertijd complex en verwarrend kan zijn. Ik betrap mezelf erop dat ik haar gedichten nooit eenmaal lees maar meestal wel drie of vier keer. Zo ook het gedicht ‘Bestemming onbekend’. Lees veel meer van haar poëzie op http://sabinekars.nl/
.
bestemming onbekend
.
dit is voor
het vallen uit het zicht
in een kapotgeschoten lied
de vertraging van het licht er is
geen wachtlijst voor nauwe woorden
.
wie de ogen sluit
voelt de kans
om te verdwijnen
.
en vragen tot aan de lippen
worden in zeeën weer thuisgebracht
.
losgeraakt mens
waarheen te gaan
karavaan van zoeklichten
.
genummerd en rusteloos
veroordeelden in de kerende wind
.
Presentatie ‘Verblijf op papier’
Juan Heinsohn Huala
.
Op zaterdag 28 februari 2009 presenteert uitgeverij Douane de nieuwe dichtbundel van een bevriende dichter, Juan Heinsohn Huala, Verblijf op papier, in het theater in de kelder van boekhandel Selexyz Donner aan de Lijnbaan 150 te Rotterdam. Aanvang 15.00 uur.
In zijn nieuwe bundel laat Juan zien dat taal en poëzie weerloos en onverslaanbaar kunnen zijn, zwak en krachtig tegelijk. Hij laat daarmee een geluid horen dat anders klinkt- de schrille klank van mensen en woorden in levensgevaar, in zijn eigen Chili, in Nazi-Duitsland, in Palestina, overal. De poëzie: een schuilplaats voor de mens?
Verblijf op papier laat in vogelvlucht, in geserreerde, even trefzekere als mysterieuze bewoordingen zien dat ons verblijf als mensen en het verblijf van woorden even kwetsbaar zijn: in beide gevallen is sprake van ‘een verblijf op papier’ dat ingetrokken of verbrand kan worden. Maar de poëzie is óók onkwetsbaar, zoals het kerngedicht ‘poëzie’ laat zien:
.
Poëzie
wat de vrees de wond en
de afstand overleeft
een hand die je uit de nacht trekt
je voedt
het leven zoekt zijn toevlucht in haar
wordt sterker
de bestemming van de woorden:
meer zijn dan de bestemming van ons.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 