Site-archief
Tuin van Eros
Jan Engelman
.
De dichter, kunst- en cultuurcriticus en essayist Jan Engelman (1900 – 1972) is voornamelijk bekend geworden vanwege zijn gedicht ‘Vera Janacopoulos’, dat volgens sommigen een typisch voorbeeld is van poésie pure waarbij de schone klank en de symboliek hiervan belangrijker zijn dan de betekenis.
Simon Vestdijk heeft in zijn studies over poëzie, ‘De glanzende kiemcel’ uit 1942, aannemelijk gemaakt dat gedichten als ‘Vera Janacopoulos’ niet alleen gebaseerd zijn op klanken, maar dat de betekenissen van de afzonderlijke woorden wel degelijk bijdragen aan de poëtische sfeer van het gedicht. Het gedicht werd na verschijnen in een tijdschrift meteen beroemd, en door sommigen wat belachelijk gevonden, of zelfs het “einde der poëzie” zoals door de hoogleraar Nederlands, Nico Donkersloot.
Engelman was zowel om zijn opvattingen en gedichten als vanwege zijn persoonlijke leven omstreden in het literaire leven van vóór de Tweede Wereldoorlog. Hij zou er een losse seksuele moraal op nahouden, hoewel hij zich hierover nooit expliciet heeft uitgelaten. Toch kreeg Engelman in zijn actieve jaren als dichter verschillende literaire prijzen zoals de Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre in 1954.
.
Uit zijn bundel ‘Tuin van Eros’ uit 1932 het gedicht ‘Vera Janacopoulos’ met de bekende openingszin “Ambrosia, wat vloeit mij aan?”.
.
Vera Janacopoulos
Cantilene
Ambrosia, wat vloeit mij aan?
uw schedelveld is koeler maan
en alle appels blozen
de klankgazelle die ik vond
hoe zoete zoele kindermond
van zeeschuim en van rozen
o muze in het morgenlicht
o minnares en slank gedicht
er is een god verscholen
violen vlagen op het mos
elysium, de vlinders los
en duizendjarig dolen
.
Met dank aan Wikipedia en gedichten.nl
Sinterklaas 3.0
Probeer eens wat anders
.
Het is 2 december en bijna pakjesavond. Ook voor mij is dit een periode dat ik weer rijmend moet dichten. Sinterklaasgedichten moeten rijmen. Ooit maakt ik een gedicht voor mijn broer dat niet rijmde voor Sinterklaas. Hoon, spot en onbegrip werden over mij uitgestort (okay, lichtelijk overdreven maar enig onbegrip was er wel).
Waarom deed ik dat destijds? Ik wilde eens wat anders dan de standaard aabb aabb rijmpjes. Tegenwoordig rijm ik voor Sinterklaas abab cdcd efef etc.
Toch zou ik graag eens iets anders doen. Bijvoorbeeld een Sinterklaasgedicht in een Douzijn of een Ben (voor de rijmschema’s bekijk je https://sites.google.com/site/versvormen/versvormen/ben)
Zo zou ik graag een keer een Sinterklaasgedicht in Jambe maken. Dit is een oude versvoet die heel veel gebruikt wordt in de Nederlandse poëzie. Misschien volgend jaar.
.
Een voorbeeld van een jambe (een combinatie van een onbeklemtoonde en daarna een beklemtoonde lettergreep) is het volgende gedicht van Jan Engelman.
.
Vera Janacopoulos
Cantilene
- Ambrosia, wat vloeit mij aan?
uw schedelveld is koeler maan
en alle appels blozen
- de klankgazelle die ik vond
hoe zoete zoele kindermond
van zeeschuim en van rozen
- o muze in het morgenlicht
o minnares en slank gedicht
er is een god verscholen
- violen vlagen op het mos
elysium, de vlinders los
en duizendjarig dolen
ZICHTBAAR ALLEEN 