Site-archief
Zomergedichten
Rafael Willemsen
.
De zomer van 2025 stond in Limburg niet alleen in het teken van zon, warmte en toerisme, maar kreeg een bijzondere culturele invulling dankzij het project Zomergedichten, geïnitieerd door Cubiss, de provinciale ondersteuningsorganisatie van bibliotheken in Limburg . Drie bibliotheken (De Domijnen (Sittard e.o.), Bibliorura (Roermond) en Mijn Streek Bibliotheek (Kerkrade e.o.) sloegen de handen ineen om poëzie zichtbaar te maken in het straatbeeld. Toen ik dit las moest ik meteen aan het project Weesgedichten denken. Het verschil zit erin dat bij Weesgedichten dichters gevraagd werden (en betaald voor deelname) en bij Zomergedichten iedereen mee kon doen.
Met dit initiatief wilden de bibliotheken poëzie gratis toegankelijk maken voor iedereen en het gemeenschapsgevoel versterken. Ze riepen lokale dichters en amateur-poëten op om hun mooiste gedichten in te sturen. Vrijwilligers uit de regio hebben de ingezonden gedichten met de hand in sierlijke letters op aangemelde ramen van winkels, woningen en openbare gebouwen aangebracht. Ook dit onderdeel lijkt me één op één overgenomen van Weesgedichten.
Helaas was het in Nederland niet mogelijk het initiatief van de Zoek naar Schittering samen met de bibliotheken in Zuid Holland (en een aantal andere bibliotheken die enthousiast waren) voort te zetten. Het blijkt toch een kostbare zaak te zijn en vind maar ergens geld voor zoiets. Alle hulde dus voor de bibliotheken in Limburg die met een bijna-kopie toch het straatbeeld hebben verlevendigd met gedichten. Een van de dichters die mee deed was Rafael Willemsen (Infɇrno) uit Maastricht met het gedicht ‘Opzich’.
.
Opzich
.
Subsidie
Als je door de fabriekspoort loopt
Is het een gunstige afwijzing
Voor een nieuw idee
.
Verf, plaksel en dode dieren
Eerst alles aftapen, à la ‘American Psycho’
Dan een knuffel maken van echte eenden
.
Budgetterende troubadours,
Dansend onder feministische finishlijnen,
Als een literaire boyband,
Op een rode loper van 200 gulden
Want dat is altijd wel handig om te hebben
.
Gedichtenmuur
Aanbod van Cubiss
.
In het kader van de viering van 80 jaar vrijheid in Brabant heeft Cubiss (de Provinciale Ondersteuningsorganisatie voor bibliotheken in Brabant) een aantal activiteiten ontwikkeld en handleidingen geschreven, waaronder de gedichtenmuur. Deze muur symboliseert de manier waarop mensen beperkt kunnen worden in hun vrijheid. Maar woorden, gedichten en kunst kunnen muren doorbreken. Net zoals bijvoorbeeld de Berlijnse muur destijds gebruikt werd als canvas door mensen om hun stem te laten gelden, door het aanbrengen van leuzen, spreuken, teksten, schilderingen en dergelijke.
Deze muur van 2 meter lang en 2 meter hoog kun je plaatsen in een bibliotheek. Je kunt er ook twee plaatsen, waardoor de muur 4 meter lang wordt. Deze gedichtenmuur nodigt bezoekers uit om gedichten te lezen en zelf te schrijven. Zo kan deze gedichtenmuur bijvoorbeeld gebruikt worden om er een dichtwedstrijd of poëzieworkshop aan te koppelen, of om te plaatsen bij een ander evenement of op een school.
De muur met inmiddels met succes ingezet bij Bibliotheek de Kempen in Reusel. Er is op scholen gewerkt aan gedichten op vredesduiven aan de hand van het lied ‘Imagine’ van John Lennon. Hierdoor ontstond een kleurrijk geheel waar veel mensen naar hebben gekeken. Ook is de muur even buiten gezet tijdens de opening van een fietsroute rondom 80 jaar vrijheid.
Geen blogpost zonder gedicht en daarom heb ik een gedicht uitgezocht over de oorlog. Eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat het de koude oorlog is maar vrijheid moet altijd gevierd worden, zelfs na oorlogen waarbij eigenlijk nauwelijks slachtoffers gevallen zijn zoals de koude oorlog. Daarom van Hans Verhagen (1939-2020) uit de bundel ‘Rozen en motoren’ uit 1963 (op het hoogtepunt van de koude oorlog) het gedicht ‘Koude oorlog?’.
.
Koude oorlog?
.
Mijn 7 maal geconcentreerde gestalte
verschijnt u nu dagelijks,
maar mijn arbeid voedt u anoniem.
.
Uiterlijk is niets aan mij veranderd:
Koude oorlog? Voeten in het vuur!
Wereldoorlog? Laarzen in het water!
.
Maar het verstikte instinct verspreidt
geuren van ontbinding-
gelukkig nieuwjaar of ik schiet.
.
DURF!
Elianne van Elderen
.
Ik las het digitale magazine DURF!, een magazine dat wordt gepubliceerd door CUBISS en daarin las ik een gedicht van Elinanne van Elderen. Op zoek naar meer van haar werk kwam ik terecht op haar Tumblr pagina. Elianne is 18 jaar en studente Klassieke talen (Grieks en Latijn in Nijmegen) en creative writing (Arnhem). Zoals ze schrijft op haar Tumblr pagina: “Er zit iets gevaarlijks in de verveling van de jeugd. Soms schrijf, dicht, of open ik wat”. Dat leek me een goed idee en daarom in de categorie Jonge Dichters hier een gedicht van haar hand. Uit de DURF! het gedicht zonder titel.
.
Ze zingt ‘Forever Young’ – slow version mee
met een Vlaams accent. Het woord ‘incoherent’
kende ik nog niet
toen het al van toepassing was
op de antwoorden die ik gaf
in vriendenboekjes op de basisschool.
Mijn lievelingskleur was paars
nu niet meer, Ilse droeg die kleur maillot
toen we ruzie maakten.
Mijn lievelingseten was wortelstamp
nu niet meer, Daniël moest een keer kotsen
toen hij dat gegeten had bij het kerstontbijt in groep vijf.
Mijn lievelingsdier was een vlinder
nu niet meer, ik ving er ooit een in een jampot
toen brandde ik hem dood met een vergrootglas.
theekopjes van mijn oma, een Nintendo 3DS, nieuw stucwerk,
mijn sleutelbeen, een robotische dinosaurus, de garagedeur,
dromen, draai-kiepraammechanismen en jouw telefoonscherm
kapot gemaakt.
Ik zeg dat al mijn badschuimkastelen instorten
en dat in verval raken ook maar een synoniem is
voor verdwijnen. Peter Pan staat los
van zijn schaduw en jij niet meer achter
de tweets die je schreef toen je twaalf was.
Hij rent weg en ik tel tot tien.
Ik kijk steeds vaker tussen mijn vingers door.
Er liggen frambozenvlekken op hun schoenenneuzen
en leugens op hun tongen. Elke keer
wanneer hun mond open gaat
probeer ik er een uit
te halen. Het lukt me bijna
nooit.
De stoppels op je kin zullen voor het eerst
de kans krijgen om te groeien.
Wij groeien ook maar vooral uit elkaar.
.
Ik lees de wereld
Jan van Avezaath en Hans van Driel
.
Vandaag was ik op de strategische Conferentie II ‘The Makers Library’ in 013 in Tilburg. Onderwerp: De kenniswerkplaats voor de lokale gemeenschap. Ik zal jullie niet vermoeien met de inhoud van deze, overigens zeer interessante, dag maar één onderdeel wil ik graag wat meer belichten.
Jan van Avezaath (van Cubiss) en Hans van Driel van de Universiteit van Tilburg) ontwikkelden samen met 4 studenten van de KUB “Ik lees de wereld”.
Door verschillende mini-lessen ervaar je dat ‘lezen’ grenzen overschrijdt. Je wordt ook zelf uitgenodigd om nieuwe lessen te maken en te delen.
Ik lees de wereld
Met behulp van onze zintuigen is de hele wereld ‘leesbaar’. We voelen, proeven, ruiken, zien en horen, vaak in combinatie met elkaar. En telkens opnieuw lezen we de wereld, ieder op onze eigen wijze, en geven we betekenis aan wat ons omringt. Daarvan zijn we ons zelden bewust, want onze vijf zintuigen doen een beroep op natuurlijke vaardigheden. Ze lijken als vanzelf te gaan. Maar is dat ook zo?
Vijfentwintig ervaringsroutes
In het project Ik lees de wereld staan het waarnemen en interpreteren van onze omgeving centraal. Er werden vijfentwintig ervaringsroutes ontwikkeld waarin per route één zintuig centraal staat. De routes –elke route is een mini-les- zijn gestoeld op de semiotiek, de studie die wil begrijpen hoe wij de wereld leren begrijpen. Je kiest op gevoel één van de vijfentwintig online routes, die je vervolgens leidt naar een situatie met het verzoek die te lezen met (vooral) één van je vijf zintuigen. Vaak gebeurt dit associatief en intuïtief, soms beredeneerd. Jouw lezing kun je vergelijken met lezingen van anderen van dezelfde situatie. Je zult zien dat iedereen de wereld op zijn of haar manier leest en dat die manier van lezen iets over jou zegt.
Zo staat het op de website van Cubiss. Jan van Avezaath (ook blogger op http://pninpnin.blogspot.nl/) schreef over Ik lees de wereld het volgende gedicht.
.
Ik lees de wereld
.
Jas is een woord dat je uit kunt doen
Ik lees jouw jas over de leuning van de stoel
Kopje is een woord waaruit je kunt drinken
Ik lees hoe jij drinkt uit je kopje
.
Tussen de regels door lees ik je pink omhoog
.
Glimlach is een woord dat je kunt kussen
Ik lees je glimlach
En jij de mijne
.
ZICHTBAAR ALLEEN 