Site-archief

Goed in het gehoor liggend

Bart Chabot

.

Afgelopen week mocht ik in mijn bibliotheek de Indische maand openen. En zoals dat gaat bij interculturele activiteiten zijn er dan altijd heerlijke hapjes. Ik heb al uit zoveel verschillende culturen de lekkerste dingen mogen proeven. Of het nu Oekraïens, Syrisch, Marokkaans, Turks, Surinaams of Indisch was, allemaal lekker. Ik begrijp de hang naar de jaren vijftig van sommige partijen dan ook echt niet. Het multiculturele leven heeft Nederland zo verrijkt zonder dat dat ten koste gaat van onze eigen tradities. Sint Maarten wordt nog altijd gevierd (ja inmiddels is het Amerikaanse Halloween groter maar dat is er bij gekomen), Sinterklaas leeft nog altijd (ik hoorde vandaag dat er weer meer Nederlanders Sinterklaas vieren. Kerstmis is al heel lang een soort veramerikaanst met sleeën en de kerstman maar nog steeds lopen kerken (voor zover ze er nog zijn) op kerstavond vol.

Nee, de tradities, feesten, gebruiken en vooral de eet- en en drinkcultuur uit allerlei verre buitenlanden zijn een verrijking. En dat begon al met de afhaal Chinees, de Shoarmatent , de Pizzeria en nu biedt de gemiddelde stad in Nederland een ruim palet aan mogelijkheden op dat gebied. Maar waarom schrijf ik dit? Dit was toch een poëzieblog? Inderdaad. Toen ik in ‘De bril van Chabot’ de mooiste gedichten van Bart Chabot (1954) gekozen door Martin Bril, uit 2008 aan het lezen was, las ik in het gedicht ‘Goed in het gehoor liggend’  de zin ‘liggen de eeuwen als spekkoek / in laagjes opgehoopt’. Spekkoek, die lekkere Indische lekkernij. En zo zie je maar, ook de taal is verrijkt met allerhande woorden, uitdrukkingen en zegswijzen die we hebben over genomen uit andere talen en culturen.

.

Goed in het gehoor liggend

.

het is een onbekommerde doordeweekse dag

half juli, komkommertijd

en ik sta

voor een grafheuvel

eentje uit de prehistorie –

voor minder kom ik mijn bed niet uit

.

de grafheuvel zelf is een markante verschijning:

een forse bult in het landschap

alsof de aarde op deze plek eergisteren

een doodsklap kreeg;

een staaltje zinloos geweld

de wilgen overwegen een stille tocht

hun burgemeester houdt straks, wie weet,

een toespraak

daarmee is alles min of meer gezegd

.

binnenin, onder de heuvel,

liggen de eeuwen als spekkoek

in laagjes opgehoopt

.

als ik me buk

diep door de knieën ga

en mijn oorschelp te luisteren leg,

vlak boven de grond

kan ik de doden horen

wroeten

.

Elvis

Robert Anker

.

Een paar dagen nadat ik schreef over de vele verzamelbundels die elk jaar verschijnen met poëzie op onderwerp of thema, kocht ik de bundel ‘Wees niet wreed’ gedichten voor Elvis Presley uit 2008. Verzamelbundels kunnen dus , in navolging van de bundel over Anne Frank,  ook over personen gaan (vrijwel altijd personen die al zijn overleden). Meer dan tachtig Nederlandstalige dichters schreven op initiatief van de samenstellers Kees ’t Hart en John Schoorl, een gedicht over Elvis Presley (1935-1977).

De bundel bevat niet alleen lofzangen, maar ook onverwacht persoonlijke ontboezemingen, haatverklaringen, anekdotes en raadselachtige bezweringen. En lezend in de bundel kwam ik bijvoorbeeld het gedicht van Bart Chabot ‘het gebeurde in coevorden‘ tegen uit de bundel ‘De bril van Chabot’ die ik al eens plaatste op dit blog. In de bundel staan gedichten van bekende en minder bekende dichters maar veel grote namen uit de poëzie zijn vertegenwoordigd zoals Anna Enquist, Ingmar Heytze, F. Starik, Toon Tellegen, Vrouwkje Tuinman, Ilja Leonard Pfeijffer, Menno Wigman en Robert Anker. De meeste gedichten zijn speciaal voor deze bundel geschreven, slechts een paar bestonden al.

Uit ‘Wees niet wreed’ wil ik het gedicht van Robert Anker getiteld ‘Elvis’ hier met je delen.

.

Elvis

.

Hij wilde altijd voor ons zingen, zegt tante Lillian

Maar het licht moest uit alsjeblieft, ja ook daar.

Hij beeldde altijd iemand uit die hij wilde zijn.

.

Hij ligt op bed met Dewey Philips op de radio

Hoort bij de stemmen op het gras zijn eigen stem

Bij zijn gitaar, ‘My happiness’, een toekomst om de hoek.

.

Soms zit hij op de trap, altijd zijn moeder die hem roept

Hij komt, hij droomt niet want hij is al wat hij wordt:

Gelost vibrato in een stem die zichzelve imiteert.

.

Hij danste niet, zegt Regis, hij wist niet hoe dat moest.

 

 

Gedane zaken

Nemen geen keer

.

Op de achterflap van de bundel ‘De bril van Chabot’ uit 2008, schrijft Martin Bril: “Bart Chabot is een man met vele gezichten en bekend bij menigeen. Maar zijn echte gezicht bevindt zich in zijn poëzie – en veel te weinig mensen weten dat”. Ik denk dat Martin Bril gelijk had toen hij dit liet optekenen. Martin Bril koos de gedichten in deze bundel uit het werk van Chabot (1954). Veel mensen zullen Bart Chabot kennen van zijn televisieoptreden bij vooral talkshows, van zijn verhalenbundels of van zijn (overigens zeer lezenswaardige) biografie (in meerdere delen) van Herman Brood.

Ik ken de dichter Bart Chabot al heel lang, nog vanaf de tijd dat hij helemaal nog niet bekend was. Toch lees ik zijn werk ook te weinig. Ik kwam daar achter toen ik ‘De bril van Chabot’ weer eens doorlas. De grappige, verrassende onderwerpen die Bart Chabot aansnijdt in zijn poëzie zijn bijzonder leesbaar en genietbaar. En in tegenstelling tot wat je misschien zou denken op basis van zijn (drukke) voorkomen lees ik in zijn poëzie juist veel rust.

Uit de bundel koos ik voor het gedicht ‘Gedane zaken (nemen geen keer)’ waaruit de creatieve en ook wel absurde fantasie van Chabot blijkt.

.

Gedane zaken (nemen geen keer)

.

onlangs kwam ik hem tegen

god

ergens

het doet er niet toe waar

op een binnenweggetje

in de ardennen

zo’n kwartier gaans

van het centrum van bomal

voor wie het met alle geweld

weten wil

.

en we raakten in gesprek

van het een

kwam het ander

u weet hoe dat soms gaat

en op een gegeven moment kwam ik hem

te spreken over zijn zoon

van hem hebben we tenslotte al een tijdlang

weinig meer vernomen

pakweg tweeduizend jaar

 

Zijn gelaat betrok

Jezus, zei ie

en vergiste ik mij

of sloop er iets meewarigs

in Zijn stem

Jezus, die had Ik jullie nooit

op je dak mogen zenden

Die eeuwige hippie

met zijn open sndalen

en zijn Love

en zijn Peace

Ach, zei ik,

en trachtte snel

een ander onderwerp te bedenken

want ik wilde de Heer

niet in verlegenheid brengen

 

Maar Hij was me voor

en zei: Nee, nee,

dat had Ik nooit mogen doen

Nee,

Ik had Mijn dochter moeten sturen

Dan was het allemaal

heel anders gelopen

 

Daarin nu

kon ik de Heer

geen ongelijk geven

.

Het leven zelf

Bart Chabot

.

Ik vind het weer eens tijd voor Bart Chabot, Haags dichter en schrijver en bekend en erkend biograaf van Herman Brood. Laat ik nu net de bundel ‘De Bril van Chabot’ aan het lezen zijn (toeval bestaat niet) uit 2008 met daarin “De mooiste gedichten van Bart Chabot gekozen door Martin Bril”.

In de inleiding schrijft Martin Bril dat dit boek uit vriendschap is geboren en dat merk je tijdens het lezen. Uit deze bundel een paar gedichten.

.

Het leven zelf

.

levering van stro.

afvoer van mest.

.

.

Het gebeurde in Coevorden

.

op doorreis naar emmen,

we beleefden een van de eerste lente-

dagen van maart,

liep ik in de pothofstraat

kort na sluitingstijd,

de winkels waren gesloten

en de meeste rolluiken al neer,

elvis tegen het lijf

.

hij sprak vloeiend

nederlands

.

.

Dagsluiting

.

aanstonds,

voor u het weet,

zal het alweer pasen zijn

en zal ik chocolade-eithes

voor u verstoppen

voor u allemaal

in een groot en ver bos

waar de kabouters dwalen

en de elfen

.

chabot

Foto: Anton Corbijn

.

Het leven zelf werd gepubliceerd in ‘Genadebrood’ 1993

Het gebeurde in Coevorden werd gepubliceerd in ‘Zand erover’ 2003

Dagsluiting werd gepubliceerd in ‘De kootjesblues’ 2000