Site-archief

Onschuldig, of hij wou niet omkijken

George Gerardus Theodurus Rustwijk

.
De Surinaamse dichter, schilder, tekenleraar, fotograaf, decorontwerper en schrijver George Gerhardus Theodorus Rustwijk (1862-1914) is bij ons geen bekende naam. Ik kende deze dichter ook niet tot ik een poosje geleden een artikeltje las over een podcast met de titel ‘Een verborgen Surinaamse schat’ van Mathieu Wijdeven. Rustwijk was zijn betovergrootvader en Wijdeven wist niets van hem tot zijn moeder een aantal jaar geleden een paar regels voor hem voordroeg  (omdat hij liefdesverdriet had) uit een gedicht van Rustwijk. Wijdeven ging op zoek naar zijn onbekende betovergrootvader en ontdekte dat hij een ver familielid had dat ook zijn roeping vond in de kunsten.

Na zijn dood (het was één van zijn laatste wensen) verscheen: ‘Matrozenrozen – Nagelaten dicht- en andere werken van G.G.T. Rustwijk’, H. van Ommeren, 1915, Paramaribo, met als extra vermelding: De luimige stukken zijn meest alle naar ware gebeurtenissen. Deze zin tekent zijn gedichten, stukken op rijm met een humor die ons tegenwoordig maar flauwtjes tot glimlachen aanzet. Zijn verzen waren echter populair op de reciteer-verjaardagsavondjes van die tijd en dragen dan ook bij tot het tijdsbeeld.

.

Onschuldig, of hij wou niet omkijken
.
.
Hij zag een eindje touw
Vlak midden op de weg,
En zei: ‘Ik neem het mee,
Het is gebonden vast
Aan heg noch ook aan steg,
‘k Ben met die vondst tevree.’
.
.
Nu sleept hij ’t eindje met zich voort,
En wil niet ommekijken.
Zo, dacht hij – komt hij aan, wien ’t hoort,
Zal ’t best mijn onschuld blijken
.
.
Hij sleept het, zoekt ’n slachtplaats op,
Waar men zulk touwtjes koopt;
Doch nu de koop gesloten is, daar
Dreunt het om zijn kop: ‘Jouw dief! –
Die op den dag mijn beste beest verkoopt.’
Onschuldig was die arme hals,
Hij wou niet ommekijken.
Hij wist van ba noch boe,
Zelfs toen hij tachtig pop zou krijgen
Voor ’t luttel eindje touw.
Dit smeekt hij rechters te geloven,
En zweert het met de hand naar boven,
Hij wist niet dat aan ’t andre eind
Gebonden was een koe.
.
.

Vrijhaven voor poëzie

Rotterdam

.

Dat Rotterdam door veel mensen gezien wordt als de hoofdstad van de poëzie van ons land begrijp ik wel. De stadsdichter is er een monument, veel dichters van naam kwamen en komen uit Rotterdam, de stad bied vele plaatsen waar de poëzie vloeit, of het nu de geschreven poëzie is, poetry slam, spoken word, bruggedichten of Poetry International, de stad ademt poëzie.

Het verbaasde mij dan ook niet, toen ik de bundel ‘Rotterdam Vrijhaven voor Poëzie’ in handen kreeg dat deze in opdracht van het gemeentebestuur van Rotterdam was uitgegeven in 2001. Een stad met een dichtende burgemeester Aboutaleb, die jarenlang onderdak bood aan de dichtende nachtburgemeester Jules Deelder, is bijna verplicht zich te laten kennen in dit opzicht. De bundel bevat gedichten van Rotterdamse, andere Nederlandse en internationale dichters. De gedichten werden door de leden van gemeenteraad vanaf 29 april 1999 voorgelezen bij het begin van raadsvergaderingen als opmaat voor Rotterdam 2001, culturele hoofdstad van Europa.

De bundel werd in een kleine oplage van 500 hors commerce uitgegeven en het is een prachtige bundel. Mooi vormgegeven, harde kaft, fraaie stofkaft, stevig papier en de gedichten zijn van grote kwaliteit. De grote Rotterdamse namen zijn vertegenwoordigd (Deelder, Waskowsky, Kneepkens, Vaandrager, Sleutelaar, Beranová) maar ook grote buitenlandse namen als Brodsky, Ginsberg, Shiraishi en Masalha. De gedichten zijn gekozen, samengesteld en en van dichterslexicon voorzien door Martin Mooij.

Ik koos voor een gedicht van Hans Wap (1943) dichter, decorontwerper en beeldend kunstenaar. Wap debuteerde in 1967 met de bundel ‘Schoten en filtersigaretten’. Wap tekent en schildert ook in zijn gedichten. Het gedicht van zijn hand is getiteld ‘havenstad’.

.

havenstad

.

waar aankomst en vertrek

tesamen vloeien

onzichtbare lijnen

lopen door de zee

.

het schuim

staat op de golven

en de glazen

orkanen blazen

.

in plastic boterhammen-

zakken

daar is geluk gezocht

en zwaar geleden

.

staan koffers met verleden

tijd

op overtreffende treden

en liggen paspoorten

.

vol littekens

te rotten in depots

naast een kompas vol richtingen

dat wacht

op het vertreksein

.