Site-archief
Lucas Rijneveld
Noppenfoliefolie
.
Vandaag stond ik voor mijn boekenkast en heb ik, met mijn ogen dicht, de bundel ‘Kalfsvlies’ van Marieke Rijneveld (1991) gepakt. Van (sinds 2023) Lucas Rijneveld heb ik al enige tijd niets meer gehoord. Zijn laatste wapenfeit is alweer van 2022 toen hij het Boekenweekessay schreef voor het CPNB (Collectieve Propaganda voor het Nederlandse Boek).
In 2015 ging er een kleine schok door literair Nederland toen Rijnevelds debuutbundel ‘Kalfsvlies‘ werd gepubliceerd, die werd bekroond met de C. Buddingh’-prijs 2016 voor het beste poëziedebuut van het jaar. Hierna volgde het uitroepen van Rijneveld door de Volkskrant tot literair talent van 2016.
De rest is geschiedenis. Het enorme succes van zijn roman ‘De avond is ongemak’ waarvoor hij in 2020 de prestigieuze International Booker Prize won, zijn 2e dichtbundel ‘Fantoommerrie‘ in 2019 waarvoor hij de Ida Gerhardt Poëzieprijs won in 2020, de rel rondom het mogelijke vertalen van Amanda Gormans voordracht ‘The Hill We Climb’ tijdens de inauguratie van president Biden in de Verenigde Staten en uiteindelijk het verschijnen van zijn derde bundel ‘Komijnsplitsers‘ in 2022.
Waar hij sinds 2018 elk jaar een roman of dichtbundel publiceerde, is er nu al sinds 2022 niets meer op literair vlak vernomen van Rijneveld behalve dan dat hij het gedicht voor de Nationale Dodenherdenking in 2023 schreef en dat zijn verwachtte roman ‘Het verdriet van Sigi F.’ om onduidelijke reden niet verscheen in 2023. En dat is spijtig. Ik ken Lucas al heel lang (sinds zijn 16e) en ik heb veel respect en waardering voor zijn werk. Als dichter is er geen ander zoals hem in het huidige tijdgewricht.
Maar gelukkig hebben we zijn bundels nog (in afwachting van nieuw werk). In de bundel ‘Kalfsvlies’ koos ik, opnieuw zonder te kijken, voor het gedicht ‘Noppenfolie’.
.
Noppenfolie
.
Van bovenaf gezien is dit trappenhuis net een badkuip, ik denk aan een film met een
clown die uit een putje kroop, sindsdien leg ik er bij het douchen een washandje op.
.
In een woning schuilen vele herinneringen als onderduikers die op een dag
tevoorschijn moeten komen, zoals de keer dat mijn broer onder mijn bed
was gekropen en een kat nadeed. Later was hij degene die voor het eerst
godverdomme riep, alleen met muren kun je kinderen binnen houden.
.
Toen ze hem kwamen ophalen stond vader in zijn overall half gebogen
met zijn hoofd tussen de spijlen van de trap, zweetdruppels op zijn
voorhoofd als noppenfolie als je hard werkt verbrand je op den duur
je tranen, riep hij. Ik vouwde mijn handen om mijn zusjes oren, hopend dat
hij naar beneden zou stormen, de radio aanzetten en dansen
.
zoals we van hem gewend waren. Vrolijk om de sfeer als verlichting
aan te knippen. Dat we zouden lachen en mijn broer niet opgeslokt werd
door monden van grijze meneren aan het einde van de traptreden. Mijn nachten
.
zwarter werden omdat ik nooit meer wist wie er zich nu dubbelvouwde om onder
mijn bed te kunnen passen, clowns niet langer eng waren, alleen maar eeuwig dronken.
.
Elizabeth Alexander en Nelson Mandela
Gedicht naar aanleiding van het overlijden van Nelson Mandela
.
Elizabeth Alexander is dichter, schrijft essays en toneelstukken en ze is lerares in New York. Vele malen bekroond en genomineerd voor prestigieuze prijzen. Alexander droeg het inauguratiegedicht voor bij het inzweren van Barack Obama als president van de Verenigde Staten. Jaren eerder schreef ze een gedicht voor Nelson Mandela, in een tijd dat Mandela nog gevangen zat op Robbeneiland.
.
A Poem for Nelson Mandela
.
Here where I live it is Sunday.
From my room I hear black
children playing between houses
and the El at a Sabbath rattle.
I smell barbecue from every direction
and hear black hands tolling church bells,
hear wind hissing through elm trees
through dry grasses
.
On a rooftop of a prison
in South Africa Nelson Mandela
tends garden and has a birthday,
as my Jamaican grandfather in Harlem, New York
raises tomatoes and turns ninety-one.
I have taken touch for granted: my grandfather’s hands,
his shoulders, his pajamas which smell of vitamin pills.
I have taken a lover’s touch for granted,
recall my lover’s touch from this morning
as Mandela’s wife pulls memories through years
and years
.
my life is black and filled with fortune.
Nelson Mandela is with me because I believe
in symbols; symbols bear power; symbols demand
power; and that is how a nation
follows a man who leads from prison
and cannot speak to them. Nelson Mandela
is with me because I am a black girl
who honors her elders, who loves
her grandfather, who is a black daughter
as Mandela’s daughters are black
daughters. This is Philadelphia
and I see this Sunday clean.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 