Site-archief
Dichter van de Antillen
Changa Hickinson
.
Vanuit Trinidad en later Nederland ging Changa Hickinson in de jaren ’80 van de vorige eeuw in Sint Maarten (Nederlandse Antillen) wonen, en het is hier dat zijn eerste boek, Illegal Thruth werd gepubliceerd in 1991. Zijn werk is ook te vinden in een bloemlezing van schrijvers uit Sint Maarten. Daarnaast toerde Hickinson met Winternachten in Indonesië en de Nederlandse Antillen. Het multiculturele aspect van het eiland staat centraal in zijn werk, waarin hij het diverse en soms eigenzinnige karakter van het eiland beschrijft. Hij staat bekend om zijn voordrachtskunst, om de overdonderende stijl van zijn poëzie die hij op verschillende culturele evenementen ten tonele brengt en om zijn geloof, het Rastafari. Changa is niet alleen dichter, hij ontpopt zich ook als acteur. Tevens is hij actief als vakbondsmedewerker: hij heeft zich opgeworpen als organisator van de organisatie van buschauffeurs in het zuiden van Sint Maarten. De grote opkomst van bus- en taxichauffeurs bij de centrale TourMap transport vergadering in 2005 was mede aan hem te danken.
Van zijn hand het gedicht: Raffia
.
Raffia
While wicked rule
An’ righteous labor
Freedom fighters planning
While masses sweat red
Fe daily white bread
Freedom fighters training
While govament promising
An’ opposition lapsin
Freedom fighters surveyin
While students graduatin
An’ wuk not forthcomin
Urgency steamin/livin/tensin
While congregation rejoycin
Syn/a/gog/ues gamblin
collection missin
Preachers bles/sin
Elites toastin
Cocktails of henbane
Freedom fighters advancin
Like Afrikan drum beat
Warrior charge form ancient graves
An’ modern beliefs
In offensive defence
Of I an’ I.
.
Atari computer en poëzie
Super Atari Poetry
.
Poëzie is overal en in de meest onverwachte vormen. Zo kwam ik de Super Atari Poetry multiplayer game tegen. Nu kennen de meeste van ons de Atari vooral als een van de voorlopers van de huidige generaties spelcomputers uit de jaren 80 van de vorige eeuw. Atari Inc. is een voormalige Amerikaanse producent van arcadespellen, spelcomputers en homecomputers dat in 2013 failliet ging.
Super Atari Poëzie is een multiplayer game installatie die spelers in staat stelt om meer 1000 verschillende gedichten te maken. Het werk is gemaakt van 3 Atari 2600 consoles, joysticks, zelf vervaardigde cartridges en oude televisies. Elke patroon bevat een groep verzen die constant in kleuren veranderen en kunnen worden gemanipuleerd met een joystick. Op deze manier kan het publiek ofwel de gedichten bevriezen of bewegen in kleuren of gewoon voor- en achteruit in de gedichten scrollen. De 3 gedichten die te lezen zijn op de schermen produceren een interactief en samenhangend gedicht waarbij de betekenis en chromatische structuur steeds verandert.
Deze opstelling is bedacht door kunstenaar Yucef Merhi en is een vervolg op eerdere projecten van deze kunstenaar als The Poetic Klok, 1997; De Poëtische Machine, 1998 en Poetic Dialogues, 2000- 2005. Meer informatie over het werk van deze kunstenaar/dichter/computerprogrammeur uit Venezuela is te lezen op http://www.cibernetic.com/
.
Fabrique
Willem van Toorn
.
Willem van Toorn (1935) is schrijver, dichter, toneelschrijver, vertaler en bloemlezer. Met name in de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw was Willem van Toorn een grote naam in de poëzie. Hij won in die periode vele poëzieprijzen, publiceerde vele bundels en zat in een aantal jury’s van poëziewedstrijden. Een uitgebreide bio- en bibliografie kun je lezen op de website van schrijversinfo.nl op http://www.schrijversinfo.nl/toornvanwillem.html . Willem van Toorn’s gedichten zijn doortrokken van een liefdevolle ironie waarbij het thema (on)zekerheid centraal staat.
Uit de bundel ‘Gedichten 1960-1997’ uit 2001, het gedicht Fabrique.
.
Fabrique
.
Is dit nog wel een tuin? Wat moet ik met
deze pagode zonder goden, obelisk
die slechts zichzelf gedenkt, een niks
met niks verbindende brug uit Tibet.
.
Vijvers waar je ook kijkt. Wolken erin
maar van een mens geen spiegelbeeld. Ik buig
mij over leegte. Een jachthuis
waar nooit een jager in woonde. Onzin.
.
Vond ik je hier, was je een herderin
met valse blossen. Nagespeeld. Niet pluis.
.
De Mensch Deelder
Uit mijn boekenkast
.
In de jaren 80 van de vorige eeuw was ik groot fan van Jules Deelder (en nog steeds). Uit die tijd heb ik ook verschillende bundels van hem en heb ik hem een aantal keren live op een podium zien optreden. Uit die tijd stamt ook het boek De Mensch Deelder (1986). Uit mijn (inmiddels deels vergeelde) exemplaar het volgende gedicht van Jules:
.
Half Moon Inn, San Diego, Calfornia
.
Op het gazon
rond het zwembad
groepen ze samen;
de gok-, sex- en ho-
recafbazen doen zaken
.
soms laat er een zich
voorzichtig te water;
van ver klinkt de stem
van Bep van Klaveren –
.
”k Gaf ‘m een hóek
Hij ‘p nóóit meer gebokst.’
De temperatuur loopt op
tot 25 graden
.
De Mensch Deelder, waarin opgenomen J.A. Deelder: teksten 1962 – 1985 door Pieter van Oudheusden en Herbert Verhey, Veen uitgevers
.
Nieuwe griffels schone leien
Van Gorter tot Lucebert, van Gezelle tot Hugo Claus
.
Op 7 maart schreef ik over een Ooievaar pocket met de titel ‘Met andere woorden’ met daarin jonge dichters uit Noord en Zuid uit 1960. In dat stuk schreef ik al over een andere bundel die ik ergens in de jaren 80 van de vorige eeuw uit een stapel tweedehands boeken heb gevist, met de titel ‘Nieuwe griffels schone leien’.
Deze bundel (uit 1957) bevat een bloemlezing uit de poëzie der avant garde samengesteld en ingeleid door Paul Rodenko. Op zich al heel aardig om zo’n oud boekje met gedichten uit de jaren vijftig te hebben. Dit boekje is echter extra bijzonder, omdat degene van wie dit bundeltje ooit is geweest het grootste deel van de dichters gevraagd heeft deze bundel te signeren. In totaal 29 handtekeningen sieren de eerste twee pagina’s (van de 56 dichters in de bundel). Handtekeningen van o.a. Remco Campert, Anna Blaman, Ellen Warmond, Cees Nooteboom en Ed Hoornik maken dit voor mij een special bezit. Dat iemand de tijd en moeite heeft genomen om al die handtekeningen te verzamelen, dan moet je wel een groot liefhebber geweest zijn.
Uit deze bundel een gedicht van H. Marsman (1899 – 1940)
.
Virgo
.
Morgenmeren.
uw omgrenzing ordent.
bergen klimmen in het tinnen licht
.
en uw stille, virginale lippen
kuischen aan de sidderende beken
zoete smetten van het groene duister
.
en uw oog wordt licht.
.
maar de nacht stort ruglings in de nacht
.
en uw mond is in zichzelf besloten
en uw bloed is door uw bloed omringd
.
Heaven 17
Ready mades
.
Vorige week hoorde ik een nummer op de radio van Heaven 17, een band die vooral in de jaren 80 van de vorige eeuw succesvol was met synthesizerpop. De naam Heaven 17 kozen ze naar de naam van een fictieve popgroep die wordt genoemd in de roman A Clockwork Orange van Anthony Burgess. Op zich niet bijzonder ware het niet dat ik me een interview kan herinneren met de leden van de band waarin ze vertelden dat de teksten van hun nummers grotendeels waren opgebouwd uit teksten en woorden die ze verzamelden. Wanneer ze een stukje tekst of een zin op de radio of tv hoorde of in de krant lazen, noteerden zij deze om later in songteksten te gebruiken.
In feite dus een vorm van ready mades zoals we in de poëzie ook kennen. Natuurlijk heb ik een songtekst gezocht waaruit dit gegeven blijkt. In ‘(We don’t need this) Fascist Groove Thang’ lees ik stukjes die je zo in een heel andere context zou kunnen plaatsen.
.
(We don’t need this) Fascist Groove Thang
.
Everybody move to prove the groove
Have you heard it on the news
About this fascist groove thang
Evil men with racist views
.
Spreading all across the land
Don’t just sit there on your ass
Unlock that funky chain dance
Brothers, sisters shoot your best
We don’t need this fascist groove thang
.
Brothers, sisters, we don’t need this fascist groove thang
.
History will repeat itself
Crisis point we’re near the hour
Counterforce will do no good
Hot you ass I feel your power
.
Hitler proves that funky stuff
Is not for you and me girl
Europe’s an unhappy land
They’ve had their fascist groove thang
.
Brothers, sisters, we don’t need this fascist groove thang
.
Democrats are out of power
Across that great wide ocean
Reagan’s president elect
Fascist god in motion
.
Generals tell him what to do
Stop your good time dancing
Train their guns on me and you
Fascist thang advancing
.
Brothers, sisters, we don’t need this fascist groove thang
.
Sisters, brothers lend a hand
Increase our population
Grab that groove thang by the throat
And throw it in the ocean
.
You’re real tonight you move my soul
Let’s cruise out of the dance war
Come out your house and dance your dance
Shake that fascist groove thang
(Shake it)
.
Gevecht tegen het zuur!
Johnny ‘the selfkicker’ van Doorn
Halverwege de jaren 80 van de vorige eeuw was ik in de ban van twee dichters; Jules Deelder en Johnny van Doorn. Twee dichters die niet aan het beeld van dichters voldeden, twee dichters ook die beide exceleerden in het gesproken gedicht. Twee performance dichters. Tegenwoordig zouden het waarschijnlijk Slamdichters heten maar toe waren het bijzondere verschijningen, niet alleen door hun manier van voordragen maar ook door hun tekstgebruik en verschijning. Van Johnny van Doorn heb ik vorige week de bundel ‘Gevecht tegen het zuur’ gekocht. Niet zozeer een dichtbndel maar wel een proeve van zijn veelzijdige schrijfkwaliteiten.
Zoals hij schrijft in het begin van het boek:
De jaren van gezelligheid, mijn studie van het caféleven was uit de hand gelopen. Iedereen denkt iedereen te kennen, wat achterklap oplevert die niet onderdoet voor het geouwehoer in, laten we zeggen, het doorsneestraatje. Telkens keerde het gevoel terug dat je sublieme ogenblikken beleefde. Vooral in het holst van de nacht. Je rookte je pijpje, je drinkt een glaasje, grootse werken zweven voor je geest, je zal de wereld versteld doen staan, maar wee o wee, de volgende ochtend het je weer ’t zuur.
Verhalen over het zwerverachtig bestaan van de would be kunstenaar in Amsterdam in de jaren 70 en 80. Geestig en nog altijd heel leesbaar. Voor wie Johnny niet kennen; zoek hem op Youtube op en je hebt meteen een beeld.
Bijvoorbeeld hier: http://www.youtube.com/watch?v=K7jhk4tPEKY
ZICHTBAAR ALLEEN 