Site-archief
Poëzie museum
Virtuele poëzie
.
Via mijn Probiblio collega Ineke kreeg ik de tip over het Poëzie museum. Toen ze me vertelde wat dit precies was, werd ik meteen enthousiast. Het Poëzie museum werd op 1 april 2017 (geen grap) geopend aan het Museumplein in Amsterdam. Het is in feite een onzichtbaar museum, totdat je de app download (IOS en Android). Wanneer je dan ergens op het Museumplein de app opent vormt zich een wereld vol poëzie voor je ogen door middel van Augmented Reality. Je richt je telefoon of tablet op een plek op het Museumplein en voor je ogen verschijnen gedichten van 10 Nederlandse dichters op je scherm terwijl je nog steeds naar de plekken op het Museumplein kijkt.
Het Poëzie Museum is een initiatief van Internationational Silence. (Twan Janssen en Johannes Verwoerd). International Silence initieert en ontwikkeld culturele projecten op het snijvlak van kunst en design. Zij vroegen dichter Anna Enquist om als curator op te treden van dit virtuele museum.
Anna Enquist selecteerde tien Nederlandse dichters: Ida Gerhardt, Annie M.G. Schmidt, Gerrit Kouwenaar, Elly de Waard, Neeltje Maria Min, Leonard Nolens, Eva Gerlach, René Puthaar, Menno Wigman en Alfred Schaffer. Iedere dichter krijgt een eigen paviljoen, dat zes gedichten in 3D toont. 24 uur per dag kun je de ruimtelijke gedichten lezen via telefoon of tablet.
Inmiddels is er al een uitbreiding gekomen van de makers van deze app namelijk een virtueel poëziepanorama in park Doornburgh in Maarssen onder de titel ‘Wat blijft’. Uitgangspunt hierbij is de gelijknamige tekst van Spinvis, deze kun je al lopend door het park virtueel lezen.
.
Wat blijft
De afstand blijft
De vangrail blijft
De populieren gaan
De helden gaan
Augustus blijft
Getuigen gaan
Gefluister gaat
De conversatie staakt
De Noordzee gaat
Het weergaloze blijft
Het doorgaan blijft
Voorlopig blijft
Al vroeg gegaan naar dierentuin, toen
Weggebracht naar busstation
Gezwaaid
Een sigaret
De bomen gaan
Het ruisen blijft
En als het soms
En dank u wel
En of ze ooit nog schrijft
Het landschap gaat
Het uitzicht blijft
We vinden ons
Het vinden blijft
Twee zomerarmen wijd
De schaduw gaat
De schemer blijft altijd
Het drinken blijft
Het drinken blijft
Ik hoorde dat, ach ook laat ook maar
Gewoonste gang van zaken
Zet de hond
Aan wie dan ook
Ze blijven hier
Ze hangen rond
De vaders gaan
De namen gaan
Na verloop van tijd
De duinen gaan
Het eiland blijft
Onderste drie foto’s: Ineke Goedhart
Verdoving
Vrouwkje Tuinman
.
De poëzie app Muze is een app die wekelijks een gedicht naar je smartphone of tablet stuurt. De gedichten kun je beluisteren of lezen en behalve gedichten staan er op de app inmiddels ook fiets- en wandelroutes waarbij je onderweg kunt luisteren naar gedichten middels Muzebakens waarop QR codes zijn aangebracht. Scan je zo’n QR code dan kun je via je telefoon of tablet het gedicht beluisteren of lezen.
Door deze app werd ik deze week gewezen op een gedicht van Vrouwkje Tuinman met de titel ‘Verdoving’ uit haar bundel ‘Sanatorium’ uit 2014. Waarom dit gedicht bleef hangen (ik lees regelmatig gedichten via deze app) was het feit dat het gedicht gaat over een man die, zo gauw er een auto verzet wordt in zijn straat, opspringt om zo zijn eigen auto zo recht mogelijk voor zijn eigen raam te kunnen zetten. Behoorlijk dwangmatig gedrag dus. Toen ik jong was en nog thuis woonde bij mijn ouders hadden wij zo’n overbuurman. Deze man zat, als hij thuis was, altijd voor het raam. Als er ook maar iemand in de buurt van zijn auto kwam, stond hij op en als ze te dichtbij kwamen liep hij al naar buiten. En als er een andere auto op ‘zijn’ plekje stond, voor zijn raam, rustte hij niet voor die auto was verdwenen en hij zijn auto daar neer kon zetten. Blijkbaar zijn er meer van dit soort mannen want Vrouwkje schreef erover in het volgende gedicht.
.
Verdoving
.
De auto’s zijn de verstandskiezen van de straat,
teveel volume voor te weinig kaak. Dus springt
de buurman uit zijn schietstoel als
de andere buurman in zijn wagen stapt, iemand
van de overkant of iemand die op visite kwam.
Hij holt het huis uit. Voor zijn schoenen is geen tijd.
Het portier kan open blijven staan. Hij rijdt twee meter
achteruit, of vijf naar voren, exact het stuk dat
nodig is om het licht in, het zicht op, het hele
woonkamerraam, weg te nemen. Totdat alles klopt.
.
WiFi poëzie
Hendrik Hantschel
.
Dat poëzie in vele vormen bestaat is inmiddels wel bij menig een bekend, al is het maar via de categorie ‘gedichten in vreemde vormen’ op dit blog. Toch is het ook voor mij steeds weer een verrassing wanneer iemand mij wijst op weer een nieuwe vorm die ik niet ken. In dit geval was het mijn broertje die me wees op een initiatief uit 2016 van kunstenaar Hendrik Hantschel. Hantschel liep, samen met een groepje medestudenten van het Frank Mohr Instituut, rond in Groningen en verzamelde WiFi namen. Je weet hoe dat gaat als je op je telefoon, tablet of laptop de functie WiFi zoeken aanzet, dan krijg je, zeker in de steden, vaak lange lijsten met de meest bijzondere WiFi netwerknamen.
Deze namen heeft Hantschel als uitgangspunt gebruikt voor een nieuwe voorm van Readymade poëzie. Hantschel kwam op enig moment in een wijk waar de WiFi namen een soort strijd met elkaar leken uit te vechten: “je moeder is een netwerk’, ‘je bent zelf een netwerk’ en ‘ik netwerk jullie de moeder’ zijn wel wat anders dan de veel gebruikte Fritzbox of Ziggo namen. Hantschel zelf zegt hierover: “Vooral die communicatie die erin zit. Het is grappig om te zien dat mensen hun territorium door middel van wifi markeren, zoals een hond dat met zijn geur doet.”
Een aantal voorbeelden die Hantschel samenstelde uit de WiFinamen die ze tegen kwamen:
Met dank aan https://creators.vice.com
De Woordenwisseling
Sjaak Kroes
.
Op 10 februari van dit jaar schreef ik hier over David Julius Caesar Salad, de dichter in Los Angeles met zijn mobiel-poëzie-performance-kunst project waarin gepersonaliseerde getypte gedichten direct worden gemaakt in ruil voor een donatie. Wat schetste mijn verbazing toen ik vorige week bij mij om de hoek, op de kruising van de Frederik Hendriklaan en de Willem de Zwijgerlaan, midden op het kruispunt tegen de Nederlandse equivalent op liep.
Op de stoep tussen de twee rijbanen met op de achtergrond boekhandel Paagman zat Sjaak Kroes van De Woordenwisseling achter een tafeltje met daarop zijn hypermoderne typemachine/tablet. Ik herkende in dit plaatje David Julius Caesar Salad uit mijn blog bericht. Het grote verschil met Sjaak is dat hij er geen geld voor vraagt. Niet op straat in ieder geval, hij is wel te boeken voor festivals en dergelijke.
Ik raakte met hem in gesprek (hij maakt daar ter plekke poëzie dus dan kan ik niet zomaar voorbijlopen) en hij droeg een gedicht aan mij en mijn dochter voor getiteld ‘Paradijsvogel’. Sjaak heeft geen website maar op Facebook is hij te vinden als ‘product/dienst’ als De Woordenwisseling. https://www.facebook.com/De-Woordenwisseling-1031874860208131/timeline
Op zijn Facebookpagina staan verschillende van zijn gedichten hieronder Sjaak in Den Haag en een voorbeeld van een gedicht getiteld ‘Modder’.
Glimp
F. Starik
.
Op de onvolprezen app van Muze (een app voor je telefoon of tablet waarop wekelijks een gedicht geplaatst wordt dat zowel gelezen als beluisterd kan worden) las ik deze week het gedicht ‘Glimp’ van F. Starik en ik moest meteen denken aan een gedicht van Charles Bukowski dat ik ooit plaatste op dit blog (2 maart 2010) getiteld ‘Girl In A Miniskirt Reading The Bible Outside My Window’.
Hoewel beide gedichten over een andere situatie gaan hebben ze gemeen dat er, door een (oudere) man naar een meisje wordt gekeken zonder dat deze dat doorheeft. In beide gedichten schuilt een zekere melancholie en verlangen. In dit gedicht eindigt Starik echter met het feit dat alles, ook ‘de schoonheid van de jeugd, vergankelijk is terwijl Bukowski positiever eindigt (wat bevreemdend is) met de zinnen “she is dark, she is dark / she is reading about God. / I am God.”
.
Glimp
.
Voorjaar loeide aan.
In de trein naar huis zag ik,
tussenstation, op het perron
een meisje staan en noteerde van
achter mijn raam hoe, terwijl ze
bukte,
een bandje van haar hemdje van een
schouder
losschoot en een ondeelbaar ogenblik
uitzicht op haar blanke borsten bood.
O bloem der jeugd, o schande van
mijn steelse blik, ze bukte en zal
oud en lelijk worden
net als ik.
.
Maar hoe zit het met de poëzie?
Bibliotheek.nl en de E-books
.
De gezamenlijke openbare bibliotheken bieden sinds januari van dit jaar 5000 e-books aan aan leden van de bibliotheek. Te streamen en te downloaden en 100% legaal. Vanuit mijn functie in een openbare bibliotheek ben ik blij dat er eindelijk een regeling is getroffen met een groot aantal uitgeverijen zodat de bibliotheek nu ook E-books kan gaan uitlenen aan de leden.
Uiteraard was ik erg nieuwsgierig naar de poëzie die wordt aangeboden. Van de 5000 titels zijn er precies 149. Voorwaar geen slechte score voor de rechtgeaarde poëzieliefhebber die vanaf zijn tablet, pc of telefoon graag poëzie leest. Veel bekende namen; (veel) Bernlef, Kouwenaar, Anker, Nolens, Eybers, Hamelink en Jellema maar ook een dichter als Antoine de Kom (dit jaar winnaar van de VSB Poëzieprijs) is vertegenwoordigd. Om precies te zijn 27 dichters (dat is gemiddeld 5,5 bundel per dichter!).
Zeker de moeite waard om eens te bekijken. Als lid van de bibliotheek meldt je je gratis aan en kun je tot na de zomer een keuze maken uit die 5000 titels. Na de zomer zal een deel van de titels worden aangeboden als (betaald) abonnement. Mijn inschatting is echter dat de poëzietitels gratis zullen blijven (net zoals het gros van de beschikbare titels).
.
Uit de bundel ‘Voorgoed, gedichten 1960 – 2010’ van J. Bernlef het gedicht ‘Gelukkiger leven’.
.
Gelukkiger leven
.
De billen van de mandril
lijken te zeggen: hoera, hier eindig ik
daar begint de wereld
.
Ik daarentegen ben zo anders bloot
als een avond aan het strand de rollende stenen
mijn handpalmen buigen en wuiven
.
Wuiven en buigen
en mijn stem lijkt uit een ets te komen
ik vergelijk, ik luister en soms
.
Rangschikkend als een kind zijn speelgoed
heerst er orde in mijn kamer
trek ik een grens, steeds weer verdwenen
.
Hoe goed kon ik luidruchtige billen gebruiken
die ik de wereld zou toedraaien –
met gekleurde billen zou het gelukkiger leven zijn.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 