Site-archief

poëzieles

Acrostichon, Elfje, Haiku of Luule

.
Afgelopen maandag mocht ik weer een gastles poëzie geven bij Bart, vriend en docent van het Farel college in Ridderkerk. Dit keer in klas H1A. In de onderbouw geef ik eerst een korte uitleg van het kleine gedicht en vertel ik iets over het elfje, het acrostichon (het naamgedicht of lettervers) de haiku en de luule. Zoals altijd zijn er leerlingen die heel enthousiast zijn en er zijn er die er eigenlijk helemaal geen zin in hebben.
.
De uitdaging voor mij is dan om ze toch mee te krijgen. En eigenlijk is dat helemaal niet zo moeilijk want als je ze eenmaal aan het schrijven krijgt dan komen ze vaak (onbedoeld) met hele leuke, grappige en zinnige ingevingen. Ironie, zelfspot, binnenrijm, alliteraties, experimentele poëzie en andere vormen van poëtische vormen en stijlmiddelen komen voorbij zonder dat ze weten dat het dat is. Als ik ze dan vertel dat ze iets goeds of leuks hebben geschreven zie je ze soms heel verbaasd glunderen.
Net als de vorige keren heb ik beloofd de leukste en beste hier te delen.
.
Elfje van Damla (betekent druppel in het Turks).  Haar hobby was zwemmen.
.
Zwemmen
altijd vermakelijk
trainingen minder leuk
toch blijft het fun
Bommetje!
.
Een naamgedicht van Aya
.
Ach, we hebben hierna wiskunde
Yeah maar we zijn na wiskunde wel uit
Ach, maar wel eerst wiskunde overleven
.
Deze van Julliët vind ik ook leuk omdat ze de verschillende vormen heeft gecombineerd.
Gedicht
er zijn
meerdere soorten gedichten
zoals haiku en naamgedicht
elfje
.
Of die van Yarah (naamgedicht) net als vele andere leerlingen hebben ze een Y in hun naam en dat is nou eenmaal niet eenvoudig want zoveel woorden zijn er niet met een Y
.
Yoghurt is lekker
Andere woorden zijn er niet voor
Redelijk moeilijk om dit te doen
Als dit niet zou lukken zou ik iets anders doen
Hobby’s als voorbeeld
.
Een elfje van Damian
.
Balen
wat koud!
het sneeuwvlokje valt
de egel gaat slapen
Winter
.
Of deze van Julian
.
Klein
druk dier
hamster op wieltjes
rennen, draaien, spelen, rusten
schattig
.
En nog een elfje van Shivano
.
Zoet
kleurrijk goedje
snoepjes in hand
likken, zuigen, kauwen, slikken
verslavend
.
Tot slot nog een compliment voor Yarah en Jakira die van elk van de vormen een voorbeeld hebben ingeleverd. Ik vond het heel leuk om bij klas H1A een gastles te verzorgen en als ik de vraag weer krijg zal ik hier zeker weer positief op reageren.
.

Poëzieles

Farelcollege

.

Door mijn vriend Bart, docent aan het Farelcollege in Ridderkerk, werd ik gevraagd om een poëzieles te verzorgen voor een groep 3 VWO. Nu had ik al eerder een poëziegastles gegeven aan eerstejaars HAVO/VWO leerlingen en aan eerstejaars mavoërs en dat was met elfjes, acrostichons (naamgedichten) en luules maar voor 3 VWO is dat te eenvoudig.

Aan de hand van een filmpje op Youtube over het thema van de Poëzieweek, de natuur, liet ik de leerlingen kiezen om een beschrijvend gedicht te maken over de natuur, een protestgedicht over de natuur of een gedicht te schrijven waarin dingen gebeuren die normaal niet kunnen in het echte leven (bomen die tegen je spreken, de zee die menselijke trekken krijgt, of een dier dat praat). De opdracht was verder dat men gebruik moest maken van poëtische stijlfiguren als alliteratie, beeldspraak, metaforen, of rijm (binnenrijm, eindrijm).

Ondanks dat de leerlingen wat moeilijk op gang te krijgen waren (op een aantal uitzonderingen na, die heb je gelukkig altijd) kwam men uiteindelijk op stoom en werd door iedere leerling een gedicht ingeleverd. Verrassend genoeg zaten er allerlei vormen tussen die ik niet had voorzien. Zo waren er gedichten op rijm, rapgedichten, prozagedichten en zelfs een experimenteel gedicht.

Het mooie aan het geven van een gastles vind ik dat zelfs de grootste twijfelaars zal ik ze maar noemen, uiteindelijk iets maken waarvan ze soms zelf staan te kijken. Van de gedichten heb ik er een gekozen van Bryannah omdat ik in dit gedicht naast een paar mooie zinnen ook poëtische elementen heb gevonden.

Ik wil Bart en de leerlingen van 3 VWO van het Farelcollege hartelijk danken, ik heb de les heel leuk gevonden en de inzet en het uiteindelijke enthousiasme was hartverwarmend.

.

De ritselende bladeren wapperen als de wind zingt

een glimlach reflecteert op blauw aqua.

De oceaan zwemt naar land,

een melodie rinkelt.

De golven keren terug naar hun amices.

De cyclus continueert zonder een verstoring.

.

 

Les in poëzie

Korte gedichten

.

Na een gastles op het Lyceum Rotterdam was ik opnieuw gevraagd door vriend Bart (docent Nederlands) maar nu voor een gastles aan de Montessori MAVO Rotterdam voor een brugklas. Omdat de lesuren hier 80 minuten duren (in tegenstelling tot het Lyceum waar ze 50 minuten duren) had ik mijn lesstof uitgebreid. Dit keer niet alleen een korte introductie over het korte gedicht met een uiteenzetting van de haiku, het elfje en de luule maar dit keer aangevuld met het naamgedicht of acrostichon.

Een acrostichon (ook: naamdicht of lettervers) is een gedicht waarvan bepaalde, meestal de eerste, letters van iedere regel of strofe, achter elkaar gelezen zelf ook een woord of zin vormen. Betreft het niet de eerste, maar de middelste letters, spreekt men ook wel van een mesostichon. Het woord acrostichon is een samenvoeging van de Griekse woorden akros (uítstekend) en stichos (rij, vers).

Misschien het de beroemdste maar niet perse bekendste naamgedicht is de tekst van het Nederlandse volkslied, het Wilhelmus, waarvan de eerste letters van de coupletten in de originele spelling samen de naam ‘Willem van Nassov’ vormen. In de tijd dat het Wilhelmus werd geschreven waren de u en de v uitwisselbaar.

Dit keer een kleine klas met 12 leerlingen maar de resultaten waren opnieuw verrassend. Na soms een aarzelende start schreven alle leerlingen een gedicht (de meeste een elfje of een naamgedicht). Sommige leerlingen bleken over een goeie fantasie te beschikken. Hier een paar voorbeelden van een luule (in dit geval een klankgedicht), een naamgedicht en twee elfjes.

.

Gesprek

.

bla bla

bla bla

bla bla

bla bla

SCHREEUW

bla bla

bla bla

bla bla

SSST….

.

Lekker buiten

In de zon

Super gezellig met elkaar

Appeltaart erbij en klaar

.

Tas

op school

met de fiets

huiswerk moet je maken

zwaar

.

Potlood

schetsen maken

en dan overtrekken

uitgummen en dan klaar

kunstwerk

.

Ode aan de stedenbouwkundige

Gedicht op een muur

.

In Bergen op Zoom is in april 2016, een gedicht van Bert Bevers onthuld als eerbetoon aan Frans de Looij. Frans de Looij was stedenbouwkkundige van Bergen op Zoom en overleed in 2016 op 59 jarige leeftijd. Frans van Looij was een lopende encyclopedie en een bevlogen mens die de stad van binnen en van buiten kende.

Het gedicht is bijzonder fraai vorm gegeven door Marc Meeuwissen. Het is een Acrostichon (of wel naamdicht of lettervers) geworden waarbij de eerste letters van de zin van boven naar onderen de naam Frans de Looij vormen. Tijdens de onthullingspeech werd al geopperd dat hier een bankje neergezet dient te worden opdat je in alle rust het gedicht tot je kunt nemen, of nog een keer, of wel twee keer! Het is een gedicht dat je aan het denken zet, je herleest elk woord nog een keer en probeert een nieuwe samenhang te vinden of een diepere laag te ontdekken waarmee het recht doet aan de herinnering aan Frans van Looij. Benieuwd of het ook al is aangemeld bij http://www.straatpoezie.nl

.