Site-archief
In Flanders Fields
John McCrae
.
In de week dat het 100 jaar geleden is dat de eerste wereldoorlog eindigde wat extra aandacht voor dichters en gedichten uit die periode. Tot mijn grote verbazing had ik het beroemdste gedicht uit die tijd, ‘In Flanders Fields’ van John McCrae nog nooit behandeld op dit poëzieblog. Hoog tijd dus om deze omissie recht te zetten.
De Canadese arts John McCrae ging als vrijwilliger de Eerste Wereldoorlog in. In 1914 diende hij als brigadechirurg voor een artillerie-eenheid. Het jaar erna was hij gelegerd vlak aan het front in Ieper waar de gruwelen van de Tweede Slag om Ieper plaats vonden (de Duitsers lanceerden daar voor het eerst een aanval waarbij giftig chloorgas werd gebruikt). Terwijl hij de gewonde soldaten hielp en om de dode rouwde – waaronder zijn goede vriend, Alexis Helmer- schreef McCrae het gedicht ‘In Flanders Fields’, een gedicht geschreven vanuit het oogpunt van gevallen soldaten wier graven overgroeid zijn met wilde papaverbloemen . “In Flanders fields the poppies blow,” staat er: “Between the crosses, row on row”. John McCrae stierf in 1918 aan een longontsteking en hersenvliesontsteking, maar niet voordat het gedicht één van de populairste en meest geciteerde werken van de Eerste Wereldoorlog werd. Het inspireerde onder meer het gebruik van de papaver als de “bloem van de herinnering” voor de oorlogsdoden.
.
In Flanders Fields
.
In Flanders fields the poppies blow
Between the crosses, row on row,
That mark our place; and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below.
We are the Dead. Short days ago
We lived, felt dawn, saw sunset glow,
Loved and were loved, and now we lie,
In Flanders fields.
Take up our quarrel with the foe:
To you from failing hands we throw
The torch; be yours to hold it high.
If ye break faith with us who die
We shall not sleep, though poppies grow
In Flanders fields.
.
poëziemarathons
Groningen en Toronto
.
In mijn zoektocht naar bijzondere poëzieprojecten stuitte ik op het fenomeen van de poëziemarathon. Volgens Wikipedia is de Poëziemarathon is een initiatief van de stichting Poëziemarathon waarbij op de Landelijke Gedichtendag in de stad Groningen op allerlei plekken 24 uur lang poëzie te horen valt. Vanaf 2009 is de organisatie overgenomen door SLAG, de Stichting Literaire Activiteiten Groningen, die ook o.a. Dichters in de Prinsentuin organiseert.
De dag begint on middernacht met 8 uur poëzie op OOG Radio. Om 8 uur is er in een boekhandel een Poëzieontbijt. Op elk moment van de dag is er ergens in de stad iets poëtisch te beleven. De dag eindigt met een drie uur durende slotmanifestatie, waarbij veel landelijk bekende dichters optreden. De poëziemarathon werd voor het eerst georganiseerd in 1999.
Inmiddels is de Poëziemarathon uitgegroeid tot een 6-daags festival (in 2018 was dit festival van 25 – 31 januari in de Week van de Poëzie). Meer informatie vind je op: http://www.poeziemarathon.nl/home/
In Toronto is Caitlin Elizabeth Thomson actief. In 2008 verhuisde ze van Toronto naar New York en studeerde daar poëzie aan het Sarah Lawrence College. In die periode was ze onder andere poetry editor voor het literaire magazine ‘Lumina‘. In 2010 studeerde ze af en kreeg de titel Master of Fine Arts in Poetry. In de jaren daarna publiceerde ze in verschillende chapbooks. Chapbooks zijn kleine (meestal tussen de 8 en 24 pagina’s) goedkoop geproduceerde folderachtige boekjes. Haar werk verscheen in Nederland, de Verenigde Staten, Canada, Spanje, Engeland, Frankrijk, Australië, Ierland, Roemenië, Singapore en Wales.
Vanaf 2013 organiseert Thomson samen met haar man Jacob in augustus ‘The Poetry Marathon’. Het doel van de marathon is een andere dan in Groningen. De bedoeling is dat er in 24 uur elk uur een gedicht wordt geschreven. Je moet deze gedichten op je eigen blog publiceren op elk uur. Dat wil zeggen dat je 24 uur lang elk uur een gedicht moet schrijven en deze plaatsen op je blog. Hiervoor jkun je je aanmelden bij de organisatie. Van over de hele wereld doen dichters mee. Heel bekende dichters maar ook volledig onbekende dichters. In 2017 deden maar liefst 800 dichters mee. Van de gedichten wordt elk jaar door Thomson een publicatie (Anthology) gemaakt.
Door de enorme organisatie die deze marathon met zich mee brengt ( en het feit dat Caitlin en Jacob een kind verwachten) is er in 2018 geen Poetry Marathon maar de volgende in 2019 wordt alweer voorbereid. Voor meer informatie kijk je op hun website: https://thepoetrymarathon.com/blog/about-the-poetry-marathon/
Hieronder een gedicht van Thomson en de cover van de Poetry Marathon Anthology van 2017.
.
Yes, Each Man Is a Tower of Birds
after llya Kaminsky
Is seven birds a tower, or two hundred?
More importantly, what kind of birds
are they? The difference between a sparrow
and a falcon is the difference between
diner and meal. Are all men the same
type of bird? Robins for example,
or gulls. Or are some men albatrosses,
others puffins, others hummingbirds
stuck in backwards flight? Does a whole
range of birds make up one man’s tower?
The cockatiel, peacocks, and great blue
herons all part of one awkward flock.
And if each man is a tower of birds, what
does that make each woman? A tower of fish?
A hunter? A pet owner? A falconer?
.
PoeTree
Guelph
.
In het zuid-oosten van Canada ligt het stadje Guelph. Ik had er nog nooit van gehoord maar het is een stad met een universiteit en het telt zo’n 120.000 inwoners. In november 2017 werd door Shawn Desouza-Coelho bedacht en geplaatst op het terrein van de universiteit. The PoeTree, is een kunstmatige boom in een grote pot waaraan draad bungeld aan de takken versierd met knijpers, waar mensen die langs lopen gedichten aan kunnen bevestigen of vanaf meenemen. Soms zijn de gedichten geschreven door volkomen vreemden en andere gedichten zijn bestaande gedichten die men aan de boom heeft toegevoegd.
De gedichten zijn lang, kort, eenvoudig en complex, in diverse stijlen en in meerdere talen. Er zijn gedichten bij die beginnen met ‘Het gras is groen, de lucht is blauw …’. En er zitten gedichten tussen die gaan over eenzaamheid en wanhoop. Maar ze zijn allemaal vrij om mee te nemen of mensen kunnen een lessenaar in de buurt gebruiken om hun gedicht te schrijven en deze voor iemand anders in de boom achter te laten.
Desouza-Coelho, die meer van dit soort PoeTrees in de Greater Toronto Area plaats, spreekt van een groot succes. “Het was geweldig om te zien hoe mensen gedichten met elkaar uitwisselden en de contacten die de mensen met elkaar legden rondom de boom”. “het kan gaan over innerlijke beroering of om uiterlijke oppervlakkigheid, het maakt niet uit, alles is goed”.
Dit project is gebaseerd op het motto van ‘community is the answer’, zegt Desouza-Coelho hierover. “Ik ben er stellig van overtuigd dat we uiteindelijk een punt zullen bereiken dat we weer met onze buren moeten praten en dit is een perfecte basis daarvoor. “Als de boom eenmaal is omringd door mensen, is het geweldig om te zien hoe ze met elkaar omgaan en die ruimte met elkaar bewonen.”
Het uiteindelijke doel is om een PoeTree te plaatsen in een permanente ruimte, of meerdere ruimtes. Hij wil ook een jaarlijkse bloemlezing maken van gedichten die mensen achterlaten, waarbij de verkoop van de bloemlezing wordt teruggesluisd naar de gemeenschap waar The PoeTree stond.
.
Dichters in Durban
Novib
.
In 1997 werd het eerste internationale poëziefestival in Zuid Afrika georganiseerd. Nadat Nelson Mandela in 1994 werd verkozen tot president in de eerste non-raciale verkiezingen ooit in Zuid Afrika was er een tijd van vrijheid en vernieuwing in Zuid Afrika. Dit leidde tot Poetry Africa in de Zuid Afrikaanse havenstad Durban. Vele dichters die tijdens het apartheidsregime vervolgd werden of in ieder geval hun stem niet konden laten horen gaven hier acte de présence. Ook Nederlandstalige dichters waren aanwezig in Remco Campert en Hugo Claus. Maar ook dichters uit India, Mexico, Canada, Duitsland, Japan, Mauritius, Zimbabwe en nog een aantal landen waren vertegenwoordigd. Vanuit Zuid Afrika waren er dichters die poëzie schreven in het Engels, het Afrikaans en het Zulu.
De organisatie, het Centre of Creative Arts onder de bezielende leiding van Adriaan Donker en Breyten Breytenbach had zich laten inspireren door Poetry International in Rotterdam. Het festival werd dan ook geopend door Obed Mlaba, burgemeester van Durban en Bram Peper, burgemeester van Rotterdam.
De Novib bundelde in 1997 een aantal van deze dichters in ‘Dichters in Durban’ en ik koos voor het gedicht ‘Veteraan’ van Tatamkhulu Afrika in een vertaling van Hugo Claus.
.
Veteraan
.
Achter de omgekeerde ruggen
van de heuvels hoor ik nog altijd
de hoest van motors die plots zwenken
en de blauwe
rook van de lucht is de blauwe
rook van geweren en de grauw-
blauwe rook van de jaren.
En er is daar een gezang dat ik mij rekkend wil bereiken,
een harmonie van razernij die mij lieflijker
toeklinkt dan om het even welke liefde.
Maar de heuvels zijn hoog,
hoger dan mijn begerig hart, en mijn voeten
zijn verstrikt in de wieren.
Soms lijkt het alsof ik
een phut-phut-phut hoor
als een kind dat knalt met een kinderlijk
speelgoedgeweer en ik weet
dat de verre kogels opnieuw zoeken naar
de levenden tussen de gebeenten.
Maar er zijn daar geen levenden meer,
alleen doden, en zij zijn dood
zoals ik dood ben, alhoewel ik ademhaal
en mijn gehuil is dat van een wolf
tussen de schedels en mijn stap
is die van een schaduw in een plek van uilen.
.
Smoking poets
Advice to a young poet
.
Pat Nolan (1943) is een Canadees dichter die bijna zijn hele leven lang woont in het noorden van California. Hij is behalve dichter ook uitgever, redacteur en vertaler van poëzie. Zijn werk is gepubliceerd in tijdschriften, magazines in de VS, Azië en Europa en is verschenen in verschillende bloemlezingen. In totaal publiceerde Nolan al meer dan een dozijn titels.
Samen met Heith Abbott, Mareen Owen en Michael Sowl is hij de oprichter van de Miner School of Haikai Poets. De Haikai no renga of Renku is een Japanse versvorm die uit de 16e eeuw stamt. Haikai wordt echter ook gebruikt als verzamelnaam voor Japanse versvormen als de Haiku, de Senryu, de Haiga en de Haibun.
Pat Nolan heeft echter ook een bijzonder aardig boekje uitgegeven met poëzie en tekeningen van rokende dichters (smoking poets). Uit de serie Smoking poets hier een aantal voorbeelden van W.H. Auden, André Breton en bij het gedicht van Pat Nolan de rokende dichter Dylan Thomas.
.
Nog meer bussen
Poëzie en bussen gaan goed samen
.
Nu de Poëziebus-toer erop zit ( 19 t/m 26 juli) ben ik eens gaan zoeken en wat blijkt? Poëzie en bussen gaan heel goed samen. De bedenkers van De Poëziebus bevinden zich dus in goed gezelschap.
Zo vond er in 2013 een poetry-flash plaats in een bus in Nepal door Gunjan Ghimire, John en Anuja (zie de video hieronder.
Maar ook in de Verenigde Staten en Canada reed een, door uitgeverij Wave, gesponsorde Poetry Bus die in 50 dagen, 50 steden aandeed in 2006. Deze Poetry Bus deed bars, scholen, gevangenissen, boekwinkels, musea en culturele centra aan. Een volledig verslag staat op http://www.wavepoetrybus.com/
In Ierland is The Poetry Bus dan juist weer een magazine met als inhoud poëzie van over de hele wereld.
Ook in Ierland (in Limerick !) reed in 2011 The Spirit Store Poetry Bus. Hier deed men aan zogenaamde ‘bespoke poetry’. Je kon in de bus terecht met een zelf gekozen onderwerp, besprak dit met een dichter en deze maakte ter plekke een gedicht voor je. Lees meer hierover op http://bocktherobber.com/2011/09/the-spirit-store-poetry-bus-culture-night-in-limerick/
.
Nepal
De VS en Canada
Ierland het magazine
Limerick Ierland
Scott Griffin
Waarom is poëzie belangrijk?
.
Scott Griffin is een Canadese zakenman en filantroop en vooral bekend voor het oprichten van de Griffin Poetry Prize, een van ’s werelds meest genereuze poëzie awards, en Poetry In Voice, een voordrachtwedstrijd voor Canadese middelbare scholen . Hij is ook de rector van Bishop’s Universiteit . Daarnaast zit Griffin in verschillende besturen van NGO’s boards en is hij, als vrijwilliger, directeur van de Canadese Executive Services Overseas ( CESO ).
Bij de TedX talks verteld hij waarom poëzie zo belangrijk is. In dit filmpje geeft hij een voorbeeld van een gedicht over ‘the great depression’ van E.E. Cummings.
Bekijk het filmpje en lees het gedicht en je weet genoeg.
.
it really must be Nice…
it really must
be Nice, never to
have no imagination)or never
never to wonder about guys you used to (and them
slim hot queens with dam next to nothing
on)tangoing
(while a feller tries
to hold down fifty bucks per
job with one foot and rock a
cradle with the other) it Must be
nice never to have no doubts about why you
put the ring
on (and watching her
face grow old and tired to which
you’re married and hands get red washing
things and dishes)and to never, never really wonder i
mean about the smell
of babies and how you
know the dam rent’s going to and everything and never,
never
Never to stand at no window
because I can’t sleep (smoking sawdust
cigarettes in the
middle of the night
.
.
Grootvaders gedichten
Alpay Ulku
Alpay Ulku is een in Turkije geboren dichter, die opgroeide in Canada, zijn middelbare school doorliep in Engeland en daarna woonde en woont in de Verenigde Staten. Daar ontving hij onder andere zijn Master of Fine Arts titel van de Iowa Writers’ Workshop en een fellowship van de Helen Wurlitzer Foundation en de Fine Arts Work Center in Provincetown, Massachusetts .
Zijn werk werd in vele literaire magazines gepubliceerd. Alpay woont samen met de schrijfster Anne-Marie Gallagher in Chicago. Meer over hem is te vinden op zijn website http://www.alpayulku.com/homepage.htm
Grandfather’s poems
only a few copies left, passed from hand to hand.
fireflies in a field. it is summer:
long days of sleep. back and forth across the years.
long days of waiting under the earth.
of two of your predictions: the end of the nation-states comes true.
look up, look up at me.
those who wished in secret for mourning as great as yours to transform them,
never mourned anyone.
.
Alpay Ulku
First published in the Antioch Review
Just your everyday apocalypse
Amelia Walker
.
Uit mijn boekenkast vandaag de bundel van Amelia Walker met de intrigerende titel ‘Just your everyday apocalypse’. De paar keer dat ik Amelia heb ontmoet waren bijzonder. Haar poëzie is anders, gelaagd en in al haar gedichten zijn vooral de dingen die niet benoemd worden van belang.
Amelia Walker begon met voordragen (spoken word) in cafés en clubs in de regio rond Adelaide (Australië) toen ze zestien was. Na vele optredens die volgde op allerlei festivals in Australië verbleef ze voor korte tijd in Nederland. Ze publiceerde gedichten in de Verenigde Staten, Groot Brittanië, Noorwegen, India, Australië en Nieuw Zeeland. Meer over Amelia op haar (iets gedateerde) website http://www.freewebs.com/ameliawalker/
De gedichten in ‘Just your everyday apocalypse’ zijn geschreven in de jaren tussen 2004 en 2008 (de bundel is uit 2008). Uit deze bundel het gedicht ‘Phone Call With An Ex’.
.
Phone call with an ex
.
I tell him I’m good,
I’m really good, extra good,
everything is good
good good good.
And he’s good,
really good.
And I say how good it is
that’s he’s really good
and I’m good
and we agree – for once-
it’s all good.
.
After we hang up
I heat a tin of asparagus soup
and watch ‘Muriel’s Wedding’
for the eleventh time.
.
In woord en gebaar
Tanya Davis
.
Tanya Davis is een schrijver, zangeres en dichter uit Halifax, Canada. Sinds 2006 is ze actief op het gebied van kunst en literatuur. Ze houdt zich bezig met het gesproken woord, voordrachten, het schrijven van proza en poëzie en het maken van video’s. Dit laatste vaak met filmmakers. Verschillende voorbeelden van haar videokunst zijn te bekijken op Youtube. Twee mooie voorbeelden zijn hieronder te bekijken.
.
Hieronder een voorbeeld van één van haar gedichten waarbij ze de volgende aantekening maakte: ‘This poem is for my lovers who were once the suns in my skies: i am sorry that i never ravished you enough and that there is nothing to be done about the passing of time’.
.
Ravish your lover while you still love her
.
Remember your lovers
but, especially, don’t forget them, while they are in your bedroom
with their hair disheveled and their clothes strewn.
notice them as they stand before you
as there they lie,
tell them that you’re touched a thousand times
of every inch take a picture with your unabashed eye
because this will change, as pictures fade, so does love die
Smell your lovers, their wide open skin
like bare shoulders, before toast, in the morning
pheromones will be what you don’t know you miss
when you’re standing beside ex’s
feeling suddenly nostalgic.
Could be soap, could be freshly-washed clothes
most likely it’s the mix of hidden chemicals,
the silent scent
that perfumers will never get
but you will remember it
long after love goes
so hold your lovers close
as you are drifting off, sharing oxygen and oxytocin both
memorize the napes of their necks, the crooks of their wrists, the way their breathing
rises and falls
knees get cuddled only in one kind of spot
and they will miss this once the spoon is gone
like you will miss the puzzle when you don’t get to be a part.
And, so, while you are
with your limbs entangled in ways that warm your heart
remember to notice it
so that the last night doesn’t go by without you noticing
and only in the sunshine do you know these things
while you pine for one more chance to lay with your loved one when night is falling
This is a plea, mostly for me, so I may remember next time I am to be a puzzle piece
also, it is for the lovers I have held and known
who have been my comforts
as well as my abrasions
I remember the days our skin was first waking
and the love we made then
like we were scorched earth
and it was raining.
.
Meer informatie over Tanya op haar website: http://tanyadavis.ca/
ZICHTBAAR ALLEEN 