Site-archief
Dix
Bijzondere poëzie
.
Zoals de regelmatige lezer van dit blog ongetwijfeld weet beperk ik mij in geen enkele mate als het gaat over het schrijven over poëzie. Wat ik wel de rafelranden van de poëzie noem, daar heb ik grote interesse in. Maar ook in uitwassen, de vreemde vogels in de poëzie, de mafketels, de dwarsliggers, de uitzonderingen op de poëtische regel. Zo’n uitzondering is de dichter François Henricus Anthonie van Dixhoorn (1948), of wel F. van Dixhoorn, of wel Dix.
Van Dixhoorn debuteerde in 1994 met de bundel ‘Jaagpad / Rust in de tent / Zwaluwen vooruit’ bij De Bezige Bij en werd meteen bekroond met de C. Buddingh’-prijs voor nieuwe poëzie. De bundel ‘De zon in de pan’ uit 2012 werd genomineerd voor de VSB Poëzieprijs 2013. Gedichten van F. van Dixhoorn verschenen in zelfstandige bundels en poëzietijdschriften en zijn vertaald in het Frans, Duits en Engels.
In zijn bundel ‘De zon in de pan’ presenteert van Dixhoorn 29 keer min of meer dezelfde vier regels:
.
om
de enemafketels, dwarsli
na de andere
om
.
In zijn bundel ‘De verre uittrap’ staat 6 maal op een verder lege pagina het woord ding.’ F. van Dixhoorn is niet zomaar met ding.’ op de proppen gekomen. Het gaat om een woord dat constant in het menselijke verkeer te horen valt, en in herhaling buitengewoon muzikaal van toon kan zijn. Behalve ding.’ zijn er nog 89 woorden in het gedicht, zoals twee keer maal.’ – eveneens geplaatst aan de rand van de linkerpagina. Allemaal woorden die hij uit de lucht heeft geplukt, of in de krant gelezen, en bewaard in de map ‘lijstje aantekeningen’.
Een eigenzinnig dichter dus die van Dixhoorn. Kunststromingen uit de jaren zestig zijn vormend voor Dix geweest. Vanuit hier heeft hij zich verder ontwikkeld. Het gaat over korte registraties van de werkelijkheid, veel hoef je daar niet over te praten, dat is er gewoon. Daarom gebruikt hij geen moeilijke woorden. Hij laat een herkenbaar decor ontstaan, met eenvoudige beelden van eenlettergrepige woorden als boot, vis en klei.
In Vlissingen is zijn werk ook in de openbare ruimte te bewonderen. Een tekstregel op parkeergarage Spui Centrum maakt onderdeel uit van een totaalkunstwerk wat door financiële omstandigheden maar deels gerealiseerd is (2008)
.
De dichter en de erotiek
Anne Vegter
.
Anne Vegter (1958) staat bekend om het erotiek gehalte in veel van haar werk. In een artikel in de Groene Amsterdammer uit 2011 wordt dit mooi beschreven https://www.groene.nl/artikel/erotisch-slagveld
In de jaren dat ze dichter des Vaderlands was schreef ze het gedicht ‘Materiaal voor schedelboog, lijn van borst, fallus of kont uit vloeibare klei’ bij de opening van de tentoonstelling ‘Sexy ceramics’ in Keramiekmuseum Princessehof (2016). In deze tentoonstelling kon je aan de hand van femmes fatales en ondeugende herders door alle fases van het liefdesspel lopen. Van de eerste aanraking en voorzichtige hofmakerij tot expliciete seks. Er waren Klassieke Griekse vazen, verfijnd Aziatisch porselein en moderne kunst die de zintuigen prikkelde en je met een heel andere blik naar keramiek liet kijken. Je kon er verborgen symbolen, suggestieve vormen en erotische objecten tegen komen, maar maakte ook kennis met de sensualiteit van het materiaal klei zelf.
Aan de hand van deze beschrijving van de tentoonstelling en de tentoonstelling zelf uiteraard schreef Anne Vegter het volgende gedicht:
.
Materiaal voor schedelboog, lijn van borst, fallus of kont uit vloeibare klei
Je makersbewegingen over het breekbare, natte binnenste –
buiten raakten mijn vormen jouw tong aan, openden je mond
in mijn roos, we bedreven lovescience met de modderige maten
van mijn kleivrucht. Kijken is pijnloos nadoen. Toen ik wilde weten
wat je vingers weten legde je verhitte dingen in ons bed. Je zei:
‘Dickrider, Tietenvaas, Models, Fallen Woman en wij.’ Ik zei:
‘Mooie Mensch, Flame, Potential Stillness en wij, sloeries van klei.’
.
Gebed aan de muzen
Gedicht op een vaas van 2000 jaar oud
.
Tijdens een recente opgraving van een Thracisch graf uit de eerste eeuw in Bulgarije, ontdekten archeologen iets totaal onverwachts: een aarden vat gegraveerd met Griekse letters. De tekst leek te zijn gedrukt gedrukt op het vat, in plaats van er in gesneden, en werd gekrabbeld in schijnbaar willekeurige richtingen; terwijl sommige van de woorden horizontaal werden geschreven, lopen andere verticaal of diagonaal.
En wat nog vreemder is, de archeologen kwamen er bij het vertalen van de tekst achter, dat het niet het werk van een 1e eeuwse Thracische dichter was maar dat van de Griekse dichter en politicus Solon uit de 5e eeuw voor Christus.
Dat Solon’s gedicht “Gebed aan de Muzen,” geschreven stond op een balsamarium (een vat dat wordt gebruikt om zalf of olie in op te slaan) van klei was verrassend. Maar de vreemde opstelling van de belettering op het vat maakte de vondst nog mysterieuzer.
Het is de archeologen, onder leiding van Kostadin Kisyov, directeur van het Plovdiv Museum voor Archeologie, echter gelukt om dit mysterie op te lossen. Kisyov stelt dat het schrijven op de balsamarium waarschijnlijk toeval was. Op een gegeven moment werd het vat gewikkeld in perkament, en het gedicht dat afgedrukt stond op het perkament gaf gewoon af.
De theorie verklaart waarom het schrijven op de balsamarium werd gedrukt in meerdere richtingen, maar het verklaart niet waarom een Thracische uit de 1e eeuw werd begraven met een Grieks gedicht uit de 5e eeuw voor Christus.
Volgens Kisyov, er is een vrij eenvoudige verklaring voor. Het is waarschijnlijk dat de persoon die het vat meenam op zijn reis, waarschijnlijk een goed opgeleide geestelijke was en een fan van klassieke poëzie. Kisyov: “Deze werken werden in de oudheid verkocht als boeken. De eigenaar van dit perkament verwierf het omdat hij graag een gedicht van Solon wilde bezitten. ”
De tekst die op het vat te lezen staat luidt:
[Geef mij gezegende welvaart van de goden en] van de hele mensheid ooit het bezit van een goede reputatie; [en dat ik kan zijn een genot voor mijn vrienden, en een aandoening voor mijn vijanden, door de eerste gerespecteerd zijn], door de anderen bezien met angst.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 