Maandelijks archief: juli 2016
E-poëzie
Robby Dundee
.
Tijdens een korte vakantie heb ik op de E-reader van mijn vrouw een dichtbundel gelezen. Dat was voor het eerst en eerlijk gezegd hou ik het liever bij een papieren bundel maar er is inmiddels zoveel poëzie als E-book te krijgen en te lenen dat ik vond dat ik er ook maar eens aan moest geloven.
De bundel was van de Engelse dichter Robby Dundee (1973) uit York en was getiteld ‘I fancied you until I saw you yawn’.
De titel dekte de lading. Een bundel vol onzin gedichten over (vooral) poep, een clown (spunky) en ‘someone called Nigel’. gelukkig aan het eind van de bundel ook nog een paar serieuze gedichten.
De bundel begint met het voorwoord:
“Caution! Some poems in this book are unsuitable for younger children. Discretion is also advised for anyone suffering from a nervous disposition, anyone called Nigel, anyone who is or happens to be married to an unsuccesful clown and finally anyone who is planning to use a toilet within the next 24 hours”.
.
Ik heb uit al deze ongein gekozen voor het gedicht ‘Take away’.
.
Take away
.
I order rice and
poppadoms
and dhansak and
paneer
And I get it send to my
adress
But I’m actually not here.
.
I’m in the house across
the road
whilst the people are away
I broke in here on
saturday
For it’s a nicer place to stay.
.
I watch the driver arrive
by bike
drenched with icy rain
and when he leaves
still clutching food
I call them to complain.
.
Jonge Held
Martijn van Beem
.
Afgelopen zondag keek ik naar de bijzonder mooie documentaire over het leven en de dood van Willem Ekkel, samen met broer Daan hoofdrolspelers uit de serie ‘Jonge Helden’ van de VPRO, uitgezonden in de jaren 1985 tot 1988. In deze documentaire kwam onder andere een naam van een mij onbekende dichter aan de orde Martijn van Beem.
Op zoek naar informatie of werk van deze, toen jonge, dichter vond ik eigenlijk niets behalve dat Martijn één van de presentatoren was van ‘Jonge Helden’ en nog iets. Een bijzonder grappig en inmiddels heerlijk gedateerd filmpje dat Martijn maakte met Devika Strooker in 1987 onder de noemer school TV als derde deel van de serie Dichters op school.
In dit filmpje gaat Martijn op bezoek bij deskundige Sjef Verbraaken die met behulp van een floppy disc met daarop een computer poëzieprogramma een gedicht schrijft. Je zou dit kunnen zien als een eerste vorm van ready made poëzie.
Het gedicht dat het programma uit losse zinnen maakt gaat als volgt:
.
Gevaarlijk zijn pas echt diegenen
kauwend op hun ongemak
die alles doen voor vrede
desnoods moordend
.
Maar kijk vooral dit heerlijke filmpje.
Tienkamper en Ijsland
Poëzie is overal
.
Dat poëzie overal te vinden is roep ik al jaren. Nou ja dat schrijf ik vooral op dit blog. In de zaterdag Volkskrant van een week geleden las ik twee voorbeelden van poëzie waar je ze misschien niet meteen verwacht.
Het ene gedicht (light verse) was van Tienkamper en dichter Theo Danes en stond bij een artikel over, wat de koningin van de Olympische Spelen in Rio de Janeiro moet worden, Daphne Schippers.
.
Prioriteiten
.
Gisteren kreeg ik bezoek
van Nymfomane stripper
Ga weg, zei ik, laat aan die broek
want straks loopt Daphne Schippers
.
Het andere gedicht las ik in een artikel over de Brexit en de gevolgen daarvan voor Engeland en de Engelsen. In Groot Brittannië wordt de Ijslandse dichter Ingibjorg Haraldsdottir (1942) tegenwoordig veel geciteerd en dan met name het volgende gedicht ‘Vrouw’.
.
Vrouw
Als alles is gezegd
als de wereldproblemen
zijn ontleed, besproken en geregeld
komt er altijd een vrouw
om de tafel op te ruimen
de vloer te reinigen en de ramen te openen
om de sigarenrook eruit te laten
reken daar maar op
.
Het origineel is uit 1983 en is getiteld ‘Kona’.
Kona
- Þegar allt hefur verið sagt
- þegar vandamál heimsins eru
- vegin metin og útkljáð
- þegar augu hafa mæst
- og hendur verið þrýstar
- í alvöru augnabliksins
- – kemur alltaf einhver kona
- að taka af borðinu
- sópa gólfið og opna gluggana
- til að hleypa vindlareyknum út.
- Það bregst ekki.
- .
Eén pot nat
Jules Deelder
.
Gisteren de voorlopig laatste editie van de Poëziebus 2016 daarom vandaag op maandag de dichter van de maand juli, Jules Deelder. Ik heb dit keer gekozen voor zijn gedicht ‘Eén pot nat’ uit de bundel ‘Moderne gedichten’ uit 1979.
.
Eén pot nat
Het is allemaal één popt nat
.
sprak de kat
die bij de wieg van Lao-tse
te spinnen zat.
.
Hoe of wat
Dit en dat
Bol of plat
.
Het is allemaal één popt nat,
.
sprak de rat
die aan het lijk van Lao-tse
te knagen zat.
.
.
Poëziebus 7
Edith de Gilde
.
Normaal vandaag op zondag de dichter van de maand (Jules Deelder) maar omdat ik deze week d(een deel van) de Poëziebusdichters in het zonnetje zet verschuift Deelder naar morgen. Dichter Edith de Gilde werkte als schrijfcoach in de jaren ’00 en was in dezelfde periode redactrice van Meander. Ze is nu bestuurslid van de Haagse Kunstkring, afdeling letteren, theater en film.
Gedichten publiceerde ze in tijdschriften, bloemlezingen, bibliofiele uitgaven en poëziekalenders. Ze heeft ook eigen bundels gepubliceerd zoals ‘Zeilschip Zondag’ uit 1998 en de tweetalige bundel Verloop / Verlauf met vertalingen in het Duits van Hans v.d. Veen uit 2011. In 2012 is in de Haagse Kunstkring haar bundel ‘Vleugels van cement’ gepresenteerd, deel 20 in de reeks Verse Voeten van De Witte Uitgeverij.
Als stadsgenoot koos ik voor een gedicht van haar hand over Den Haag.
.
Als zwijgen
Huilen in Den Haag: stel je geen tranen voor.
Het is een bed tegen een muur geschoven.
Dat afgepaste knikje in de lift.
Thuiszitten in stof van weken
en dan uitgaan in je nette pak.
Het zijn de hoofden in de rijen voor je.
Huilen in Den Haag is krap bemeten,
is naar een feestje gaan omdat het hoort.
Zeggen dat het goed gaat, dat je
weer eens op huis aan moet, we bellen!
Het krijsen uitbesteden aan een meeuw.
.
Poëziebus 6
Saskia van Kampen
.
Een voor mij betrekkelijk nieuwe naam, Saskia van Kampen. Op haar blog https://saskiavankampen.wordpress.com kun je werk van haar vinden. Waaronder het volgende gedicht ‘Verb(l)inding’. Alle reden om haar te gaan beluisteren tijdens de Poëziebustoer 2016.
.
Verb(l)inding
Het is niet zwart <-> wit
U zoekt allemaal verlichting
ik kocht de mijne bij brico
zonder licht is het donker
We lopen de controle om ver
we lopen over en vast alles los behalve elkaars hand
Boswachter het loop hier dood
klopt
dan ben je aangenkomen
even geduld aub
Aandacht is meer waard dan controle
nu even niet nee
Je start jezelf opnieuw op. Je loopt vast
voor je uit te kijken
Foutmelding kwam na een overbelasting van het systeem
Als je nergens naartoe moet kom je ergens aan
Je afwas weekt zichzelf los als je ze lang genoeg in de regen laat staan
Niemand heeft je nodig als je er niet zijn kunt
Koop een kookwekker
gebruik hem nergens voor
je komt er ook wel zonder iets te hebben dat voor je aftelt
naar een kookpunt
U zit helemaal vast, U bent total loss
de schroeven die u mist vind u bij Brico
u besluit ze niet te kopen
het was de hoogste tijd om uit elkaar te vallen
.
Poëziebus 5
Gijs ter Haar
.
Een paar jaar geleden mocht ik samen met Gijs ter Haar gedichten voordragen op een rondvaartboot in Delft tijdens het festival Dichter bij de bar. Ik kende Gijs toen al van een optreden in 2005 in Maassluis en van een optreden bij Ongehoord! Op die rondvaartboot viel me weer op wat een unieke kerel Gijs eigenlijk is. Helemaal zichzelf, volledig ontspannen in zijn spanning, eerlijk en recht voor zijn raap.
Daar op die rondvaartboot droeg hij onder andere een gedicht van één van mijn favoriete Amerikaanse dichters E.E. Cummings voor (speciaal voor de buitenlandse toeristen) en vanaf dat moment kon hij niet meer stuk voor mij.
Op 10 juli verscheen van zijn hand een nieuwe bundel getiteld ‘Dan is het beter te zwijgen’. In de wetenschap dat Gijs in de Poëziebus niet zal zwijgen hier een gedicht van zijn hand met als titel ‘En we leefden’.
.
we kochten tevreden
in grote tassen
betaalden de rekeningen
zaten op stoelen en keken
naar andere tafels in zwijgen
we leefden dat we wakker waren
zoals je doet met open ogen
zonder binnenlicht of ruimte
we keken reclame we namen
geen dag meer terzijde
de cirkels rond en toch
in scheve hoeken stapelde zich
wat was tot niets, stierf in gebed
een laatste trotse falen
de grond te broos om te begaan
.
Poëziebus 4
Jana Beranová
.
Een groot dichter en vertaler, voormalig stadsdichter van Rotterdam en al lange tijd een goede bekende, dichter Jana Beranová (1935) gaat ook mee dit jaar op de Poëziebus. Haar enorme kennis en ervaring zal veel jonge dichters en performers verder helpen en inspireren.
Jana Beranová vluchtte met haar ouders uit Tsjecho-Slowakije. In Nederland vestigde ze zich als vertaalster en dichteres. Tegenwoordig is ze steeds vaker ook mentor van jonge dichters. Uit het grote oeuvre van Jana het gedicht ‘Plekje op Olsany’ uit de bundel ‘Kiskassend gedicht’ uit 1996.
.
Plekje op Olsany
voor Jan Palach
Kale elzetakken flirten met grafzerken,
eenzaam als verstokte vrijgezellen. Winter-
licht valt op het plekje naakte aarde, niet
ver van de kerkhofmuur.
Ik ken zijn foto, de zachte jongenstrekken,
eenentwintig jaar, zijn toekomst legde hij
in de as (ofschoon geen zelfmoordenaar).
Ik weet de plek op de Wenceslasplein,
het vuur rende met hem mee, drong steeds
dieper in zijn huid. De oogleden weggebrand
doet zijn nacht voorgoed geen ogen dicht.
Met geheven vlam zweren kaarsen sindsdien
onze eed van trouw. Ook op dat plekje op
Olsany. Het is weer lente. En wat voor één.
De elzen kijken hun katjes uit.
.
Poëziebus 2
Michiel van Opstal
.
De tweede dichter die ik wil belichten en meegaat op de Poëziebustoer dit jaar is de Vlaamse dichter Michiel van Opstal. Michiel studeert nog, voor leraar Nederlands en Engels. Hij schrijft gedichten en proza die hij voordraagt van op een podium tot op de tram. “Ik schrijf graag over dagelijkse dingen.” zo zegt hij. Zijn gedichten zijn heel beeldend en vrij zonder vaste vorm.
.
Al aarzelend
.
de aarzeling hangt
tussen
woord en daad
gevolgd door meer woorden
ik weet het niet
U kan nu, heel filosofisch
wanneer weet men iets?
tja
paleizen worden ook maar gebouwd
met gebakken steen, glazuur
het is de fundering die
telt
ze mompelt: misschien
een bijna-woord
met minder daad
morgen stel je haar opnieuw
de vraag:
of ze je nog graag ziet
.
ZICHTBAAR ALLEEN 