Site-archief
Boudewijn de Groot
De kinderballade
.
De tekst van het lied ‘De kinderballade’ van Boudewijn de Groot is geschreven door Gerrit Komrij, niet vreemd dan ook dat ik juist dit nummer vandaag hier plaats in de categorie poëzie en muziek. Zoals Herman Pieter de Boer de tekst van ‘Annabel’ schreef, zo dus Komrij de tekst van ‘De kinderballade’. Nu had ik vrijwel elk nummer van Boudewijn de Groot kunnen nemen, zijn vaste tekstschrijver Lennart Nijgh zou je de dichter onder de tekstschrijvers kunnen noemen.
‘De kinderballade’ kwam uit op het album ‘Zing je moerstaal’ uitgebracht in de Boekenweek van 1976. Ad Visser (Toppop) bedacht en produceerde deze LP. Op dit album vertolkten Nederlandse artiesten teksten van Nederlandse auteurs. Voorbeelden zijn duo’s als Kees Buddingh en Alexander Curly, Jules Deelder en Focus en Judith Herzberg en Earth & Fire. Pas in 2006 verscheen ‘De kinderballade’ in druk.
.
De kinderballade
Hij was twaalf, had rappe leden,
jongen uit de Hof van Eden.
Als hij lachte, lachten luidkeels
alle leeuweriken mee.
Met zijn blikkering van tanden,
met zijn marmerbleke handen
leek hij op een tere engel
uit een sierlijk bal masque.
Hij kon klaterhelder zingen
en zijn haar rook naar seringen.
Oh hij was een waterprins
die in zijn pak van goudlamee
was ontstegen aan de zee.
Zij was dertien, een gazelle,
en haar naam was Annabelle.
Annabelle noemden haar zowel
de hinde als het ree.
Met haar helderrode wangen,
met haar glinsterende spangen,
leek zij in haar gazen bruidsjurk
’t meest nog op een toverfee.
Blauw waren haar vreemde ogen,
blauw maar zonder mededogen.
Oh ze was een kleine meermin
die maar net van lieverlee
was ontstegen aan de zee.
Samen in het ochtendgloren
wandelden ze langs het koren.
Mild en zonder ze te storen
scheen het zonlicht naar benee.
En onder de roze stralen
kuste hij haar lippen dralend
en hij zei haar wonderwoorden,
zelfs het gras luisterde mee.
Op het horen van die woorden
week voor hen gedwee het koren
en het lispelde: wees welkom,
en bood doorgang aan die twee
zoals eens de Rode Zee.
Toen hij, op geblaf van honden,
dagen later werd gevonden,
lag de blanke prins geschonden
in het koren zonder fee.
Met zijn dode grote ogen
keek hij roerloos naar omhoog en
langzaam ritselde zijn bloed nog
uit een gruwelijke snee.
Niemand wist meer te vertellen
hoezeer kleine Annabelle
had gehouden van haar engel
uit het sierlijk bal masque.
Maar nog altijd ruist de zee.
.
De goddelijke vonk
Luisterboek op cd’s
.
Met Sinterklaas kreeg ik twee cd luisterboeken waarvan er een de 3 cd luisterbox is van uitgeverij Rubinstein ‘De Goddelijke vonk’, gesprekken met dichters uit het NPS radioprogramma Kunststof. Op deze drie cd’s gesprekken met 18 dichters waaronder Esther Jansma, Rogi Wieg, Rutger Kopland, Judith Herzberg, Jan Eijkelboom, Diana Ozon, Gerrit Kouwenaar en Simon Vinkenoog. De interviewers zijn Petra Possel, Jellie Brouwer en Frénk van der Linden.
Jullie begrijpen dat ik hier heel blij mee ben. Top interviewers en prachtige dichters. Toen Kunststof in 2003 de Zilveren Reiss Microfoon voor beste radioprogramma won, meldde het juryrapport: `Wars van obligate vraagjes praten Jellie Brouwer, Frénk van der Linden en Petra Possel met hun gasten. Snel, goed geïnformeerd, prikkelend en ad rem zorgen ze dagelijks voor een aangenaam, soepel uurtje radio’
Dat Kunststof geen eendagsvlieg was, bleek een jaar later toen het programma werd onderscheiden met de Marconi Award, alweer voor beste radioprogramma. Inmiddels heeft Kunststof een vast publiek weten op te bouwen van ca. 100.000 vaste luisteraars.
Kortom een heel mooi cadeau. Wil je deze cd’s ook hebben dan kan dat voor een wel heel klein prijsje (€ 2,-) liggen ze bij de Action.
.
Uit mijn boekenkast
Beemdgras
.
De oplettende lezer van mijn blog zal weten dat ik een zwak heb voor de poëzie van Judith Herzberg. In mijn boekenkast staan dan ook meerdere bundels van haar hand. Een ervan is Beemdgras uit 1968. Uit deze bundel het gedicht ‘Hij is zo dik en zij zo klein’.
.
Hij is zo dik en zij zo klein
Hij is zo dik en zij zo klein
hoe zou ze hem omhelzen.
Hij is zo moe en zij zo klein
hoe zou ze hem begrijpen.
Hij loopt zo slecht en zij zo klein
hoe staan ze samen stil.
Hij is zo grijs en zij zo klein
hoe. Hij wenste iemand, onbesmet
door zo’n onhebbelijk verleden als het zijne
en zij is zo klein.
.
Arie en de Poëzie
Waarom ben je niet bij mij
.
Bij de Wereld draait door van donderdag 26 september werd aandacht besteed aan de nieuwe verzamelbundel met liefdespoëzie van Arie Boomsma. In de uitzending een soort van ‘battle’ tussen Arie en Adriaan van Dis die ik eerder zou willen kwalificeren als het belijden van de liefde voor de poëzie dan als battle.
In de bundel een verzameling van 200 liefdesgedichten of zoals de uitgever schrijft: Arie maakte in dit boek een persoonlijke keuze van de mooiste liefdesgedichten in de Nederlandse taal. Willem Kloos, M. Vasalis, Lucebert, Hugo Claus… meer dan 200 gedichten van ruim 200 dichters, modern, oud, gestorven en springlevend. Gedichten over verliefdheid, maar ook over pijn. Euforie en kilte, alles bij elkaar een heerlijk compleet beeld van wat de liefde is en wat zij met ons doet.
De uitzending heeft mij aan het denken gezet; wat vind ik het mooiste liefdesgedicht?
Als het gaat om het aspect van de pijn over de liefde hoe ik daar eigenlijk nooit lang over na te denken. Dat is het gedicht van Judith Herzberg Hoe is dat zo gekomen?
‘Hoe is dat gekomen
van altijd komen slapen tot
nooit meer willen zien?’
Een gedicht dat staat als een huis, waar in drie kleine zinnetjes het verhaal van een relatie wordt gedaan met een kop en een kont. Prachtig.
Maar een liefdesgedicht in de klassieke zin, waarin de liefde voor een ander wordt beschreven? Ik weet het niet, er zijn er zoveel (zoals ook Matthijs van Nieuwkerk al zei op de vraag van Arie).
.
Als ik dan toch een gedicht moet kiezen dan kies ik er een van E.E. Cummings, in eerste instantie dacht ik aan ‘I carry your heart’ (een heel mooi gedicht) maar ik heb uiteindelijk gekozen voor een prachtig gedicht over de liefde in meer dan een betekenis. Zinderend en opwindend.
.
“i like my body when it is with your
body. It is so quite new a thing.
Muscles better and nerves more.
i like your body. i like what it does,
i like its hows. i like to feel the spine
of your body and its bones, and the trembling
-firm-smooth ness and which i will
again and again and again
kiss, i like kissing this and that of you,
i like, slowly stroking the, shocking fuzz
of your electric fur, and what-is-it comes
over parting flesh … And eyes big love-crumbs,
.
and possibly i like the thrill
.
of under me you so quite new.”
.
Tijd voor lucht en luim
Gestampte mensjes
.
Na een paar dagen van zware, serieuze gedichten op mijn blog waar alle reden voor was, is het met de zon van vandaag tijd voor wat lucht en luim. De bundel Gestampte mensjes is hiervoor een uitstekend middel. Met de ondertitel Vrolijke gedichten voor jong en oud weet je meteen waar je aan toe bent. Maar vergis je niet, dit zijn niet alleen maar onbekende dichters of louter dichters uit het light verse genre. Ook dichters als Jan Hanlo, K. Schippers, Jean Pierre Rawie, Rutger Kopland en Judith Herzberg zijn vertegenwoordigd.
Om de dag nog wat vrolijker te maken een paar gedichtjes van bekende en minder bekende dichters.
.
Spleen
.
Ik zit me voor het open raam
onnoemlijk te vervelen,
ik wou dat ik twee hondjes was
dan konden we samen spelen
(Godfried Bomans)
.
Schoonmaak
.
Heel voorzichtig
met haar ragebol
veegt de huisvrouw
in de oksel van het plafond
.
giechelend
lacht het gebouw zich in puin
(Karel Soudijn)
.
Voorgoed genezen
.
Ik besloot met de trein naar Tiel te gaan,
alwaar ene Jomanda genezingen verrichtte.
En ziet: op de heenweg zat ik nog,
maar, oh wonder, op de terugweg kon ik staan.
(Jan J. Pieterse)
.
Het was een blijde dag, toen men mij vroeg
of ik de sleutel van de hemelpoort soms droeg.
Maar wat begreep men van mijn stralende humeur?
Het was de sleutel van de achterdeur.
(Olaf J. de Landell)
.
Narigheid
.
Zit je in de narigheid
neem dan een kloek besluit;
trek je wandelschoenen aan,
trek ze dan weer uit.
(Chr. van Geel)
.
Capitaine Mobylette
.
Van zwart haar moet ‘k zo huilen.
Van blond krijg ik het benauwd…
ach! vind je het erg als jij vannacht
je bromfietshelm ophoudt?
(Levi Weemoedt)
.
Gestampte mensjes werd in 1998 uitgegeven door Novella te Amersfoort.
opgehemeld door geleerden
Judith Herzberg
.
Omdat ik zo van haar poëzie hou.
.
Opgehemeld door geleerden
.
Opgehemeld door geleerden
waar hij in zijn jaloers gewoel
mee competeerde, zich bij voegde –
Terwijl de vrouwen die hij, in zijn angst
van ze te houden, zwetend streelde
zwijgen als het graf.
.
Met dank aan gedichten.nl
Liebster award
Door Sanne van Balen van http://dichtgezicht.wordpress.com/ werd ik genomineerd voor een Liebster award. Waarvoor dank, ik neem jullie mee in de voorwaarden voor deze (bloggers) award.
Regels
1. List 11 facts about yourself
2. Answer the 11 questions the blogger who nominated you left
3. Ask 11 new questions for those you nominate
4. Choose 11 bloggers with less than 200 followers to nominate
5. Go to each bloggers page and let them know about the award
6. Thank the person who nominated you and link back to their blog
.
Facts
1. Het eerste singeltje dat ik kocht was Killer Queen van Queen
2. Ik was dertien toen ik mijn eerste gedichtje schreef
3. Ik heb geen afwasmachine (doe het nog altijd gewoon met een sopje)
4. Ik ben gek op Surinaams eten
5. Ik verkies cultuur boven natuur
6. Als kind zat ik op judo (zou elke ouder moeten doen, hun kind op judo)
7. Mijn eerste auto was een Volkswagen kever
8. De eerste poëziewedstrijd waar ik ooit aan meedeed (van de SLAZ) won ik.
9. Vroeger wilde ik altijd een hond als huisdier, nu heb ik alleen maar katten als huisdier
10. Ik heb een prachtige versierde Djembe uit Ghana maar speel er eigenlijk nooit op
11. De allerbeste comedyserie ooit was Friends maar Green Wing is beter.
.
Vragen van Sanne
1. Wat is je favoriete kunstwerk?
Een collage van Inge boven onze bank
2. Zomer of winter?
Zomer, kan me niet snel genoeg beginnen.
3. Met welke persoon zou je wel een dagje willen ruilen?
Met een vrouw
4. Wat stoort je aan deze maatschappij?
Klagende mensen.
5. Ken je een gedicht uit je hoofd? Welke?
Vraag van Judith Herzberg (lekker kort, ken mijn eigen gedichten niet eens uit mijn hoofd)
6. Heb je een theorie over leven na de dood?
Ja.
7. Gevoel of verstand?
Gevoel met verstand.
8. Tot hoe laat slaap je gemiddeld uit?
Als het kan meestal tot een uur of 10.
9. Heb je een verslaving?
Nee maar ik ben wel erg verslingerd aan Haring.
10. In welke stad/plaats zou je het liefste willen wonen?
New York.
11. Diepste wens?
Iets doen dat een wezenlijk verschil ten goede maakt in iemands leven
.
Dat was het, Sanne, hartelijk dank voor de award. Ik zal op zoek gaan naar 11 bloggers die ik wil nomineren. Nog niet zo eenvoudig maar ik kom er hier op terug.
.
Vragen voor de genomineerden:
1. Poëzie of proza?
2. Publiceren of voordragen?
3. Pen of PC?
4. Lezen of luisteren?
5. Waarom is poëzie belangrijk?
6. Welk (nog relatief onbekende) dichter verdient een ouvreprijs?
7. Wat is een goede prijs voor een poëziewedstrijd?
8. Welke stad zou je graag bezoeken?
9. Over welk onderwerp in relatie tot poëzie zou ik op mijn blog kunnen schrijven?
10. Ik schrijf want ik?
11. Wat is je favoriete dichter?
.
10-delige poëziecollectie
Judith Herzberg
.
Trouw komt met een mooi initiatief, de 10-delige poëziecollectie. Zoals Trouw zelf schrijft “houdt Trouw van poëzie en schrijft hier veel over, het is onder andere een vast onderdeel van het weekendmagazine Letter & Geest”. De redactie heeft een selectie gemaakt van de mooiste gedichten van de beste Nederlandse dichters en deze verzameld in een 10-delige collectie.
De bundels zijn via Trouw te bestellen en bij The Free Record shop te koop voor € 49,95.
Bundels zijn van de volgende dichters:
.
Remco Campert
Eva Gerlach
K. Michel
Gerrit Kouwenaar
Ester Naomi Perquin
Lucebert
Ingmar Heytze
Rutger Kopland
Ida Gerhardt
Judith Herzberg
.
In de advertentie lees ik dat er een luxe bewaardoos wordt bijgeleverd en dat er in de bundel ook niet eerder uitgegeven werk staat. Voor de liefhebbers een mooie aanvulling.
Het eerste deel is van Judith Herzberg met 50 gedichten uit 12 van haar bundels uitgegeven tussen 1963 en 2011. De inleiding bij het werk van Judith Herzberg is van Janita Monna.
Ik heb hier al eerder aandacht besteed aan het werk van Judith Herzberg en hier nog een gedicht uit deze bundel uit een fraaie reeks.
.
In deze drukke gelukkige jaren
.
In dit landschap, ieder jaar
karteliger van profiel door
opslag, afslagplaatsen en fabrieken,
in deze onze zee die leger wordt aan leven
naarmate reuzen van gevoel te schaars
om elkaar te ontmoeten alleen,
en korter leven, en worden opgegeten,
de walvissen en alle wriemelende
zielen van de genesis –
op dit ons platgetrapte gras
ouder dan wij, al van de derde dag
in deze slordige versleten wereld
vergeten wij dat wij het zelf
(kinderen van Adam’s kinderen)
de overbevolking zijn.
.
Uit: Beemdgras, 1968
.
Chris van Geel
Dichter en beeldend kunstenaar (1917 – 1974)
.
In de Volkskrant van 8 december (boekenbijlage) staat een recensie van ‘Ik ben een onderling onverzoenlijke ratjetoe’, een brievenboek van Chris van Geel, dichter en beeldend kunstenaar. Nu kende ik de dichter Chris van Geel eerlijk gezegd niet maar de beschrijving door Aleid Truijens maakt mij nieuwsgierig.
Allereerst was er de opmerking dat je Chris van Geel moest ‘close readen’. Ik heb de definitie van close reading er maar eens bijgezocht en daaruit blijkt dat deze vorm van ‘duiden’ niet of nauwelijks meer wordt gebruikt. Uit Wikipedia:
.
Close reading is een vorm van literaire kritiek die zich toelegt op een minutieuze lezing van de tekst zelf, zonder gebruik te maken van biografische of andere extra-literaire informatie.
Close reading gaat ervan uit dat geen enkel element in een literaire tekst er ‘zomaar’ staat: alles heeft zijn functie en de tekst vertoont een hechte samenhang in al zijn lagen.
De zuivere close reading wordt tegenwoordig bijna niet meer beoefend. Onder invloed van de ‘cultural studies’ wordt literatuur weer bestudeerd als onderdeel van een historisch, maatschappelijk en cultureel netwerk.
.
Dat deze vorm van lezing en duiding niet meer in zwang is lijkt me terecht. Toch werd ik alsmaar nieuwsgieriger helemaal toen ik las dat ‘Van hen (Jan Emmens, Jan Hanlo, Judith Herzberg, Elisabeth Eybers en Tom van Deel…) moest hij weten wat ze goed vonden en wat niet, welke regels weg of anders moesten’ en ‘Toen in 1958 zijn eerste bundel Spinroc verscheen, was hij een ervaren dichter’. Voeg daarbij alle rampspoed die hem overkwam in zijn leven en het enige dat je nog wil is zijn poëzie lezen.
Wat opvalt is zijn voorkeur voor het dichten over de natuur. Op de blog van Elly de Waard http://www.ellydewaard.nl/blog/ (zij woonde in de jaren 60 van de vorige eeuw samen met Chris van Geel) staan bij de nagelaten gedichten louter gedichten over de natuur. Hier een voorbeeld.
.
Eenden
Ze zijn al weg uit water
en moeilijk van bewegen
verruilen zij hun zwijgen
voor angstaanjagend kwaken.
.
Op de begroeide oevers
klapwieken zij omdat ze niet
hun snavel ongestoord
in water kunnen steken.
.
Met tegenzin op vleugels
verlaten zij de grond,
hun zware lichaam trekt
uit zicht het donker in.
.
met dank aan gedichten.nl
.
Hoewel ik bij de gedichten die ik heb kunnen vinden niet aan close reading heb gedaan, vond ik ze heel toegankelijk en bijzonder. Hoewel poëzie over de natuur mij dan weer minder boeit, waren de gedichten die ik las zeer de moeite waard. Kortom een dichter om te ontdekken als je hem nog niet kende of te herlezen als je hem al wel kende.
Anekdotisme?
Nog meer ismes
.
Na de dood van Rutger Kopland lees ik in de Volkskrant dat Rutger Kopland een anekdotisch dichter was. Na alle ismes die ik hier al eerder behandelde nog een isme erbij. Ik denk dat ik de wereld van de poezie eens ga vatten in een overzicht waarbij ik alle ismes en bewegingen die er in de afgelopen eeuwen voorbij zijn gekomen in een tijdvak ga zetten. Dat moet toch een enorm lange lijst worden van bewegingen, afscheidingen, afzettingen, tegenbewegingen, ideologieen en ismes, reactionair of niet. Het anekdotisme staat tegenover de zogenaamde taalgerichte poezie. Het anekdotisme is onderdeel of vergelijkbaar met de Parlando stijl. Deze poezie opvatting plaatst de dichter, de persoonlijkheid, terug in het centrum. Hierdoor komen uitdrukking van gevoelens en standpunten aan bod. Anders gezegd: in gedichten in deze stijl wordt een verhaal verteld. Een andere dichter in deze stijl die ik erg bewonder is Judith Herzberg.
.
Als je niet wilt wachten op mijn opsomming 😉 kun je ook alvast hier terecht: http://www.rozemarijnonline.net/poeziegeschiedenis.html
.
Judith Herzberg
ZICHTBAAR ALLEEN 