Site-archief
De Muze en het heelal
Fruit der firmamenten
.
Ter gelegenheid van de boekenweek in 1959 gaf de vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels een verzameling gedichten, handelende over licht en duister, over aarde, zon, maan en sterren, over ruimtevaart, een primula en een citroen uit.
Toegegeven, ik werd ook op het verkeerde been gezet door de primula en de citroen maar bedenk dat ook de ruimtevaart in 1959 nog iets magisch en onbekends was, het heelal was nog een groot onbekend zwart gat. De primula en de citroen komen overigens uit een gedicht uit de bundel van Jan van Nijlen:
.
Meer dan sterren, meer dan het heelal
is mij de primula, een geel citroen.
.
Omdat deze bundel uitgegeven is ten behoeve van jonge mensen, stelde de commissie van de vereeniging een prijsvraag in onder pas-afgestudeerden op het gebied van vormgeving. Pas-afgestudeerden Bartha Bik (typografie) en Frédérique Spaanderman (omslag en illustratie) vulden elkaar zo goed aan volgens de commissie dat zij de opdracht kregen.
In de bundel gedichten van alle bekende dichters uit die tijd zoals Campert, Lucebert, Vasalis, Achterberg, van Ostaijen, Marsman, Lodeizen, Vestdijk, Boutens, Roland Holst etc. Maar ook een enkele wat minder bekende dichters als Albert Besnard, Gabriël Smit en Nes Tergast.
Al met al een fijne bundel ( de 11e uit deze Muze-reeks).
Ik koos uit deze bundel het gedicht ‘Fruit der firmamenten’ van Anton van Duinkerken.
.
Fruit der firmamenten
.
Ik vind:
de sterren zijn een witte wervelwind,
een hemelgril,
sneeuw die niet vallen wil,
uren die stil bleven staan,
werelden die de kracht niet vonden te vergaan.
.
En jij, wat denk je van de maan?
een ijspaleis,
een lachend gelaat
of een verzilverd paradijs?
.
Een wandelaar die langs de melkweg gaat
en ziet de zon als een fosforisch lijk
heeft die gelijk of ongelijk?
o kind, wat zou het heerlijk zijn te happen in de sterren!
.
dankdag voor het gewas
rotterdam
.
In 1966 verscheen bij uitgeverij nijgh & van ditmar de bundel ‘dankdag voor het gewas’ van Wim Hazeu. In het exemplaar dat ik bezit heeft Wim Hazeu het volgende geschreven: “waar dichter en dokter tesamen komen, glanst de droppel die het leven is” Nieuwkoop 1972. Daaronder zijn naam en in pen er later bijgeschreven (door degene van wie de bundel was destijds waarschijnlijk) dat het hier een bundel uit 1966 betreft. Deze uitgave (nieuwe nijgh boeken 14) is een duidelijk voorbeeld van hoe men met de taal omging in de jaren zestig; geen hoofdletters of leestekens, namen met een kleine letter geschreven (delft, rotterdam) maar wel wintercursus met een c en ekskursies met een k.
Toen ik de bundel kocht kwam ik erachter dat er in de bundel een getypt vel uit 1976 zat met daarin een behandeling van het gedicht ‘elegie’ dat overigens niet in deze bundel staat. Kortom een klein pareltje uit de dichtkunst van de afgelopen decennia. Wim Hazeu (1940) is een geëngageerd dichter met een uitgebalanceerd taalgebruik. Hazeu publiceerde een aantal poëziebundels, romans en is de laatste jaren vooral bekend van zijn biografieën van schrijvers en dichters (Vestdijk, Achterberg, Aafjes, Slauerhoff). Naast zijn schrijfwerk was Hazeu ook actief als journalist, radio- en televisieprogrammamaker en uitgever.
Uit ‘dankdag voor het gewas’ heb ik gekozen voor het drieluik ‘rotterdam’.
.
rotterdam
.
1
.
met de roltrappen
proberen zij
– de vrouwen
een stukje hemel te vergaren
en met een feestkleed
van f 49,50
dalen zij
– de vrouwen
de trappen af
met het feestkleed
voor iedereen
– de vrouwen
weggelegd
.
2
.
men slaat heipalen
in de trommelvliezen
die gemakkelijk scheuren
kraanmachinisten staan hoger
genoteerd
dan het beursgebouw
en het vrije volk
geeft het laatste metronieuws
over de doodgravers
.
3
.
hier
in de omarming van gebouwen
zijn wij overbodig
zittend op een terras
kijken miljoenen stenen
op ons neer
stenen van het laatste uur
.
Indische poëzie
Tj. A. de Haan
.
In de boekhandel kwam ik de bundel ‘Album van de Indische poëzie tegen, een bloemlezing samengesteld door Bert Paasman en Peter van Zonneveld. Dichters en poëzie uit en over voormalig Nederlands Indië zijn bij mij eigenlijk niet zo bekend. In deze bundel wordt aan de hand van een aantal thema’s (taal, cultuur, dagelijks leven, reis, aankomst, historische personen,Japanse bezetting, revolutie, heimwee, herinneringen) de geschiedenis van ons land met Indië geschetst. In deze bloemlezing krijgt de beeldvorming van Indië, vanaf de VOC-tijd tot heden, gestalte in gedichten, liedjes, cabaretteksten en in allerhande rijmende verzen. Bijna alle bekende Nederlandse dichters, ook van wie je dat niet zou verwachten, hebben iets over Indië geschreven. Naast een aantal bekende namen van dichters zoals Bilderdijk, Slauerhoff, Vestdijk, Lucebert, Cola Debrot, Drs. P., Willem Wilmink en liedtekstdichters (Ernst Jansz, Wieteke van Dort) ook namen van dichters die ik niet ken zoals Tj. A. de Haan.
Bij deze bundel is ook een CD bijgesloten waarop Willem Nijholt een selectie van 44 gedichten voordraagt. Een bijzonder fraai vormgegeven boek met een zorgvuldige bronvermelding.
Van de dichter Tj. A. de Haan heb ik geen informatie kunnen vinden, de Minangkabau uit de titel is een etnische groep die leeft op West Sumatra.
.
Minangkabau
.
Dit land is anders dan de andere landen.
Hier woont de geest nog, uit het bergenwoud.
Hier bruist het water onder steile wanden,
De sawahs, teer en groen, tussen het hout.
.
Een bruidegom zal zijn bruid gaan trouwen.
De kleuren, zwart en rood en goud.
Een volk gaat verder aan de toekomst bouwen.
Een volk, zo jong en toch zo trots en oud.
.
De nacht zal hier de dag omarmen
Fèl als een beek, die van de bergen stort.
Een graf zal liggen onder kokospalmen.
Oók van de bruid, die nú verkoren wordt.
.
Poëzie op straat
In de dichterswijk in Hengelo
.
In Groot Driene, de dichterswijk van Hengelo, zullen 68 straten een zuil krijgen met daarop een gedicht. Het initiatief hiervoor komt van oud stadsdichter Reinier de Rooie. Hij is van mening dat ‘poëzie moet bloeien’. Daarom krijgen de 68 straten in Groot Driene die genoemd zijn naar grote dichters, een zuil met een gedicht van de naamgever van de straat. Zeven eeuwen dichters kom je tegen als het project klaar is met gedichten van o.a. Jacques Perk, Bredero, Marsman, Rhijnvis Feith en Vestdijk.
.
Op 24 november werd de dichterswijk met de zuilen officieel ingewijd.
.
Meer informatie over dit initiatief op Facebook: https://www.facebook.com/DeDichterZijnStraatEnEenGedicht
.
ZICHTBAAR ALLEEN 