Site-archief
Weeën
Lemn Sissay
.
Het bizarre verhaal van de schrijver/dichter Lemn Sissay begint in 1966 als zijn moeder uit Ethiopië in Bracknell in het Verenigd Koninkrijk arriveert en daar in 1967 naar een ziekenhuis in Lancashire wordt gestuurd waar ze haar zoon krijgt. Een sociaal werker, Norman Goldthorpe, biedt zijn moeder een manier om haar studies af te ronden door haar zoon onder te brengen bij (maar feitelijk te laten adopteren door) een Engelse familie. Hij hernoemt Sissay ‘Norman’ en tot zijn twaalfde woont hij bij dit Engelse gezin.
Dit strenge gelovige gezin herdoopt hem als Mark (naar de evangelist Marcus) en geven hem een nieuwe achternaam Greenwood. Als hij twaalf is plaatst dit gezin hem in een kindertehuis omdat ze dan inmiddels 3 kinderen van zich zelf hebben met de mededeling dat niemand van dit gezin ooit nog contact met hem zal opnemen.
Tussen zijn 12e en 17e woont hij in 4 kindertehuizen en als hij meerderjarig wordt krijgt hij zijn geboorte-akte onder ogen waarin staat dat zijn moeder Yemarshet Sissay is en dat zijn naam Lemn Sissay is. Dan krijgt hij ook een brief van zijn moeder uit 1968 van zijn moeder aan Norman Goldthorpe waarin ze hem smeekt haar zoon terug te brengen. Ze schrijft: “How can I get Lemn back? I want him to be with his own people, his own colour. I don’t want him to face discrimination”
Lemn Sissay gaat op zoek naar zijn moeder en vindt haar op zijn 21ste. Op die leeftijd ook debuteert hij met zijn eerste dichtbundel ‘Tender Fingers in a Clenched Fist’. Vanaf zijn 24ste is hij full time schrijver en werkt hij onder andere mee aan Radio Plays bij de BBC, schrijft hij toneelstukken en poëzie.
Zijn werk is op verschillende plaatsen in de openbare ruimte te bewonderen en te lezen zoals onderstaande voorbeelden laten zien.
.
Met voeten getreden
Gedichten op vreemde plekken
.
Van mijn zeer oplettende vriendin en poëzieliefhebber Stefanie van Ruijven kreeg ik weer een mooi voorbeeld van een gedicht op een bijzondere plek in de openbare ruimte. Dit keer betreft het een gedicht in rood op de stoep van de Koetsveldstraat in Laakkwartier in Den Haag.
.
Under the bridge
Brug gedicht
Donderdag 27 november werd het vierde stadsgedicht van Stijn Vranken (stadsdichter van Antwerpen) aan de onderkant van de Londenbrug bevestigd. ‘Een goed stadsgedicht’ is enkel te lezen als de brug openstaat. Dat nieuws bracht Antwerpen Boekenstad gisteren naar buiten. Het gedicht van Vranken is aangebracht onder de brug (het gedeelte waar over gereden wordt) en is dus alleen zichtbaar en te lezen wanneer de brug openstaat.
Het deed mij meteen denken aan een gedicht dat ik in augustus 2013 schreef naar aanleiding van een discussie op Maassluis.nu waar ik een wekelijkse column heb. De discussie ging over kunst in de openbare ruimte en dan met name poëzie in de openbare ruimte. Iemand opperde dat de poëzie dan maar onder de brug geplaatst moest worden (als je hier in Maassluis van de Haven naar de Waterweg vaart kom je onder de Koe-Paard brug door) zodat de schippers en van kunnen genieten en , wanneer de brug omhoog staat, de mensen die bij de brug wachten tot dat hij weer is gezakt.
In Antwerpen is het idee inmiddels dus ook doorgedrongen. Zie hier het gedicht onder de brug en mijn gedicht ‘Onder de brug’.
.
Onder de brug
.
Woorden ter inspiratie voor natgeregende fietsers
opdringerige brommerkoeriers, haastige passanten
stressende automobilisten en geduldige hengelaars
.
platgeslagen tekst, meestal onzichtbaar
alleen de schippers nemen flarden tot zich
in het voorbijgaan, in het half donker
.
pas wanneer er een pas op de plaats moet
worden gemaakt, openbaren zich de zinnen
de poëtische overdenkingen onder de brug
.
minutenlang mag de tekst haar lezers
plezieren en verwonderen, tot na het laatste
schip, waarna zij zich weer tijdenlang verbergt
.
Stijn Vranken voor de brug met zijn gedicht.
Poëdieren
Poëzie, kunst en dieren
.
Op zoek naar poëzie in de openbare ruimte kwam ik een paar voorbeelden van kunst in combinatie met poëzie en dieren tegen.
Twee voorbeelden van muurpoëzie (Turijn en de Spanje) en een voorbeeld van bijzondere Caligrafie van een gedicht van de Perzische dichter en mysticus Hafez (1320-1390) in de vorm van vogels en een hert.
.
Straatpoëzie
Streetpoetry
.
Ik schrijf al langer over gedichten op vreemde plekken en over gedichten in de openbare ruimte. Daarmee dacht ik openbare poëzie wel te dekken. Tot nu. Hoewel ik al schreef over poëzie op straat blijkt straatpoëzie of streetpoetry een trefwoord te zijn waaronder je op het net veel (vooral) straatdichters kunt vinden. Straatdichters zijn er in vele vormen. Sommigen zijn naast dichter ook kunstenaar, anderen zijn dichter en weten daarnaast hun poëzie ook in de openbare ruimte te plaatsen en weer anderen zijn (soms) illegaal bezig en brengen hun poëzie (soms) onder een pseudoniem aan op gebouwen, huizen en schuttingen.
Waar ze ook vandaan komen en hoe ze hun poëzie ook aan de man brengen, het feit dat hun poëzie op straat te lezen is verenigd ze als straatdichters. Hieronder zie je een aantal voorbeelden van straatdichters of van straatpoëzie uit Luxemburg, Tel Aviv, Brooklyn, Parijs, Rome en Lissabon.
.
Voetveer
Gedicht bij een Voetveer
.
Bij het voetveer aan de Waal, op de oevers van Beuningen en Slijk-Ewijk, zijn twee zogenaamde veerstoepen gerealiseerd naar ontwerp van Atelier Quadrat en Blom&Moors.
Twee banken van beton en staal bieden een rustplek voor wie even op de boot wacht. De vijf meter lange zit-objecten zijn zowel op het land als vanaf het water duidelijk zichtbaar en herkenbaar. In twee betonnen vloerplaten bij de bankjes staat een speciaal voor deze plek geschreven, gedicht van Tim Pardijs.
Het gedicht luidt:
(bij Veerstoep Slijk-Ewijk)
.
Ik leg op zoek naar jou aan
bij iedere naam
die aan me voorbij trekt
de ruimte
wordt zo groot dat ik
los
van ieder teken
naar de overkant drijf
.
(bij Veerstoep Beuningen)
.
steek zo stil over
dat het water spiegelt
kijk dan voorzichtig
om: je schrijft over
kant
op het draagvlak
ik lees tussen de wolken hoe
ik bij je kan komen
.
Met dank aan Wim van Til
Hoe verder hij ging
Gedicht bij het Centraal station
.
Van de Utrechtse schrijver C.C.S. Crone, is de uitspraak of het literaire citaat ‘en hoe verder hij ging, des te langer was zijn terugweg’. Het deed me denken aan het zeer korte gedicht van Jules Deelder ‘Heelal’
.
Heelal:
Hoe verder men keek
hoe groter het leek
Maar het bleek alras
hoe klein het ooit was
.
De laatste twee zinnen zijn een aanvulling van Deelder. Deze zin is te lezen als men op het plein voor het Beatrixtheater in Utrecht op de Jaarbeurstraverse naar boven loopt richting Centraal Station.
C.C.S. Crone (1914 – 1951) schreef een klein oeuvre bij elkaar en overleed op 36 jarige leeftijd aan kinderverlamming.
Meer over deze schrijver op: http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn5/crone
Aan het hek
Gedichten op vreemde plekken
.
Op De Pothaar, een museumboerderij in het Overijsselse Bathmen daterend uit 1767, kwam ik het volgende vaandeldoek tegen dat was bevestigd op een hek. In het plaatselijk dialect een gedicht op een doek, aan een hek.
.
Na de ramp
Roombeek
.
Het afgelopen weekend bezocht ik met vrienden Enschede. De belangrijkste reden om Enschede te bezoeken was behalve het lopen van de Cultuurmijl, het bezoeken van Roombeek. In de wijk Roombeek vond op 13 mei 2000 vond de grootste vuurwerkramp uit de Nederlandse geschiedenis plaats. Behalve de 23 mensen die hierbij het leven verloren (waarvan er 4 brandweermannen) raakte er meer dan 950 mensen gewond. 200 huizen werden verwoest, 1500 huizen raakte beschadigd evenals 500 bedrijven. Ruim 1200 mensen raakten dakloos. Kortom een verschrikkelijke ramp.
Op de plaats waar de ramp plaats had is een nieuwe wijk met nieuwe huizen en bedrijven gebouwd. In de strip waar S.E. Fireworks stond is nu een grasveld in de vorm van een langgerekte driehoek met halverwege, op de plaats waar de opslag stond een herdenkingsmonument naast de krater die werd geslagen door de inslag van explosieven.
Wanneer je vanuit de stad richting deze plek loopt kom je, vlak voor je bij de krater van de inslag bent, een bord tegen met daarop een gedicht van Jan de Vlaming.
.
Verdwenen huis met daarachter de plek waar de grote ontploffing plaats vond.
(oud) Gedicht onder een brug
Leiden
.
Dat je in de openbare ruimte gedichten aan kan brengen is geen nieuws, dat dit in vroeger tijden al gebeurde blijkt uit een eeuwenoude steen onder de Sint Jeroensbrug in Leiden.
In 2012 maakte Dirk Geirnaert bekend dat het gedicht tevens 5 raadsels bevat. De raadsels gaan over de lengte van het beleg van Leiden en tijdstip, dag, maand en jaartal van Leidens Ontzet. De antwoorden vind je in de tekst zelf.
De tekst luidt:
Men was in groot verdriet
Want eten wasser niet
En tvolc van hunger schreiden
Ten laetst God nedersiet
En zunt deur deze vliet
Broot spiz en dranc in Leiden
De onderstreepte letters vormen samen de datum ‘drie october’. Maar dat is niet het enige. Dirk Geirnaert ontdekte dat het gedicht een chronogram is: een stukje tekst waarin Romeinse cijfers voorkomen die bij elkaar opgeteld het jaartal vormen dat wordt herdacht. Tel de letters M, C, I en L als Romeinse cijfers op, dan krijg je 1574, het jaar van Leidens Ontzet. Het gedicht bevat 131 letters. Zoveel dagen duurde het beleg.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 