Site-archief
Dichters bezinning
Geplaatst door woutervanheiningen
Anton van Duinkerken
.
Via mijn broer Bart kwam ik in het bezit van een bundel uit 1946 van Anton van Duinkerken (1903-1968) met de titel ‘Verzen uit St. Michielsgestel, Legende van den wederkeer. Anton van Duinkerken was het pseudoniem van Willem Asselbergs. Asselbergs was een katholiek dichter, essayist, redenaar, literatuurhistoricus en hoogleraar literatuurwetenschappen in o.a. Nijmegen. Vanaf de jaren ’20 van de vorige eeuw tot aan zijn dood gold hij als een belangrijk man binnen de Nederlandse literaire wereld. Hij kreeg onder andere de Constantijn Huygenprijs in 1960 en in 1966 de P.C. Hooftprijs.
Als uitgesproken tegenstander van het fascisme en het nationaal socialisme (van Duinkerken schreef de bekende ‘Ballade van een katholiek’ (1935), een fel hekeldicht op en voor de NSB’er Anton Mussert) kwam Van Duinkerken te staan op driekwart jaar internering in het gijzelaarskamp Sint-Michielsgestel waar hij met andere belangrijke Nederlanders gegijzeld werd gehouden. Hij was er 8 maanden en schreef er de gedichten uit deze bundel.
De bundel is in vele opzichten dus bijzonder, in inhoud maar ook in vorm; gepubliceerd op geschept papier en met niet afgesneden pagina’s met rafelige randen. Sober maar daardoor in mijn ogen juist heel mooi en waardevol. Uit deze bundel koos ik het gedicht ‘Dichters bezinning’ waarin hij terugkijkt op zijn leven tot dan toe en hoe mooi dat was.
.
Dichters bezinning
.
Geplaatst in Dichtbundels, Dichter in verzet, Favoriete dichters
Tags: 1903, 1935, 1942, 1946, 1960, 1966, 1968, Anton Mussert, Anton van Duinkerken, Ballade van een katholiek, Bergen op Zoom, Constantijn Huygensprijs, dichtbundel, dichter, dichter in verzet, Dichters bezinning, essayist, Fascisme, gedicht, gedichten, gedichtenbundel, geschept papier, hekeldicht, hoogleraar literatuurwetenschappen, inhoud, internering. gijzeling, katholiek dichter, Legende van den wederkeer, literatuurhistoricus, nationaal socialisme, nijmegen, NSB-er, P.C. Hooftprijs, poëzie, poëziebundel, rafelranden, redenaar, Sint Michielsgestel, tegenstander, Verzen uit St. Michielsgestel, vorm, Willem Asselbergs
De Rijken
Geplaatst door woutervanheiningen
Hans Magnus Enzensberger
.
Hans Magnus Enzensberger (1929) is een Duits schrijver, dichter, vertaler en redacteur en geniet grote faam in Duitsland en daarbuiten. In zijn jeugd maakt hij het nationaal socialisme van dichtbij mee (zijn buurman in München was Julius Streicher, oprichter en uitgever van Der Stürmer) maar na de oorlog studeerde hij filosofie en literatuur aan de universiteiten van Erlangen, Freiburg, Hamburg en Parijs.
Tot 1957 werkte hij als radioredacteur. Hij nam deel aan verschillende bijeenkomsten van de literaire beweging Gruppe 47. Van 1965 tot 1975 was hij redacteur van het tijdschrift ‘Kursbuch’. Sinds 1985 is hij redacteur van de prestigieuze bibliofiele boekenreeks ‘Die Andere Bibliothek’, uitgegeven in Frankfurt. Enzensberger is ook de oprichter van het maandblad ‘TransAtlantik’. Zijn werk werd in meer dan 40 talen vertaald.
Zo ook in het Nederlands. Ron Wijckmans vertaalde voor Poetry International zijn gedicht ‘De rijken’ uit 1994.
.
De rijken
.
Waar ze toch steeds weer vandaan komen,
die weelderige bendes! Na elk debacle
zijn ze uit ruïnes komen kruipen,
onaangedaan; door elk oog van de naald
zijn ze geslopen,
tal-, steen- en zegenrijk.
.
De arme stakkers. Niemand mag ze.
Zwaar gaan ze onder hun last gebukt.
Ze beledigen ons,
krijgen overal de schuld van,
kunnen er niets aan doen,
moeten weg.
.
We hebben alles geprobeerd.
Gepreekt hebben we,
gesmeekt hebben we ze,
en pas toen het niet anders meer kon,
afgeperst, onteigend, geplunderd,
we hebben ze laten bloeden
en tegen de muur gezet.
.
Maar nauwelijks lieten we het bijltje hangen
en namen plaats in hun fauteuil,
of we stelden vast, eerst
ongelovig, maar dan verzuchtend:
ook tegen ons was geen kruid gewassen.
Ja echt, je went aan alles.
Tot de volgende keer.
.
Geplaatst in Favoriete dichters
Tags: 1929, 1957, 1965, 1975, 1994, De rijken, der Stürmer, dichter, Die Andere Bibliothek, Erlangen, filosofie, Freiburg, gedicht, gedichten, Gruppe 47, Hamburg, Hans Magnus Enzensberger, Julius Streicher, Kursbuch, literatuur, nationaal socialisme, Parijs, poëzie, poetry international, radioredacteur, redacteur, Ron Wijckmans, schrijver, TransAtlantik, universiteiten, vertaler, Vertaling
Foute poëzie
Geplaatst door woutervanheiningen
Dichters en hun collaboratie
.
Niet het leukste onderwerp waarover je schrijven kan maar toch iets waar ik even bij stil wil staan. Poëzieliefhebbers lezen dat wat zij graag lezen om er iets uit te halen wat hen blij maakt of verder helpt, wat hen steun biedt in moeilijke tijden of gewoon om van te genieten. In de tweede wereldoorlog werd er ook poëzie geschreven. Door dichters die zich verzetten tegen de Duitse bezetter, tegen de gruwelen van de oorlog tegen de onvrijheid. Maar er waren ook dichters en schrijvers die bij het andere, het foute kamp behoorden. Schrijvers en dichters die volgens de Kultuurraad en de Kultuurkamer proza en poëzie schreven die voldeden aan de idealen van het Nationaal Socialisme.
Het criterium voor Nederlandstalige nationaalsocialistische letterkunde ligt in:
- de politieke opstelling van de auteur
- de maatschappelijke opstelling van de auteur
- de inhoud
- de sfeer
- het onderwerp
- de plaats (uitgever, tijdschrift) van publicatie
Met dank aan Wikipedia.
Hierover is door Adriaan Venema het boek geschreven met de titel ‘Schrijvers, uitgevers en hun collaboratie’ (2008). In 5 hoofdstukken schetst Venema een geschiedenis van alles en iedereen die deel uitmaakte van de , in de titel genoemde , groepen. Zo ook dichters. Ook Frank van den Boogaard, Gerard Groeneveld en Willem Hubers hebben uitgebreid geschreven over deze periode in de Nederlandse literaire geschiedenis.
Een klein voorbeeld van een dergelijk dichter die we heden ten dage kunnen lezen omdat we er met enige afstand naar kunnen kijken is de nationaal socialistische dichter George Kettmann Jr., waarover Willem Hubers ‘Schrijver tussen daad en gedachte, leven en werken van George Kettmann Jr’. (1898-1970) heeft geschreven. Ook na de oorlog, toen hij in de Scheveningse gevangenis zat, schreef hij in de geest van het nationaal socialisme het volgende gedicht:
.





