Site-archief

Televisie

Willem Wilmink

.

Vorige week las ik in een bericht van een bibliotheekcollega onder andere dat tegen 2030 niemand meer naar de televisie kijkt. Als ik zo om me heen kijk naar jongeren van tegenwoordig dan geloof ik dat wel. Jongeren hebben nog maar weinig op met televisie. Of dat betekent dat in 2030 de stekker eruit getrokken kan worden weet ik niet (volgens mij kijken nog steeds grote groepen mensen van 30+ naar de televisie en die zijn dan maar ca. 15 jaar ouder) maar het mediagebruik veranderd, dat staat vast.

Schrijver en dichter Willem Wilmink (1936 – 2003) schreef jaren geleden al over het einde van de televisie in zijn gedicht ‘Televisie’. Dat gedicht is te lezen in de bundel ‘Verzamelde liedjes en gedichten’ uit 2004.

.

Televisie

.

men was allang vergeten dat het kon
maar het gebeurde: met een zacht gereutel
stierf de tv. het sprekend paard verbleekte
het licht werd opgestoken en de vader
aanzag zijn zoon die bij een storing werd verwekt
en zei: wat ben je oud geworden, jongen.

.

img_4099LNK Infotree, van Gintaras Karosas. Een 700 meter groot beeld met 3000 televisies, in het Europapark in Purnuškės in Litouwen.

 

Poëzie posters

Werner Bokelberg

.

In Nederland heb je Plint die poëzie op posters laat drukken in combinatie met een afbeelding van een illustrator. De Duitse fotograaf en acteur Werner Bokelberg  (1937) is een Duitse fotograaf en acteur die woont en werkt in Hamburg, Parijs en New York.

Tijdens zijn leven maakt hij vele foto’s van beroemde personen als Salvador Dali, Andy Warhol en Pablo Picasso. Op https://shop.bokelberg.com is zijn werk te koop. Maar niet alleen foto’s ook een aantal poëzieposters met een foto en een gedicht en in een enkel geval alleen een gedicht.

Hier twee voorbeelden, één van een foto en een gedicht van Rainer Maria Rilke  ‘Mein Herz’ en één van een poster met alleen een (dadaïstisch) gedicht van Louis Aragon ‘Suicide’.

.

Mein_herz

Suicide

Het denken en het meisje

Maria Barnas

.

De Nederlandse schrijver, dichter en beeldend kunstenaar Maria Barnas (1973) gebruikt tekst en beeld zowel in haar geschreven als haar beeldende werk. Voor haar poëziedebuut ‘Twee zonnen’ uit 2003 ontving ze de C. Buddingh’ prijs,  in 2009 de J.C. Bloemprijs voor haar bundel ‘er staat een stad op’ en in 2014 voor ‘Jaja de oerknal’ de Anna Bijns Prijs.

Maria Barnas is medeoprichter (met Maxine Kopsa en Germaine Kruip) van uitgeverij ‘Missing books’ die als kunstproject boeken publiceert die niet eerder zijn herdrukt. Ze schrijft over kunst en literatuur in onder andere De Groene Amsterdammer, De Gids, Vrij Nederland en ze was columnist bij het NRC Handelsblad.

Uit haar bundel ‘Jaja de oerknal’ uit 2013 het gedicht ‘het denken en het meisje’.

.

Het denken en het meisje

Weilanden en huizen verglijden in mijn ooghoek
terwijl ik me probeer te concentreren op het meisje
dat tegenover me zit. Er past veel in een ooghoek.
Een huis dat ik herken een sloot een koe en zelfs

het grazen en verloren turen van het dier dat de nek
strekt gespannen van een onbekend geluid.
Of wacht het strammer op een teken?
Dieren vermenigvuldigen zich aan de rand.

Schikken zich in dit verzakkende moerasland
met stuitende huizen waarin ik stuk voor stuk
heb gewoond. Het meisje klemt een boek

dat doorsneden van de hersenen toont op schoot.
Ze omcirkelt kwabben en ventrikels en ontleedt
dat ik aan haar kan denken en denken.

.

MB

 

Poëzie begrijpen

Incidental Comics

.

Via via kwam ik op de website van Incidental Comics (http://incidentalcomics.storenvy.com/), een erg leuke website met allerlei grappige maar vaak rake en serieuze comics met een knipoog. Op een aantal van de ‘posters’ zoals ze daar te bekijken zijn staat een uitleg over het hoe en wat van het begrijpen van poëzie.

Met enige regelmaat spreek ik mensen die, nadat bekend is geworden dat ik ook dichter ben, me vertellen dat ze geen gedichten lezen. Meestal is de reden dat men gedichten niet begrijpt.  Speciaal voor die mensen (en jullie kennen er ongetwijfeld ook een aantal) zijn er de posters van Incidental Comics.

Op deze posters wordt in een kort beeldverhaal heel duidelijk uitgelegd hoe het zit met poëzie. Als toegift voeg ik hun poster toe van “How to write a poem’. Altijd handig.

.

understanding poetry

understanding poetry2

understandingpoetry3

Zondag live

Jet Crielaard

.

Aanstaande zondag organiseert Ongehoord! in de bibliotheek een poëziepodium waar onder andere Jet Crielaard zal voordragen. Jet Crielaard (1975) is een kunstenaar in beeld en woord. Tot 2010 trad ze veel op bij poetryslams en op literaire podia en in 2009 debuteerde ze met de gedichtenbundel ‘Vogelvluchtsprookjes’ in de ‘Haags fris’ reeks. Haar werk werd opgenomen in verzamelbundels en verscheen  in tijdschriften zoals ‘De Revisor’. Haar poëzie is te kenmerken als talig, absurdistisch en concreet, en refereert vaak aan de kindertijd.

Naast haar poëzie maakt Jet vooral schilderijen, sculpturen, illustraties, en verhalen voor volwassenen en kinderen. Daarnaast werkt ze ook als docente.Van haar hand het gedicht ‘Condenstrek’

.

Condenstrek

aan je hoofd een
hele serie treinen die
je nog dient te nemen

met ambities in ze die op ramen
verticale plattegronden maken
routes stippelen naar later

tot condens wegtrekt
zoals kruimels opgegeten
worden door vogels

die als enigen vet op de plaats
van bestemming aankomen

‘t is achteraf door droog glas pas helemaal zichtbaar
dat de wereld een vogelvluchtsprookje was wat al
plannend met mijlen tegelijk aan je is voorbijgegaan

je neemt je voor
in je volgende leven
speel je ook doodgewoon
een vogeltje lik
je desnoods met een
niets ontziende rotgang
alle ramen tot en met die
van de locomotief schoon

.

In de Tweede binnenhaven van Scheveningen, bij mij bijna om de hoek, is in het kader van de Haagse Poëzieroute, een poëzietegel van een van haar gedichten geplaatst.

.

jet-crielaard (1)

jet-crielaard

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

 

To the virgins

Comics en poëzie

Soms kom ik opeens op een idee en dan blijkt dat idee (uiteraard zou ik bijna zeggen) al te bestaan. De combinatie van comics en poëzie was zo’n idee. Al in 1980 schreef Dave Morice het boek ‘Poetry comics, a cartoonverse of poems’. In dat boek comics met de teksten van gedichten.In de inleiding van het boek schrijft Morice:

A few years ago, a friend of mine said, “Great poems should paint pictures in the mind.” Jokingly, I replied that great poems would make great cartoons, and what began as a wisecrack soon evolved into a diabolical plot to overthrow the Foundations of Poetry.

Zover is het uiteraard niet gekomen maar wat is gebleven is een zeer vermakelijk boek met comics  en poëzie. Daarnaast wordt de poëzie ook wel gebruikt door cartoonisten. Hieronder zie je een aantal voorbeelden daarvan.

comic1

comic2

 

Uit Poetry comics een mooi voorbeeld van een comic rond de tekst van een gedicht van Robert Herrick (1591 – 1674) met de intrigerende titel ‘To the virgins, to make much of time’.

.

To the Virgins, to Make Much of Time

Gather ye rosebuds while ye may,
   Old Time is still a-flying;
And this same flower that smiles today
   Tomorrow will be dying.

The glorious lamp of heaven, the sun, 
   The higher he’s a-getting,
The sooner will his race be run,
   And nearer he’s to setting.

That age is best which is the first,
   When youth and blood are warmer;
But being spent, the worse, and worst
   Times still succeed the former. 

Then be not coy, but use your time,
   And while ye may, go marry;
For having lost but once your prime,
   You may forever tarry.
.
comic3

comic4
RobertHerrick_NewBioImage


Visuele poëzie

Woorden en Vorm

.

Ik schreef al eerder over visuele poëzie, over poëzie zonder woorden en over poëzie in bijzondere vormen maar wat is visuele poëzie nu eigenlijk? Er zijn een aantal definities in omloop, zo spreekt de website http://tussentaalenbeeld.nl/ van “Gedichten die gemaakt zijn om, met middelen uit de beeldende kunst ontleend, inhouden over te dragen”.

Op http://www.encyclo.nl/maken ze een onderscheid tussen abstracte en tekstuele visuele poëzie:

Abstract: Poëzie waarin letter- beeld- en tekstmateriaal, pictogrammen, tekens en tekstfragmenten door elkaar worden gebruikt.
Tekst: De visualiteit van de taal, schrift, beeld en tekst voegt literatuur en beeldende kunst tot een nieuwe eenheid samen. Grenzen tussen lezen en waarnemen zijn er niet en moeten door de kijker of lezer zelf vastgesteld worden.

Op de website http://fontys.nl/ spreekt men dan weer van “Poëzie waarbij de schrijfwijze (of typografie) de inhoud van de tekst illustreert”.

Op de educatieve website http://qwiklit.com/wordt de lezer gevraagd zelf visuele poëzie te maken. Voorwaarden: het moet eruit zien als het beschreven onderwerp gebruik makend van louter woorden of tekst. Tip die gegeven wordt: Visualiseer het gedicht om een sterke imprint te geven van het gedicht.

Een voorbeelden is dan:

vp

 

Een aantal andere voorbeelden van visuele poëzie:

vp2

 

vp3

 

Nieuwe vormen van stiftpoëzie

Naast krassen en markeren

.

Al eerder schreef ik hier over stiftgedichten, of readymades. Het recept: men neme een bestaande tekst, markeer de woorden die je wilt gebruiken of bekras of maak zwart alle woorden die je niet wil gebruiken. Wat je over houdt zijn bestaande woorden uit een tekst die een nieuw gedicht vormen. Nu kwam ik onlangs een aantal voorbeelden van stiftgedichten tegen (of blackout poetry zoals ze ook wel genoemd worden) die nog een stapje verder gaan. Het krassen en markeren is hier vervangen door kunstzinnige vormen of bestaande vormen die het stiftgedicht versterken.

.

stifthart

 

Het liefdesgedicht (met hartjes)

stiftblackoutMet organische kunstzinnige vormen

stiftvorm

 

Met vormen die verwijzen naar de inhoud van het gedicht

 

Laatste kans!

Ongehoord! gedichtenwedstrijd 2013

.

De inzendingstermijn van de Ongehoord! gedichtenwedstrijd 2013 loopt vandaag om 00.00 uur af. Dus wil je nog meedoen ga dan nu meteen naar http://www.stichtingongehoord.com en stuur je gedicht in.

Gedichten die na de inzendingstermijn ingestuurd worden zijn uitgesloten van deelname. Grijp dus die laatste kans en maak kans op dat prachtige beeld van Lillian Mensing en de andere prijzen.

.

last chance

 

kans

Gedichten op vreemde plekken

Deel 85: Op een stalmuur

.

Vanaf 2009 wordt in het kleine plaats Watou in West Vlaanderen een kunstenfestival georganiseerd.

Kunstenfestival Watou is een internationale kunsttentoonstelling met beeldende kunst, poëzie en literatuur op de snijlijn tussen taal en beeld. Zo valt te lezen op de website van het kunstenfestival http://www.kunstenfestivalwatou.be/ De 2013 editie vindt plaats tussen 6 juli en 1 september.

Vrijwel alle grote namen uit de poëzie zijn in de afgelopen 4 jaar aanwezig geweest bij dit bijzondere festival; van Remco Campert tot Vrouwkje Tuinman van Lucebert tot Rutger Kopland.

In deze traditie werd op een stal van een boerderij in Watou het gedicht ‘Ezel Ambroos’ van Hugo Claus aangebracht.

.De Ezel Ambroos van Hugo Claus aan stalmuur in Watou

 

.

Ezel Ambroos

.

Deze ezel heet Ambroos.
Hij drentelt langs hond en lam.
Tussen zijn saffraangele tanden
zit een halve boterham, ambrosia.
.
Vele meesters reden op zijn rug,
Heer Jezus, Heer Honger, Heer Dood.
Om zijn dagelijks brood
balkt hij: Glorie, gloria.
.
Op de vlucht naar een of ander Egypte
verloor hij onderweg de os, zijn vriend,
met wie hij redeneerde
over de stro, de kribbe, het kind.
.
Soms buigt een vreemde rouw
zijn pluizige kop nog verder naar voren.
De schuwte van de paria
in de wereld waarin ook wij dolen.
.
Waarom duldt hij onze grillen
als de vliegen in zijn wimpers,
de horzels op zijn billen?
Wat is het waarom van zoveel
nederige vrede? Herinnering aan Arcadia?
.
Al is Ambroos al eens duister en duivels
op zijn tijd en stond,
zijn ogen zijn de gewonde ogen
van de eeuwigheid.

.

Uit: De Sporen

(De ezel Ambroos was een gift van dichter Roger de Neef aan Hugo Claus)