Site-archief
Red poem
Rives Granade
.
Kunstenaar Rives Granade uitv het plaatsje Mobile in Alabama in de Verenigde Staten exposeerde afgelopen jaar met, wat hij noemt, poetically charged architectural fusions. Omdat ik graag de grens tussen poëzie en kunst verken viel mijn oog op één van de schilderijen die deze tentoonstelling bevatte (de tentoonstelling was tot december 2015). Het betreft hier het schilderij ‘Red Poem’.
Hoewel Red Poem geen gedicht is, volgens mij is het zelfs geen tekst of taal, deed het me erg herinneren aan eerdere kunstwerken van kunstenaars die zich lieten inspireren door poëzie.
Zo ook Rives Granade. De schilderijen in deze tentoonstelling hebben allemaal een tekstueel element, een soort graffiti met een poëtische referentie. Dit slaat terug op Rives’ filosofie over het maken van kunst, het creëren van ruimte en het definiëren van kleur.
Veel van de werken in Red Poem zijn een middenweg tussen taal, architectuur en beeldhouwkunst. Het uitgangspunt voor deze werken was het lezen van poëzie. Rives schrijft ook poëzie, zijn dichtbundel komt in het voorjaar van 2016 uit.
.
Het denken en het meisje
Maria Barnas
.
De Nederlandse schrijver, dichter en beeldend kunstenaar Maria Barnas (1973) gebruikt tekst en beeld zowel in haar geschreven als haar beeldende werk. Voor haar poëziedebuut ‘Twee zonnen’ uit 2003 ontving ze de C. Buddingh’ prijs, in 2009 de J.C. Bloemprijs voor haar bundel ‘er staat een stad op’ en in 2014 voor ‘Jaja de oerknal’ de Anna Bijns Prijs.
Maria Barnas is medeoprichter (met Maxine Kopsa en Germaine Kruip) van uitgeverij ‘Missing books’ die als kunstproject boeken publiceert die niet eerder zijn herdrukt. Ze schrijft over kunst en literatuur in onder andere De Groene Amsterdammer, De Gids, Vrij Nederland en ze was columnist bij het NRC Handelsblad.
Uit haar bundel ‘Jaja de oerknal’ uit 2013 het gedicht ‘het denken en het meisje’.
.
Het denken en het meisje
Weilanden en huizen verglijden in mijn ooghoek
terwijl ik me probeer te concentreren op het meisje
dat tegenover me zit. Er past veel in een ooghoek.
Een huis dat ik herken een sloot een koe en zelfs
het grazen en verloren turen van het dier dat de nek
strekt gespannen van een onbekend geluid.
Of wacht het strammer op een teken?
Dieren vermenigvuldigen zich aan de rand.
Schikken zich in dit verzakkende moerasland
met stuitende huizen waarin ik stuk voor stuk
heb gewoond. Het meisje klemt een boek
dat doorsneden van de hersenen toont op schoot.
Ze omcirkelt kwabben en ventrikels en ontleedt
dat ik aan haar kan denken en denken.
.
Gewicht van verwerking
Meine Maipoto
.
Poëzie is niet altijd ‘een gedicht’ of een vorm die we kennen. Soms ligt poëzie verborgen in teksten die misschien niet bedoeld zijn als poëzie maar wel zo ervaren kunnen worden. Die gewaarwording heb ik bij een werk getiteld ‘The Weight’ van kunstenares Adeline de Monseignat.
Adeline de Monseignat is een kunstenaar die woont en werkt in Londen. Haar, op sculpturen en installaties gebaseerde, en in papier gevatte werken komen voort uit haar interesse in de Uncanny ( een Freudiaans concept van alles wat bekend is maar een gevoel geeft van oncomfortabele bevreemding), het lichaam , het moederschap en het begrip van de oorsprong .
In 2013 maakt zij een kunstwerk met de titel ‘The Weight’.
Dit werk werd gemaakt in reactie op de getuigenis van de 16 jarige Zuid Afrikaanse Meine Maipoto uit het Rammulotsi Township, met de titel ‘Over mijn toekomst’. De Monseignat hierover: “Mij werden mondelinge en schriftelijke getuigenissen gestuurd van kinderen die de trauma’s die ze hebben opgelopen, beschrijven en ik voelde me bijzonder geraakt door het verhaal van de jonge Meine Maipoto. Deze, met de hand geschreven, getuigenis waarin ze beschrijft hoe ze, op achtjarige leeftijd, plots haar moeder verliest en wordt gescheiden van haar broer. De belasting voor zo’n jonge ziel en het gewicht van haar woorden vervulde mij met een sterk verlangen om haar te helpen. De manier waarop ze haar tekst had ‘ gebouwd ‘, woord voor woord – steen voor steen – als een solide basis voor haar toekomst, in combinatie met mijn wil om een monument te bouwen om haar verhaal te eren , maakte dat ik een muur van stenen voor haar wilde bouwen. Elke baksteen is zorgvuldig verpakt in weefsel, voorzien van een woord of twee van haar handschrift ; met rood geschreven op wit , zoals de kleuren van de schoolkleren die ze droeg toen men haar het nieuws vertelde dat haar moeder was overleden, waardoor haar blote weerloze lichaam wordt blootgesteld . De verpakking is dus een poging om haar in staat te stellen een gevoel van bescherming op geven . Elke rij stenen is een zin van haar tekst. De muur is haar getuigenis.
.
To the virgins
Comics en poëzie
Soms kom ik opeens op een idee en dan blijkt dat idee (uiteraard zou ik bijna zeggen) al te bestaan. De combinatie van comics en poëzie was zo’n idee. Al in 1980 schreef Dave Morice het boek ‘Poetry comics, a cartoonverse of poems’. In dat boek comics met de teksten van gedichten.In de inleiding van het boek schrijft Morice:
A few years ago, a friend of mine said, “Great poems should paint pictures in the mind.” Jokingly, I replied that great poems would make great cartoons, and what began as a wisecrack soon evolved into a diabolical plot to overthrow the Foundations of Poetry.
Zover is het uiteraard niet gekomen maar wat is gebleven is een zeer vermakelijk boek met comics en poëzie. Daarnaast wordt de poëzie ook wel gebruikt door cartoonisten. Hieronder zie je een aantal voorbeelden daarvan.
Uit Poetry comics een mooi voorbeeld van een comic rond de tekst van een gedicht van Robert Herrick (1591 – 1674) met de intrigerende titel ‘To the virgins, to make much of time’.
.
To the Virgins, to Make Much of Time Gather ye rosebuds while ye may, Old Time is still a-flying; And this same flower that smiles today Tomorrow will be dying. The glorious lamp of heaven, the sun, The higher he’s a-getting, The sooner will his race be run, And nearer he’s to setting. That age is best which is the first, When youth and blood are warmer; But being spent, the worse, and worst Times still succeed the former. Then be not coy, but use your time, And while ye may, go marry; For having lost but once your prime, You may forever tarry. .
Gedicht als inspiratie voor song
Cucurucu
.
Donderdagochtend was singer-songwriter Nick Mulvey bij de ochtendshow van Giel Beelen. Zijn nieuwste single Cucurucu is, zo vertelde hij, een combinatie van een gedicht van D.H. Lawrence en een kinderrijmpje dat zijn moeder vroeger voor hem zong.
Het gedicht van D.H. Lawrence heet ‘Piano’ en dat kun je hieronder lezen.
.
Piano
.
Softly, in the dusk, a woman is singing to me;
Taking me back down the vista of years, till I see
A child sitting under the piano, in the boom of the tingling strings
And pressing the small, poised feet of a mother who smiles as she sings.
In spite of myself, the insidious mastery of song
Betrays me back, till the heart of me weeps to belong
to the old Sunday evenings at home, with the winter outside
And hymns in the cosy parlour, the tinkling piano our guide.
So now it is vain for the singer to burst into clamour
With the great black piano appassionato. The glamour
Of childish days is upon me, my manhood is cast
Down in the flood of remembrance, I weep like a child for the past.
.
En dit is wat Nick Mulvey ervan heeft gemaakt.
.
.
Met dank aan Youtube en 3FM
Gedichten op vreemde plekken
Deel 97: Op de buitenmuur van het Nationaal Museum voor Nationale Historie.
.
Heel veel kan ik hier verder niet over vinden maar volgens het onderschrift is dit het Nationaal Museum voor nationale history in Sofia Bulgarije. Wat de relatie is tussen de Nederlandse woorden en het museum is mij onbekend maar ik vond het heel bijzonder om op een muur van een buitenlands museum deze woorden tegen te komen.
Wat staat er? Gesteent, lelies, porselein, koraal, boek, parels, jij, leem, jij rozen.
Als het geen gedicht is zou er een gedicht van gemaakt moeten worden.
Wie weet hier meer over?
.
Fantastig toch
Eva de Roovere
.
De regelmatige lezer van dit blog kent mijn voorliefde voor het Vlaams. De afwijkende grammatica (t.o.v. het Nederlands), de bijzondere woorden die het Nederlands niet kent, de zachte zangerige manier waarop Vlamingen spreken, ik hou er van.
Toen in 2009 Eva de Roovere de single Fantastig toch uitbracht was ik dan ook meteen verkocht. De manier waarop Eva in dit nummer (en in al haar teksten) met de taal speelt kan ik zeer waarderen. Toen ik gistermiddag de remix van Diggy Dex van dit nummer op de radio hoorde kreeg ik gelijk zin om het origineel weer eens te horen. De tekst beluisterend viel me de poëtische kracht meteen weer op. Vandaar dat ik vandaag dit nummer onder de aandacht wil brengen.
.
Fantastig toch
.
Dag en nacht
En wij daartussen
Jouw kussen zacht
Op mijn natte-dromen-wang
Bang van komen en jouw gaan
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Glimlach lag
In veel te grote tas
Klein te zijn
Fijn tussen vingers
Groot geheim
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Laten we samen
Dingen doen zingen
Van Liedjes die niet bestaan
Laten we samen
Dingen doen zingen
Laten we samen niet bestaan
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Slaap lekker ding
Want jij is lastig
Nog meer jij is fantastig toch
.
Nog meer jij is fantastig toch
Nog meer jij is fantastig toch
.
Gedichten op vreemde plekken
Deel 92: Ronddraaiend in een folly
.
Van Marije Hendrikx kreeg ik een filmpje toegestuurd van een soort folly ( een bouwwerk dat met opzet nutteloos of bizar is), voor het station in Schiedam , waarin een poëtische tekst draait. Ik heb geprobeerd uit te vinden waar de tekst vandaan komt maar kwam op basis van de Engelse versie niet verder dan een quote van Buddha!
Mocht iemand weten wie de tekstdichter is van de volgende tekst dan hoor ik dat graag.
.
De avond valt in duizend stukken
Ik kijk naar de wolken en denk over mezelf
I have confusion around me
in every direction from my brain
.
Nagekomen bericht: Uit alle reacties op dit blog, Facebook en Twitter blijkt dat de teksten een combinatie zijn van zinnen uit: ‘Ze kwam binnen zonder kloppen’ van de Dijk, ‘Het is stil in Amsterdam’ van Ramses Shaffy en het Engelstalige gedeelte uit de film Gummo (1997). Dank allen.
Dichter aan het woord
Poetry Archive
.
Het Poetry Archive is opgericht om een bijdrage te leveren aan de toegankelijkheid, de relevantie en het plezier in poëzie voor een breed publiek te vergroten. Het is ontstaan als gevolg van een vergadering, in een opnamestudio, tussen Andrew Motion, kort nadat hij Dichter des Vaderlands werd in Groot Brittannië in 1999 (Poet Laureate), en de opname producent, Richard Carrington. Ze waren het al snel eens over hoe leuk en verhelderend het is om dichters hun werk te horen voordragen en over hoe spijtig het was dat, zelfs in het recente verleden, veel belangrijke dichters niet in geluid vastgelegd zijn.
Poëzie was een gesproken vorm van kunst voor het ooit werd opgeschreven. Het horen van een dichter terwijl deze zijn of haar werk voordraagt blijft uniek en verhelderend. Het helpt ons om het werk goed te begrijpen en er optimaal van te genieten. Wanneer een dichter sterft zonder het maken van een opname, is een waardevolle bron voor altijd verloren en na verloop van tijd wordt dat verlies meer en meer voelbaar.
Aldus de oprichters van deze website. In het Poetry Archive zijn geluidsopnames van vele hedendaagse Engelstalige dichters ontsloten. President van the Poetry Archive is Seamus Heaney waar ik op 28 april jongstleden nog over schreef.
De website is verdeeld in de categorieën: dichters, gedichten, voor leraren, voor studenten en voor kinderen. Er is zelfs een toolkit ontworpen voor bibliotheken om poëzie te promoten. Voor zover ik weet is er in Nederland geen audio archief van dichters en hun werk. Zou het niet mooi zijn als over 100 jaar we nog konden luisteren naar al die dichters die nu populair zijn maar dan misschien al lang vergeten?
Het adres van the Poetry Archive is: http://www.poetryarchive.org/poetryarchive/home.do Zeer de moeite waard om eens te bezoeken.
.
Grote woorden
Poëzie op de speelplaats
.
Op dit blog schrijf ik regelmatig over poëzie op vreemde plekken en poëzie in vreemde vormen. De onderstaande poëzie zou je onder beide categorieën kunnen onder brengen. Op een school voor voortgezet onderwijs in Bocklemünd in Keulen staat in enorme letters een tekst ‘Max, der Ernst des Lebens”.
De tekst werd ontwikkeld in samenwerking met de studenten en verwijst naar de naamgever van de school en dadaïstische/ surrealistische kunstenaar/schilder/dichter Max Ernst (1891 – 1976). Bijna elk kind in Duitsland begint zijn schoolloopbaan met de onheilspellende woorden: Nu begint het leven pas echt … (in alle ernst).
.
De tekst is het best van grote hoogte te lezen.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 