Site-archief
De grondstof van het gedicht
Michaël Slory
.
Op zoek naar iets heel anders kwam ik op de website van Writers Unlimited terecht. Daar las ik over het slotprogramma van het Winternachtenfestival 2023. In dit avondvullende programma gingen dichters en kunstenaars op zoek naar de grondstof van het gedicht. Hoe worden het geweld van de delving van grondstoffen, de vernietiging van levens en werelden, en de uitputting van de aarde hoorbaar en voelbaar in taal? Waar is het gedicht van gemaakt: kan het zelf ook plunderen en schaden?
Dichters als Alara Adilow, Maarten van der Graaff, Marieke Lucas Rijneveld, Martin Rombouts, Maxime Garcia Diaz en Mustafa Stitou vulden deze avond met voordrachten, beeld, muziek en dans. Van de avond is een videoregistratie gemaakt die je hier kan bekijken. Als informatie bij deze avond werd een uitspraak van de Britse zoöloog, auteur en activist George Monbiot aangehaald: Wie een kinderboek over een boerderij openslaat ziet geen hypermoderne, destructieve industrie, maar lieflijke taferelen. Deze verdoezeling van de werkelijkheid is te wijten aan hardnekkige beelden over onze omgang met dier en land, die zijn ontleend aan de dichtkunst. ‘Een van de grootste bedreigingen voor het leven op aarde is poëzie,’ schreef hij dan ook provocatief.
Ik hou wel van dit soort uitspraken. het zet je aan het denken over wat taal vermag en hoe we ons verhouden tot de werkelijkheid. Dat het plunderen van de aarde is doorgedrongen tot de poëzie blijkt uit een gedicht van de Surinaamse dichter Michaël Slory (en dacht ik meteen aan de Klimaatdichters die dit tot speerpunt van hun poëzie hebben gemaakt). Het gedicht ‘Sinaasappel, bitter je schil’ van Michaël Slory (1935-2018) verscheen in 1966 in Contour jaargang 2, tijdschrift voor Literatuur.
.
Sinaasappel, bitter je schil
.
Dans
Federico Garcia Lorca
.
De in Andalusië geboren dichter en (toneel)schrijver Federico Garcia Lorca (1898-1936) geldt als een van de belangrijkste schrijvers van de 20ste-eeuwse Spaanse literatuur. Hij behoorde tot de Generatie van ’27 en wordt door velen gezien als de grootste dichter die Spanje heeft voortgebracht. De Generatie van ’27 combineerde een avantgardistische en grondhouding met klassieke dichtvormen en esthetiek, met een opvallende aandacht voor het onderbewuste. Uiteindelijk zou de beweging uitmonden in een grote variëteit aan stijlen, met het surrealisme als meest markante verschijningsvorm. Andere dichters van deze generatie zijn onder andere Pedro Salinas, Jorge Guillén, Dámaso Alonso, Rafael Alberti en Vicente Aleixandre (die in 1977 de Nobelprijs voor de Literatuur kreeg toegekend),
Garcia Lorca is zo beroemd dat er zelfs een vliegveld (dat van Granada) naar hem vernoemd is. Veel van zijn werk is in het Nederlands vertaald. Zijn beroemdste gedichten komen uit ‘Zigeunerromances’ of ‘Romanero Gitano’ uit 1928. Deze gedichten zijn een gestileerde nabootsing van de ballades en gedichten die op het Spaanse platteland verteld werden. Zijn biograaf Ian Gibson zou hierover schrijven: “Zonder twijfel de beroemdste, meest gelezen, voorgedragen en bestudeerde dichtbundel van de hele Spaanse literatuur”. García Lorca beschrijft het werk als een ode aan Andalusië.
Uit deze bundel komt het gedicht ‘Dans’ dat komt uit de bundel ‘Verzamelde gedichten’ vertaald en toegelicht door Bart Vonck uit 2009.
.
Dans
.
Carmen is aan het dansen
door de straten van Sevilla.
Met haren wit
en fonkelende ogen.
.
Meisjes,
doe de gordijnen dicht!
.
Op haar hoofd kronkelt
een gele slang,
en ze droomt dat ze danst
met vroegere vrijers.
.
Meisjes,
doe de gordijnen dicht!
.
De straten liggen verlaten,
en in de verte verloren
zoeken Andalusische harten
oude doornen.
.
Meisjes,
doe de gordijnen dicht.
.
Haat
Gwendolyn Bennet
.
Gwendolyn B. Bennett (1902 – 1981) was een Amerikaanse kunstenaar, schrijver en journalist die heeft bijgedragen aan ‘Opportunity: A Journal of Negro Life’ , waarin de culturele vooruitgang tijdens de Harlem Renaissance werd opgetekend. De Harlem Renaissance was een intellectuele en culturele heropleving van Afro-Amerikaanse muziek, dans, kunst, mode, literatuur, theater, politiek en wetenschap, gecentreerd in Harlem in New York City, verspreid over de jaren 1920 en 1930.
Hoewel ze vaak over het hoofd wordt gezien, heeft ze zelf aanzienlijke prestaties geleverd op het gebied van kunst, poëzie en proza. Ze debuteerde in 1923 met het gedicht ‘Nocturne’ in Opportunity magazine. Haar gedichten werden in meerdere verzamelbundels opgenomen.
In de bundel ‘The Rag and Boneshop of the Heart’ a poetry anthology uit 1992 is ze opgenomen met het gedicht ‘Hatred’. Deze ruim 500 pagina’s tellende bloemlezing van poëzie van alle tijden en uit alle landen is een fantastische bron voor elke poëzieliefhebber. Hierbij het gedicht in het Engels en in een vertaling van mijn hand.
Hatred
.
I shall hate you
Like a dart of singing steel
Shot through still air
At even tide,
Or solemnly
As pines are sober
When they stand etched
Against the sky.
Hating you shall be a game
Played with cool hands
And slim fingers.
Your heart will yearn
For the lonely splendor
Of the pine tree
While rekindled fires
In my eyes
Shall wound you like swift arrows.
Memory will lay its hands
Upon your breast
And you will understand
My hatred.
.
Haat
.
Ik zal je haten
Als een pijl van zingend staal
Door stilstaande lucht geschoten
Bij gelijk tij,
Of plechtig
Omdat dennen nuchter zijn
Als ze geëtst staan
Tegen de hemel.
Jou haten zal een spel zijn
Met koele handen gespeeld
En slanke vingers.
Je hart zal verlangen
Naar de eenzame pracht
Van de pijnboom
Terwijl opnieuw het vuur
In mijn ogen
Je zal verwonden als snelle pijlen.
Het geheugen zal zijn handen
Op je borst leggen
En je zult het begrijpen
Mijn haat.
.
Nieuwe poëzie initiatieven
Dichtpodium het Kapelletje en Werklicht Open Podium
.
Het is alweer even geleden dat ik hier schreef over de verschillende poëziepodia in Nederland (wie nog tips heeft; ik hou me aanbevolen). Sinds kort is er een nieuw initiatief van Reinier van Mourik en Frank Vingerhoets in het Kapelletje in Rotterdam en er is het podium van Werklicht (dat al langer bestaat) ook in Rotterdam georganiseerd door Irene Siekman.
Dichtpodium het Kapelletje
Het podium het Kapelletje is in theater het Kapelletje aan de v.d.Sluijsstraat 156 ( ingang Schiekade of ) in Rotterdam en wordt georganiseerd van 14.00 uur t/m 16.00 uur. Het eerst volgende podium is op zondagmiddag 12 april met o.a. Daniël Dee, Els Staneke, Frank Vingerhoets en Eddy Geerlings met muziek van het Silver Lining Vocal Trio.
Meer informatie vind je op https://www.facebook.com/events/822767747783252
.
Werklicht Open Podium
Werklicht is theater/podium en expo op Zuid oftewel een kleinschalig theatertje in Rotterdam Zuid. Werklicht is gesitueerd aan de Putsebocht 74a en 78b. Het Open Podium is één van de vele activiteiten die in Werklicht worden georganiseerd voor met name de inwoners van Bloemhof (de wijk waarin Werklicht ligt). Enthousiaste vrijwilligers en professionals zorgen ervoor dat er voor bewoners van Bloemhof en andere belangstellenden van alles te bekijken, beleven en vooral ook te doen is op het gebied van theater, toneel, exposeren, voordragen en ontmoeten. Kunstenaars en artiesten zorgen ervoor dat er daadwerkelijk iets te zien en te beleven is. op zaterdag 11 april wordt er een Open Podium georganiseerd. Een ieder kan zich opgeven met zang, dans of poëzie. Het Open Podium duurt van 20.30 tot 23.30 en iedere deelnemer krijgt 10 minuten.
Meer informatie vind je op https://www.facebook.com/events/741800369269597
.
ZICHTBAAR ALLEEN 