Site-archief
De beste poëzie, slamdichters en rapteksten
André Sollie
.
Op nieuw kocht ik voor een habbekrats een verzamelwerkje uit de Rainbow pockets; Dit keer ‘Dicht! De beste Poëzie, Slamdichters en Rapteksten’. uit 2009. Samengesteld door Henk van Zuiden. Op zichzelf is de combinatie van slampoëzie, rapteksten en poëzie (en wat mij betreft aangevuld met Spoken Word) een heel logische, het zijn eigenlijk allemaal loten aan dezelfde stam van deze hoek van de literatuur, waarbij ik de poëzie dat leidend vind. Slampoëzie is vooral een manier van voordracht en eigenlijk zijn Rapteksten dat ook, maar dan veelal rijmend en daarbij worden de grenzen van het rijm behoorlijk opgerekt, en Spoken Word is eigenlijk meer een vorm van voordracht die niet perse poëzie is, het is eigenlijk een mengvorm van proza en poëzie is en vooral draait om storytelling.
Bijzonder dus dat er een bundeling van zoveel verschillende soorten van uitdrukking (laten we het zo maar even noemen) is samengesteld. De tekst op de achterkant van de bundel biedt uitkomst. Henk van Zuiden verzamelde gedichten en teksten die geschikt zijn voor iedereen – maar toch vooral voor jongeren werden gekozen. Aan de inhoud, de verschillende dichters en rappers in de bundel, kun je zien dat die inderdaad sterk op jongeren leunt. Zo is er werk van Huub van der Lubbe, Brainpower, Ali B. (toen dat nog kon), Lange Frans (voordat ie volledig doordraaide) en Yes-R opgenomen maar grappig genoeg ook werk van Alexander Pola (1914-1992), Ida Vos (1931-2006) en Jana Beranová (1932). Maar ook namen die je juist verwacht; Upperfloor, Gijs ter Haar, Daniël Dee, Bart FM Droog, Ruben van Gogh en Jeroen Naaktgeboren.
Maar ook een naam die ik niet kende namelijk André Sollie (1947-2025) was een Vlaams auteur en illustrator van kinder- en jeugdboeken en dichtbundels (er zijn ook een paar dichters van jeugdpoëzie opgenomen als Ted van Lieshout en Edward van de Vendel). Sollie debuteerde in 1986 met zijn eerste dichtbundel voor de jeugd ‘Soms, dan heb ik flink de pest in’, gevolgd in 1991 door ‘Zeg maar niks’ en in 1997 de autobiografische dichtbundel ‘Het ijzelt in juni’. In 2008 verscheen een dichtbundel voor jonge kinderen ‘Altijd heb ik wat te vieren’. Van Sollie koos ik het gedicht uit ‘Altijd heb ik wat te vieren’ getiteld ‘Toen’.
.
Toen
.
Vroeger vond ik alles leuker.
Toen mijn penvriend me nog schreef,
ik nog niet op internaat was.
Veilig bij mijn ouders bleef.
.
Toen mijn cavia nog leefde,
ik mijn blindedarm nog had.
Hoefde ik nog niet die beugel.
Woonden we nog in de stad.
.
Poes was nog niet weggelopen
en ik had nog geen acne.
En mijn pa nog geen verkering
met die slet uit Merendree.
.
Kortom. álles was toen beter;
elke zondag krentenbrood.
Was mijn fiets nog niet gestolen.
En mijn moeder nog niet dood.
.
MUGzine 24 is er!
welkom in het verlaten strandhuis
.
Het is van hout, natuurlijk. En het is klein, met ronde raampjes. Als een boot op palen, dieptreurig vast in het zand.
MUGzine is, zoals geschreven, een particulier initiatief en we gaan op weg naar ons eerste lustrum. In december van dit jaar verschijnt alweer het 25ste nummer. Elke editie is gratis te downloaden via mugzines.nl maar omdat we weten dat veel poëzieliefhebbers graag gedichten van papier lezen, laten we vanaf het eerste nummer van elke editie een beperkte oplage drukken. Wil je MUGzine op papier ontvangen word dan donateur en mail naar mugazines@yahoo.com.
Alle reden dus om de nieuwe editie van MUGzine te downloaden of op papier te bestellen. Om alvast in de stemming te komen hieronder een gedicht van Sofie Verdoodt dat ze voor ILFU schreef en dat ik koos omdat het getiteld is ‘Zomer in Den Haag’.
.
Zomer in Den Haag
.
Gezinsvakantie in een koloniaal hotel
waar een straatfeest ons wekte.
Een keukenmeid gilde, rumoer woei
met de nachtvlinders binnen.
Ouders prikten de kinderen op bed.
.
We zwierven door de stad.
Als een hond die zijn neus volgt,
kwamen we enkel onszelf op het spoor.
.
Te midden van vergane glorie
moesten we elkaars lippen openwrikken
boven zeevruchten zo groot als kindervuisten.
Iemand gaf wrokkig de peper door.
Op de menukaart schreven we ‘help’.
.
Een deel van ons is daar achtergebleven,
door obers geruisloos van tafel geruimd.
Het meisje met de parel zwaaide niet terug.
.
Ik rilde in een oesterschelp.
.
La petit mort
Gijs ter Haar
.
In de nieuwe MUGzine #24 staan weer een aantal prachtige dichters. De nieuwe MUGzine verschijnt op 20 oktober en één van de dichters is Gijs ter Haar (1963). Ik ken Gijs al lang heb erg fijne herinneringen aan de keren dat we samen een podium deelde zoals bijvoorbeeld tijdens Dichter bij de bar in Delft in 2014. Ik ben dan ook heel blij dat hij een prachtig gedicht heeft aangeleverd voor MUGzine.
Mocht je nu denken ‘Die wil ik ook! en liefst op papier, word dan donateur van MUGzine. Stuur een mail naar mugazines@yahoo.com of lees op de website meer. Als je niet tot 20 oktober kan wachten hier alvast een prachtig erotisch sonnet van Gijs uit zijn bundel ‘Op klompen’ uit 2001 getiteld ‘Le petit mort’.
.
La petit mort
.
We liggen in jouw bed, alweer
is het verlangen sterker dan wij samen.
Het zweet parelt in heet beamen
de natheid naast ons naakt zijn neer.
.
En weer is elke ruit beslagen,
wentel ik mijzelf in de overdaad
die met jouw lichaam samengaat
in tijdloos wederzijds behagen.
.
Dan stopt geheel en als bij toverslag
heel de wereld, ook mijn hart,
maar wij gaan sneller dan het geluid.
.
Wij wisselen onze wezens uit,
en elke vezel in mijn lijf verstart
voordat ik in jou sterven mag.
.
Menhir in Mexico
Jan Bervoets
.
In 2009 nam Joris Lenstra afscheid van Ongehoord Rotterdam, een poëziepodium waar hij sinds 2006 in de organisatie zit. In 2007 wordt in de centrale bibliotheek van Rotterdam het eerste podium georganiseerd. De mensen die Ongehoord Rotterdam organiseerden waren naast Joris Lenstra, Hein van de Assem, Ton Huizer, Yvonne Koenderman en Frida Winklaar. In 2010, na het afscheid van Joris neemt een nieuw bestuur het over van deze club. Hein en Yvonne blijven, Corina Kappen en ikzelf treden toe.
Door de jaren heen heeft het podium van poëziestichting Ongehoord! vele goede en bijzondere dichters op haar podium mogen begroeten. Een selectie: Daniel Vis, Roel Weerheim, (Marieke) Lucas Rijneveld, Frans Terken, Daniël Dee, Elfie Tromp, Lotte Dodion, Gijs ter Haar, Alja Spaan, Els de Groen, Demi Baltus, Myrte Leffring, Joz Knoop, Meliza de Vries, Evy Van Eynde, Kira Wuck, Jana Beranová, Lies Jo Vandenhende, A.C.G Vianen, Judith Herzberg en natuurlijk de ons ontvallen Rieneke Minderman, Derrel Niemeijer en Wim den Hertog.
Hoewel de podia in de bibliotheek van Rotterdam inmiddels tot het verleden behoren, organiseert poëziestichting Ongehoord! nog steeds de Ongehoord! Poëziewedstrijd (twee jaarlijks) en worden er incidenteel podia georganiseerd in Maassluis, Den Haag en Rotterdam.
Toen Joris Lenstra in 2009 afscheid nam van Ongehoord Rotterdam verscheen een klein bundeltje met gedichten van dichters die ooit het podium betraden. Een van die dichters was Jan Bervoets (1942). Bervoets publiceerde vanaf de jaren ’80 in onder andere Maatstaf, De Revisor en De Gids. Van zijn hand is het gedicht ‘menhir in mexico’ opgenomen in de bloemlezing van Poëziepodium Ongehoord Rotterdam uit 2009.
.
menhir in mexico
.
verschrikkelijk zoals dit weer is voorspeld
met een saffieren mes
zijn ingewanden blootgelegd
en alle gieren vreten aan de wolken
.
welke tornado wil hier nog aarden
als zelfs de huizen onhandelbaar blijken
en er dagelijks doden vallen
in een ritmiese kadans
.
zoveel natuurgeweld lijkt wel retories
de geldigheidsduur van een ademtocht
is zevenmaal verzekerd
men staat in de rij voor het product
.
slechts een oude galsteen blijft nog achter
en wijst de laatkomers de weg
.
Stel je voor
Gijs ter Haar
.
In 2017 komt bij uitgeverij de Muze het bundeltje ‘Voor de zwijnen’ van Gijs ter Haar uit. Een mooi klein bundeltje van een bijzonder dichter en mens. Uit dit bundeltje koos ik het gedicht ‘Stel je voor’.
.
Stel je voor
.
je buik……
mijn hoofd op jouw buik
en stilte
niet bewegen
alleen voelen
ogen dicht
en verder niets
daar zijn
samen op dezelfde plek
en je adem
onder mijn handen
.
Road trip
Gijs ter Haar
.
Dichter en performer Gijs ter Haar schreef het gedicht ‘Road trip’ en aangezien het vakantie is, vind ik dat dit toepasselijk is in de categorie Vakantie Poëzie, al gaat het gedicht natuurlijk over de innerlijke road trip die Gijs maakt.
.
Road trip
Het is de weg die tot mij spreekt,
in monotonie van witgestreepte morse
trekt hij banen in mijn hoofd
als eigen stem door velden galmt.
Van dat alles herhaling is zonder einde.
Reizen zonder bestemming.
Bewegen zonder doel.
We draaien de klok op maar hebben geen sleutel,
en waarheid woont waar wij net waren.
.
Dan is het beter te zwijgen
Gijs ter Haar
.
Gisteravond was ik een stapel dichtbundels aan het opruimen (dat wil zeggen ik probeerde een plek vrij te maken in de boekenkast om ze neer te zetten en dat is nog geen sinecure) en toen kwam ik de kleine maar fijne bundel ‘Voor de zwijnen’ uit 2017 tegen van Gijs ter Haar en toen wist ik dat ik hieruit een gedicht ging plaatsen.
Gijs ken ik al vele jaren, een bijzondere man en dichter aan wie ik altijd mooie herinneringen heb. Elke keer als we elkaar tegen komen is er weer iets te melden en geniet ik van zijn voordrachten. Maar ook in de bundel ‘Voor de zwijnen’ staat veel moois zoals het prachtige gedicht ‘Dan is het beter te zwijgen’.
.
Dan is het beter te zwijgen
.
Hoe dat is, dat je dan toch
opeens de handen van je vader krijgt
hij langzaam in je lichaam kruipt
zijn oude wonden openrijt
als waren het de jouwe
.
en dat je nooit gekeken hebt
naar wat zich dagelijks voltrok
hoe hij hetzelfde kind ooit was
het achterliet in het besef
van een intens berouwen
.
dat alle angsten eender zijn
deze nog het meest van al
maar dat hij met jou sterven zal
als oude foto’s in een doos
vol ongekend vermoeden
.
je hebt je vleugels afgelegd
je voeten in beton gezet
een kind loopt door het huis
en zegt dat je zijn lieve vader bent
je wilt dat kind behoeden
.
Poëziepodium Ongehoord! 10 december
In Rotterdam
.
Op zondag 10 december is alweer het laatste poëziepodium van 2017 in de centrale bibliotheek van Rotterdam. Op de 4e etage in het auditorium komen de volgende dichters:
- Gijs ter Haar (met werk uit zijn nieuwe bundel)
- Marijke Hooghwinkel (ook met werk uit haar nieuwste bundel)
- Peter Goossens uit Vlaanderen (ook al met werk uit zijn nieuwste bundel
- Meliza de Vries (jong en aanstormend talent)
- Gideon Borman (actieheld en dichter)
Wil je deze dichters alvast een proeve van bekwaamheid zien doen kijk dan alle filmpjes hier: https://www.facebook.com/stichtingongehoord/
Natuurlijk is er een open podium. Meldt je hiervoor aan ter plekke bij de presentator Maiko. Toegang is als altijd gratis, koffie en thee staan klaar. Aanvang: 14.00 uur, je kan terecht vanaf 13.30 op de 4e etage van de centrale bibliotheek aan de Hoogstraat (naast de markthal en station Blaak).
Hier volgt alvast een voorproefje van een gedicht van Marijke Hooghwinkel uit ‘werkdagboek[aantekeningen]1996-2014’.
.
gedachten over
wind die de zee in kleine stukjes rond/
je heen uit elkaar barst tot een/
in de nacht helder uitgehouwen//
donzig veertje recht naar beneden valt op de/
grond langs een hek bij het water tegen/
het licht gestapeld ligt//
gerimpeld onkruid verschroeid/
als taartenaarde met slakkenslijm omringd/
door platgetrapt tussen //
wuivende rietstengels/
geur van mest/
brekend glas/
lijn van huizen//
gedachten over zand en//
…..etc.
.
Dan is het beter te zwijgen
Gijs ter Haar
.
Gijs ken ik al sinds hij in 2005 (als ik me niet vergis) optrad in Theater Schuurkerk in Maassluis bij de presentatie van de bundel ‘Dichter in de buurt’. Die bundel was in meerdere opzichten belangrijk voor mij want het was de eerste verzamelbundel waarin ik een gedicht publiceerde (onder pseudoniem dat wel) en het was een opstap voor mijn verdere leven in de poëzie. Gijs trad daar dus op en toen al maakte hij veel indruk. Zijn krachtige optreden, zijn presence, het feit dat alles uit zijn hoofd ging en zijn poëzie, ik was onder de indruk.
In de jaren daarna kwam ik hem met enige regelmaat tegen en op enig moment stonden we samen in Delft voor te dragen op een rondvaartboot, een herenmodewinkel, een cd zaak en in een kroeg. In december was hij bij Ongehoord! aanwezig en daar werd toen door Spoorloos gefilmd hetgeen vorige maand werd uitgezonden. In december kocht ik zijn, in eigen beheer uitgegeven en fraai vorm gegeven, bundeltje ‘Dan is het beter te zwijgen’ dat inmiddels al aan een zoveelste druk toe is heb ik begrepen. En terecht.
Mijn exemplaar komt uit de tweede druk (oplage 100 stuks) en bevat, zoals alle exemplaren een mooi voorwoord van Ingmar Heytze. De 20 gedichten die in de bundel staan zijn stuk voor stuk typisch Gijs’ gedichten. Altijd recht voor zijn raap, doelgericht, soms met een rauw randje en vaak een liefdesgedicht. Ik vind ze stuk voor stuk prachtig. Een van mijn favorieten echter is het gedicht ‘Nu dit bestaat’ waarin Gijs met een afstandje naar de ander kijkt, oordeelt en tot slot zachtaardig als hij eigenlijk is, afsluit met een woord dat me na aan het hart ligt.
.
Nu dit bestaat
.
nu dit bestaat
dit stolsel van gestokte adem
in een vat vol voltooid verleden tijd
dat gat tot de rand gevuld met verdriet
en de echo van ezels dit ego dus ergo
.
jou noem ik mens
.
en ik zie je aan, je sjokt en gaat
in ganzenpas en op de maat
de paljas en het driedelig pak
in galajurk of jutezak
het maakt niet uit
want alles zingt en danst
we nemen er nog een
.
we fokken en we bouwen door
tot elk oor zich enkel nog op steen
te rusten leggen kan
.
en dan…
.
dan doen we dat
sterven zacht
zachter nog
.
ongehoord
.
Ongehoord! Dichterspodium in December
Joz, Gijs, Lisa, Peter en Els
Het laatste Ongehoord! podium van 2016 is op zondag 11 december. We verwelkomen op ons podium dichters Peter W.J. Brouwer, Joz Knoop, Lisa Heinsohn, Els de Groen en Gijs ter Haar. Muziek is er van singer-songwriter Lucia Hakbijl. Proza schrijfster Marjolijn Markus vertelt over haar in januari te verschijnen boek ‘Ik leef in een wereld die ik niet ken’. Uiteraard is er een Open Podium waar je je als dichter voor kunt opgeven (vooraf via Facebook of ter plekke).
Het podium in de bibliotheek van Rotterdam aan de Hoogstraat (naast station Blaak en de Markthal) zal dit keer eenmalig weer een keer zijn op de oude locatie op de eerste verdieping in de Erasmuszaal (voorheen de Glazen Zaal). Toegang is als altijd gratis evenals de koffie en de thee.
.
Gijs
Joz
Peter
Marjolijn
Els
Lisa
ZICHTBAAR ALLEEN 