Site-archief
Rechtdoor…
Joan Brossa
.
In 1983 is het aantal bezoekers aan het Park in Rotterdam waar zich Poetry International afspeelt ongekend groot. In de kranten spreekt men van 40.000 bezoekers. Een verklaring van dit aantal is onder andere te vinden in het feit dat de dichter Breyten Breytenbach na 7,5 half jaar gevangenschap in zijn geboorteland Zuid Afrika is vrijgelaten en is teruggekeerd naar Parijs. In de voorgaande edities van Poetry International was altijd extra aandacht voor Breytenbach als protest tegen zijn gevangenschap en als steun. Al in die tijd spreken de kranten over Rotterdam als ‘de poëziehoofdstad van de wereld’.
De dichter Joan Brossa (1919 – 1998) staat ook op Poetry International in 1983. Deze dichter uit Barcelona was daarnaast toneelschrijver, grafisch ontwerper en beeldend kunstenaar. Hij schreef alleen in de Catalaanse taal. Brossa was een van de grondleggers van zowel de groep als de publicatie bekend als Dau-al-Set (1948) en een van de toonaangevende vroege voorstanders van visuele poëzie in de Catalaanse literatuur. Hoewel hij in de voorhoede stond van de naoorlogse dichters. Hij schreef ook honderden formeel perfecte sonnetten , saphic odes en sestinas evenals duizenden gratis en directe gedichten. Zijn creatieve werk omarmde elk aspect van de kunsten: cinema, theater, muziek, cabaret , para-theatrale kunsten, magie en het circus.
In de bundel ‘100 Dichters uit 15 jaar Poetry International is onder andere het gedicht ‘Rechtdoor…..’ van hem opgenomen in een vertaling vanMadelon Zuyderhoff of zoals de titel luidt in het Catalaans ‘Tira Avall…..’.
.
Rechtdoor…..
.
Ga rechtdoor. Neem dan de eerste straat
rechts. na deze een stukje te hebben
gevolgd, vind je een straat die
naar boven loopt; die ga je af
tot aan de tweede kruising
en dan kom je op een plein; de
weg aan de linkerkant leidt
naar het huis dat je zoekt.
.
Maar ik weet niet of je binnen kunt,
want ze zijn nooit thuis.
.
Tira avall
.
Tira avall. Pren el carrer
de la dreta. Després d’haver
caminat un tros, en trobaràs un
altre que trenca amunt; segueix-lo.
Pren el segun carrer que trobis
i arribaràs en una placa; el
passatge de l’esquerra et portarà
a la casa que busques.
.
Però no sé si podràs entrar-hi
acostumen a no ser-hi mai.
.
UbuWeb.com
Visuele poëzie
.
Van Kila van der Starre (van o.a. straatpoezie.nl en het geweldige boek ‘Woorden temmen’ kreeg ik een tip over een website met allerlei bijzondere vormen van poëzie. Deze website http://www.ubu.com staan vele verwijzingen naar websites die zich met avant-garde kunst bezig houden of hielden. Zeer de moeite waard om daar eens een bezoekje aan te brengen. Uiteraard ben ik vooral (maar niet exclusief) geïnteresseerd in de avant-garde poëzie.
Een mooi voorbeeld vond ik onder ‘Visual poetry’ en dan onder Poor.Old.Tired.Horse. Daar zijn vele voorbeelden te vinden van avant-garde visuele poëzie. Vanwege het ongrijpbare en kortstondige karakter van concrete en visuele poëziepublicaties, is er een waargenomen gebrek aan innovatie in het genre. Zonder te worden blootgesteld aan radicale praktijken, artistieke precedenten en innovatieve modellen, grijpen concrete dichters te vaak terug naar vertrouwde en bekende waarden en onbetwistbare vormen. Poor.Old.Tired.Horse van Ian Hamilton Finlay verscheen tussen 1962 en 1968 en is één van de meest invloedrijke en belangrijke magazines op het gebied van de visuele poëzie. Finlay (1925-2006) zou in zijn latere leven overigens afstand nemen tot deze vorm van poëzie.
Verschillende beroemde dichters en kunstenaars hebben gepubliceerd in de Poor.Old.Tired.Horse zoals Kurt Schwitters, Paul Celan en Robert Simmons. Hieronder twee voorbeelden van dichters die publiceerden in de Poor.Old.Tired.Horse.
At the lion’s roar
the deer cannot hold still.
Hyenas sniff the air.
ART CAN FULFIL.
Kurt Schwitters
E
.
the
dawn with its (as music)
.
odor of sun and white mer
(casts) maid lips begonia woven
(gladly
.
madness over i suppose mad people
who)
tugs at my chest hair
.
darling
(were trying to elude who by
swallowing their skulls like a pill
.
) i think
you have given me a little brother
for sleep
.
Piero Heliczer
.
Nieuwe vorm van visuele poëzie
Ronald Wagenaar
.
Mijn collega, mediacoach Ronald Wagenaar, heeft het licht gezien. Nam hij al eerder het stiftgedicht op in zijn werk als mediacoach bij een school voor voortgezet onderwijs, nu heeft hij zelf een nieuwe vorm van visuele poëzie bedacht. Er is nog geen naam voor maar ik zit te denken aan ‘Boter, kaas en eieren’, ‘de negen’of ‘Plaatjespoëzie’.
Wat hij doet is op internet zoeken naar plaatjes van woorden (maar ook zonder woorden) en deze zet hij in een ‘Boter, kaas en eieren’ vorm in elkaar maar zo dat er een korte tekst of gedichtje zo je wilt, ontstaat.
Ik vind het een bijzonder creatieve manier van werken met mediawijsheid en daarbij de link naar poëzie. Hieronder de moeder aller ‘Boter, kaas en eieren’, ‘de negen’of ‘Plaatjespoëzie’.
.
Visual poetry
Workshop
.
In de stadsbibliotheek van Gouda is de Mediawerkplaats geopend en om dat te vieren biedt de bibliotheek in de week van de mediawijsheid (21 t/m 28 november) op zondag 23 november een workshop Visual Poetry aan voor volwassenen. In twee uur tijd kun op speelse en inspirerende manier aan de slag met Apps en de Ipad en creëer je je eigen visuele poëzie.
De bedoeling is om zelf een eigen gedicht of korte tekst mee te nemen of je zoekt een gedicht uit in de bibliotheek. De workshop begint om 14.00 uur en duurt 2 uur. De prijs is € 17,50- voor leden, € 19,- voor niet leden. De bibliotheek bevindt zich in de Chocoladefabriek, Klein Amerika 20 in Gouda.
.
Ik krijg zojuist van de bibliotheek door dat de workshop i.v.m. te weinig animo niet doorgaat.
Visual poetry Mailart Exhibit
At Skylab
.
In 2010 werd in the Skylab gallery in Ohio een tentoonstelling gehouden van, via de mail toegestuurde, visuele poëzie. De poëzie moest als Jpeg worden toegestuurd en dat resulteerde in een bonte maar interessante verzameling van verschillende visuele vormen van poëzie.
Hieronder een aantal voorbeelden. Wil je ze allemaal zien ga dan naar http://visualpoetrymailartexhibit.blogspot.nl/2010/07/visual-poetry-from-andrew-topel.html
.
Visuele poëzie
Woorden en Vorm
.
Ik schreef al eerder over visuele poëzie, over poëzie zonder woorden en over poëzie in bijzondere vormen maar wat is visuele poëzie nu eigenlijk? Er zijn een aantal definities in omloop, zo spreekt de website http://tussentaalenbeeld.nl/ van “Gedichten die gemaakt zijn om, met middelen uit de beeldende kunst ontleend, inhouden over te dragen”.
Op http://www.encyclo.nl/maken ze een onderscheid tussen abstracte en tekstuele visuele poëzie:
Abstract: Poëzie waarin letter- beeld- en tekstmateriaal, pictogrammen, tekens en tekstfragmenten door elkaar worden gebruikt.
Tekst: De visualiteit van de taal, schrift, beeld en tekst voegt literatuur en beeldende kunst tot een nieuwe eenheid samen. Grenzen tussen lezen en waarnemen zijn er niet en moeten door de kijker of lezer zelf vastgesteld worden.
Op de website http://fontys.nl/ spreekt men dan weer van “Poëzie waarbij de schrijfwijze (of typografie) de inhoud van de tekst illustreert”.
Op de educatieve website http://qwiklit.com/wordt de lezer gevraagd zelf visuele poëzie te maken. Voorwaarden: het moet eruit zien als het beschreven onderwerp gebruik makend van louter woorden of tekst. Tip die gegeven wordt: Visualiseer het gedicht om een sterke imprint te geven van het gedicht.
Een voorbeelden is dan:
Een aantal andere voorbeelden van visuele poëzie:
Eb en vloed
Robert Joseph
.
Robert Joseph was het pseudoniem van Robert Jozef Willibrordus Wieseman (1943-2003). Hij hield zich met poëzie bezig sinds zijn zeventiende jaar en opende met zijn echtgenote Marijke het PoëZiehuis in hun woonhuis in Duiven. Robert Joseph maakte concrete poëzie, visuele poëzie, doe-poëzie onder de noemer Totaalpoëzie. Zijn werk bestaat hoofdzakelijk uit minimal poetry, installaties en haiku’s.
In de categorie ‘Gedichten in bijzondere vormen’ hier een paar voorbeelden van zijn werk.
.
.
Meer over het leven en werk van Robert Joseph op: http://www.robertjoseph.nl/index.php?pagina=informatie
Renaat Ramon
Visuele poëzie
.
Renaat Ramon is beeldhouwer en graficus uit Brugge (België). Maar Ramon is ook dichter en essayist en hij was redacteur van Betoel, Radar en Diogenes. Daarnaast was hij medewerker aan Poëziekrant, IZ en Big Ode. Naast visuele poëzie publiceerde hij 7 dichtbundels en een bloemlezing van zijn werk. Op de website van Ramon http://www.renaatramon.be/ staat het volgende over hem geschreven:
“Esthetiek zit diep in Ramon ingegraven want het is in alle geledingen van zijn dagelijks bestaan consequent terug te vinden. Architectuur, meubilair, huisraad, kledij: noemt het op en hij geeft het een eigen tint. Een ritme. Het ritme van een stijl. Hoe ‘afstandelijk, onpersoonlijk, koud, cerebraal of berekend’ bij een eerste oppervlakkige kennismaking van zijn plastisch werk (dat expliciet van alle anekdotiek is geëvalueerd) ook lijkt: een geraffineerd hedonistisch principe vormt er het fundament van.”
Renaat Ramon maakt dus visuele poëzie maar ook schrijft hij gedichten. Het is die combinatie die zijn werk interessant en uitdagend maakt. Hieronder het gedicht ‘dans les steppes de la flandre occidentale’ uit zijn bundel ‘Flandria Fabulata’ uit 1983.
.
dans les steppes de la flandre occidentale
.
en hier word ik geacht thuis te zijn:
in deze wakke vlakten
aan de zoom van zand en zee
waar late jonkers
hun illegale levens van legaten leiden,
waar dit ganse onherbergzame seizoen
en tot in lengte van dagen
zwerven en zullen zwerven
de grijze gezellen van den swighenden eede
die op prebenden teren
en nazaten van zwarte zoeaven,
zingend
en zuipend het zerpe, donkere bier.
.
Words do come easy
Ebon Heath’s visuele poëzie
.
Ik kom niet goed uit mijn woorden. Kent u die uitdrukking? Nou Ebon Heath komt heel goed uit zijn woorden want zij vormen de basis van zijn visuele poëzie of typografische mobiles. Ebon Heath is een van de meest veelbelovende kunstenaars van het moment en zijn kijk op typografie is pure visuele poëzie. Woorden zien er verbazingwekkend uit, ze vormen hun eigen structuren, ze dansen en bewegen en toch staan ze stil. In het universum van Ebon Heath, kruipen woorden uit hun schulp, gaan ze leven levend en vertellen ze ons hun verbazingwekkende verhalen.
Op de vraag hoe Heath tot deze vorm van visuele poëzie is gekomen antwoord hij in een interview op: http://www.yatzer.com/1690_ebon_heath_and_his_visual_poetry : “Deze visuele reis begon als een liefdesrelatie met letters en een vraag: hoe kunnen we onze typografische taal met de lichamelijkheid van onze lichaamstaal laten fuseren? Ik wil dat mijn taal springt, schreeuwt, fluistert en danst, versus het platte, dode en slapende, om te worden gebruikt en weggegooid, zonder zorg voor haar ingewikkelde schoonheid van vorm, functie en betekenis.”
Ebon Heath woont en werkt in Brooklyn, Berlijn en Bali. Meer van zijn bijzondere werk is te zien op zijn website http://listeningwithmyeyes.com
.
Visuele poëzie
Goretti Tilburg
.
Van Ellen Vedder kreeg ik de vraag om wat aandacht te besteden aan de tentoonstelling die zij met Rossella Bargiacchi organiseert in Goretti in Tilburg rond visuele poëzie. Zoals mijn lezers weten ben ik ooit begonnen met stukken te plaatsen onder de categorie Gedichten op vreemde plekken. Een van de eerste afbeeldingen die ik toen plaatste was van Ellen Vedder. Inmiddels ben ik bij deel 63 en er blijven nog altijd nieuwe vreemde plekken bijkomen.
.
Reden des te meer om deze bijzondere tentoonstelling onder jullie aandacht te brengen. Of zoals de uitnodiging op hun Facebookpagina het stelt:
“Op 9 november opent de Tentoonstelling Visuele Poëzie haar deuren met een spectaculair openingsfeest. Vanaf 20.00 uur kunnen jullie genieten van optredens van Acg Vianen, Esther Porcelijn, Philip Meersman en Gijs ter Haar met muziek van Jouke Koning. ”
De tentoonstelling is te zien in Goretti in Tilburg aan het Wilhelminapark 53 van 9 november tot en met 25 november. Meer informatie is hier te vinden: https://www.facebook.com/VisuelePoezie
.
ZICHTBAAR ALLEEN 