Maandelijks archief: april 2014
Last
Leonard Nolens
.
Leonard Nolens (1947) is één van de belangrijkste levende dichters uit Vlaanderen. Nolens is een romanticus, schrijft vaak over de liefde en over manieren om aan de identiteit te ontsnappen. Hij publiceerde sinds zijn debuut in 1969 (Orpheushanden) meer dan 20 dichtbundels en een groot aantal dagboeken. Leonard Nolens won vele Vlaamse en Nederlandse poëzieprijzen.
In 2004 werd ‘Laat alle deuren op een kier’ gepubliceerd bij uitgeverij Querido. Ruim 800 pagina’s poëzie, een dik verzameld werk met gedichten uit zijn werk tot dan toe. Uit deze mooie uitgave het gedicht ‘Last’ uit de bundel ‘Geboortebewijs’ uit 1988.
.
Last
.
De blootgewoelde uren liggen wakker.
De splinternieuwe dag is geen gezicht –
Een blinde middag vol intieme nederlagen,
Een avond die verdwaalt en niet de straat op durft.
.
De nacht is doof, een blauwe pot vol sterren,
Een holle bol waarin een lichtjaar circuleert
Van dagen zonder nummer, weken waken, maanden
Zonder je lippen en namen en handen van ons.
.
Kom maar gauw, ik heb me morgen nodig.
Je bent het raadselboek waarin mijn leven past.
Wat word je zwaar, ik kan je niet meer dragen.
Kom maar. Kom maar gauw. En haal je van mij af.
.
Stropdas
Peter W.J. Brouwers
.
Peter W.J. Brouwers herinner ik me nog goed van zijn voordracht bij het Ongehoord! poëziepodium in 2011. In november van dat jaar stond hij o.a. samen met Elfie Tromp en Floor Cornelisse (Upperfloor) op het podium. Sindsdien is zijn ster rijzende.
In datzelfde jaar kwam zijn landelijke debuutbundel ‘Landdieren’ uit. Peter treedt regelmatig op, publiceert gedichten op internet en in magazines en tijdschriften. Ook heeft hij een aantal poëziewedstrijden gewonnen. Hij is als jurylid verbonden aan de jaarlijkse Guido Wulmsprijs (B) en is redactielid van het literaire tijdschrift Ambrozijn.
Samen met t.v. maker Michael Abspoel werkt hij aan een theaterprogramma rondom Jacques Brel. Op zijn website http://www.peter-brouwer.com/ staan naast bio- en bibliografische gegevens, recensies, foto’s, gedichten en filmpjes.
.
Stropdas
Toen hij gestorven
en zwaar in zijn indigoblauwe
pak gehesen was
en hem
zijn sokken en zijn schoenen
weer waren aangedaan
moest hij nog een stropdas om,
die zou jij zoon
voor hem wel knopen.
Maar terwijl hij en zijn dode ik
nog enkele woorden met
jouw gedachten wisselden
zakte de knoop steeds dieper
en stroomde de das door
je handen weg.
En je schaamde je,
groot en verdrietig geworden
boven het lege laken.
Later doe je het
je zoon voor,
hoe een das te knopen.
Wanneer hij ergens in de nacht
danst en lacht,
lig jij met zijn moeder in bed
en wacht.
Denkend aan het pak en zijn postuur
leg je knopen in het behang
en kijkt bij tijd en wijlen op de klok
en neuriet,
totdat hij komt.
.
J.J. Slauerhoff
Avond
.
Omdat zijn gedichten zo fraai gecomponeerd zijn, het gedicht ‘Avond’ van J.J. Slauerhoff (1898-1936).
.
Avond
Het huis sliep achter zijn gesloten blinden,
Wij zaten samen op de kille bank,
De dag was als haar oude vader krank,
De blaren fluisterden met moede winden.
Moe van de geuren die zij moeten dragen
Van graven oud en rozen uitgebloeid,
Weemoedig vlagend door verwarde hagen
En ’t armlijk loof dat om de zerken groeit.
Je hebt weinig gedacht en veel gezwegen
En stil de handen om mijn hoofd gelegd,
Zo zeggend: ‘Ook de grootste liefde kan niet tegen
De dood die niets ontziet en alles slecht.’
.
Uit Verzamelde gedichten Deel 1 (1947) Serenade III
Italiaanse dichter
Vincenzo Cardarelli (1887 – 1958)
.
Vandaag eens een ander geluid namelijk een Italiaans geluid. Italië heeft vele beroemde dichters voortgebracht maar van de hedendaagse dichtkunst is (mij) weinig bekend. Vincenzo Cardarelli was een schrijver, journalist en dichter die in zijn tijd grote bekendheid genoot. Voor ‘Il sole a pico’ ontving hij in 1929 de Baguttaprijs en voor Villa Tarantola uit 1948 kreeg hij de zeer prestigieuze Italiaanse literatuurprijs, de Premio Strega.
Het gedicht ‘Aan de dood’ is vertaald door Frans Denissen.
.
Aan de dood
Sterven wel,
niet overvallen worden door de dood.
Sterven in de overtuiging
dat die reis de beste is.
En in die laatste stonde blij zijn
als wanneer je de minuten telt
op de stationsklok
en elke minuut duurt een eeuw.
Omdat de dood de trouwe bruid is
na de trouweloze minnares
willen we haar niet ontvangen als een indringster,
noch met haar vluchten.
Al te vaak vertrokken we
zonder vaarwel!
Op het punt in een oogwenk
de tijd te overschrijden,
als zelfs de herinnering
zich van ons losmaakt,
laat ons, Dood, dan de wereld afscheid nemen,
gun ons nog een moment
Laat de onmetelijke stap
niet overhaast zijn.
Bij de gedachte aan een onverwachte dood
stolt mijn bloed.
Dood, ruk me niet weg,
maar kondig je van verre aan
en neem me mee als een vriendin,
als mijn allerlaatste
gewoonte.
.
Zanger Rammstein in de poëzie
Till Lindemann
.
Rammstein is een Duitse metalband die naar eigen zeggen “Tanzmetall” produceert, ofwel een synthese van progressive metal, industrial en techno, met enige gothic-invloeden. De zanger van Rammstein, Till Lindemann heeft in 2002 een dichtbundel geschreven met de titel ‘Messer’. Nu wordt ook zijn nieuwe bundel ‘In stillen Nächten’ in een Nederlandse vertaling op de markt gebracht. Op http://messer.skynetblogs.be/ zijn alle gedichten van ‘Messer’ in een Nederlandse vertaling te lezen. Hieronder het gedicht ‘Nebel’ in het Duits en in de Nederlandse vertaling.
.
Nebel
Wenn die Nebel aus den Wiesen steigen
werd ich mir die Haut aufschneiden
zwei Faden unterm Schluesselbein
lass ich das weisse Meer hinein
Ich steche mir die Augen aus
ohne Fenster ist das Haus
schlag mir schoen den Schaedel ein
dann schneit es und mein Hirn friert ein
Ich hacke meine Brust aus Spass
es regnet und mein Herz wird nass
oeffne meine dicken Venen
und schenk dir Straeusse roter Traenen
Ich schneide wie ein Blatt Papier
jeden Tag ein Stueck von mir
leg dir die Teile auf die Stirn
versenke sie in deinem Hirn
bis ich winzig und ganz klein
zieh dann in deinen Koerper ein
Ich werde auf deine Brueste steigen
und mir selbst die Aussicht zeigen
durch die Lippen kriechen muessen
kann ich deine Zunge kuessen
Der Leberfleck auf deinem Bein
soll meine kleine Insel sein
die kleine Narbe wird mein Nest
ich mich an den Haerchen fest
wenn du das blasse Kleid anziehst
und weine wenn du Maerchen liest
.
Nevel
Als nevels uit de velden stijgen
zal ik in mijn huid gaan snijden
twee vadems onder het sleutelbot
de witte vloed naar binnen stormt
Ik steek mijn ogen uit alle twee
het huis heeft nu geen ramen meer
sla me de schedel in, ja dat is fijn
het sneeuwt en vriest nu in m’n brein
Ik hak op mijn borst in als grap
het regent en m’n hart wordt slap
open mijn vette banen vol bloed
schenk je tuilen tranen in rode gloed
Ik snijd als uit een blad papier
dagelijks een stuk van mijzelf hier
leg dan alle delen op je front
laat ze zinken in je hersenmond
tot ik nietig en heel smal
in je lichaam binnenval
Ik zal op je borsten klimmen
me over het uitzicht bezinnen
door je lippen moeten kruipen
om op je tong te kunnen zuigen
Op je been een levervlek
dat wordt mijn basisstek
het kleine litteken mijn nest
je donsharen mijn houvast
als je het bleke kleed aantrekt
en weende als je sprookjes las
.
Just your everyday apocalypse
Amelia Walker
.
Uit mijn boekenkast vandaag de bundel van Amelia Walker met de intrigerende titel ‘Just your everyday apocalypse’. De paar keer dat ik Amelia heb ontmoet waren bijzonder. Haar poëzie is anders, gelaagd en in al haar gedichten zijn vooral de dingen die niet benoemd worden van belang.
Amelia Walker begon met voordragen (spoken word) in cafés en clubs in de regio rond Adelaide (Australië) toen ze zestien was. Na vele optredens die volgde op allerlei festivals in Australië verbleef ze voor korte tijd in Nederland. Ze publiceerde gedichten in de Verenigde Staten, Groot Brittanië, Noorwegen, India, Australië en Nieuw Zeeland. Meer over Amelia op haar (iets gedateerde) website http://www.freewebs.com/ameliawalker/
De gedichten in ‘Just your everyday apocalypse’ zijn geschreven in de jaren tussen 2004 en 2008 (de bundel is uit 2008). Uit deze bundel het gedicht ‘Phone Call With An Ex’.
.
Phone call with an ex
.
I tell him I’m good,
I’m really good, extra good,
everything is good
good good good.
And he’s good,
really good.
And I say how good it is
that’s he’s really good
and I’m good
and we agree – for once-
it’s all good.
.
After we hang up
I heat a tin of asparagus soup
and watch ‘Muriel’s Wedding’
for the eleventh time.
.
Endre, Ady
Hongaars dichter
.
Dagelijks zie ik de naam van Ady Endre, een Hongaars dichter die leefde van 1877 tot 1919, in mijn kantoor. In de Hongaarse stad Hatvan, waar Maassluis een stedenband mee heeft, is de naam van de bibliotheek de Ady Endre bibliotheek. In Hongarije is het heel gewoon om scholen en ook bibliotheken de naam van een dichter of schrijver te geven. Nu schreef ik al eerder over Endre op 20 juni 2012. Maar ik kwam een gedicht van hem tegen en wilde dit met jullie delen.
Ady Endre, dichter, journalist en schrijver van korte verhalen wordt ook wel ‘het geweten van Hongarije’ genoemd. Endre is bekend door zijn gedurfde gedichten waarin de zinnelijke liefde wordt gevierd maar hij schreef ook religieuze en revolutionaire gedichten. De manier waarop hij zich uitdrukte was radicaal in vorm, in taal en inhoud, in het mengen van erotiek, politiek, en bijbelse verwijzingen met apocalyptische visioenen. Hieronder een liefdesgedicht van Endre in het Hongaars en vertaald in het Engels.
.
Mert engem szeretsz
Áldott csodáknak
Tükre a szemed,
Mert engem nézett.
Te vagy a bölcse,
Mesterasszonya
Az ölelésnek.
Áldott ezerszer
Az asszonyságod,
Mert engem nézett,
Mert engem látott.
S mert nagyon szeretsz:
Nagyon szeretlek
S mert engem szeretsz:
Te vagy az Asszony,
Te vagy a legszebb.
.
In het Engels vertaald is de titel van het gedicht ‘Because you love me’.
.
Because you love me
Your eyes are mirrors
of blessed marvels,
for they have seen me;
you are the mistress,
the cunning woman
of the caress.
A thousand times blessed
are you as woman,
for you have seen me
and looked at me.
Because you love me
I also love you,
because you love me
you are the woman,
you are the fair.
.
Poems that GO
De ontwikkeling van de poëzie
.
De website http://poemsthatgo.com is een site van Megan Sapnar en Ingrid Ankerson, waar heel veel informatie te vinden is over hoe de poëzie zich ontwikkeld. Van alleen de geschreven vorm naar vormen met beeld, geluid, animatie en ga zo maar door. Op de website essays over deze onderwerpen, voorbeelden van nieuwe poëzie en een uitgebreid discussieforum. Van de vormgeving ben ik niet zo onder de indruk maar de inhoud kan me zeker bekoren.
Wat beoogd Poems that GO? Op hun website staat te lezen:
Wat maakt een gedicht een gedicht? Als een tekst wordt gezongen, wordt het dan een lied? Wanneer motion graphics worden gebruikt, maakt dat het dan een animatie? Als de beelden fotografisch zijn, is het film?
In het tijdperk van “Post-media esthetiek ‘, zoals Lev Manovich heeft opgemerkt, maakt de vervaging van de traditionele media genres het moeilijk, zo niet onmogelijk, om mediagebieden te definiëren. In plaats van te worstelen met dit soort scheidingen laten we de kunsten mengen in een ruimte waar we nog steeds een cirkel omheen durven zetten en dit als poëzie labelen. Hoewel we de term “nieuwe media poëzie ‘als een genre van’ elektronische literatuur ‘ opnemen om de gedichten te beschrijven, blijft de term literatuur een moeilijke. Inderdaad, we zijn beschuldigd van de devaluatie van dit woord ten koste van het beeld. Ons doel is hier echter een vorm van kunst te verheffen boven de rest, maar een inclusief begrip van de literatuur te zoeken, een die verder gaat dan geschreven tekst door visuele, auditieve en mediale aspecten op te nemen.
Een heel verhaal dat neerkomt op een zoektocht naar nieuwe vormen van poëzie. Hoe ziet die zoektocht eruit? Op de website zijn verschillende vormen van interactieve poëzie te bekijken. Zo is er een poetry game, een Jabberwocky machine (die teksten en woorden mixed en een voorbeeld van een klankgedicht van Young-Hae Chang ‘The last day of Betty Nkomo’ dat je via de link hieronder kan bekijken.
http://www.yhchang.com/BETTY_NKOMO.html
.
De echo
Anna Achmatova (1889 – 1966)
.
Dichteres Anna Achmatova is één van de bekendste vrouwelijke dichters uit Rusland. De belangrijkste thema’s van haar werk zijn de liefde en het dichterschap. Haar werk wordt bovendien gekenmerkt door melancholie en teleurstelling, bijvoorbeeld over de tragedie die de revolutie van 1917 in haar land heeft veroorzaakt. Na de tweede wereldoorlog had Achmatova veel last van de officiële communistische kritiek. Ze werd in 1946 uit de Unie van Schrijvers gezet. Ze hield zich hierna in leven door vertaalwerk te doen. Pas na 1956 kreeg ze de mogelijkheid om weer te publiceren. Aan het einde van haar leven ontvang ze onder andere het eredoctoraat van de Universiteit van Oxford. In diezelfde periode verscheen ook haar laatste grote werk ‘Epos zonder held’.
Uit ‘Spiegel van de Russische poëzie’ het gedicht ‘De Echo’.
.
De echo
.
Het verleden is al lang geleden
Wat zou ik erin vinden bovendien?
Grafzerken waarop bloed is vergoten,
Deuren met beton gedicht, misschien
Nog de echo die terug blijft komen
Hoezeer ik hem ook om stilte vraag…
Hem is weer hetzelfde overkomen
Als de ander, die ik in mij draag.
.
Onder het viaduct
Gedichten op vreemde plekken
.
Op weg naar het ‘Dichter bij de bar’ festival in Delft liep ik vanuit het station naar het centrum. Halverwege de fietsenzee liep ik onder het oude viaduct en daar zag ik de volgende poëzie op de muren. Leerlingen van Delftse middelbare scholen lieten zich tijdens het literair jongerenfestival inspireren door Spoorzone Delft.
Dichters zijn: Anne Tromp, Sabina van Rooij, Elza van Delft (!), Thijs Nieuwenhuis, Tijmen Post, Cathelijne en Tirza.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 