Maandelijks archief: januari 2017
Een wonder
Herman Brusselmans
.
Hoewel ik Herman Brusselmans als schrijver niet echt ‘ken’ (ik vind de absurditeit in zijn boeken vaak net even té) was het helemaal een verassing voor me toen ik het boek ‘Meisjes hebben grotere borsten dan jongens’ uit 1997 tegen kwam. In dit boek staan gedichten voor lezers vanaf een jaar of tien.
De gedichten, waarvan sommige op rijm, zijn grappig, hilarisch, baldadig, grof, gevoelig en geschreven in de zo bekende Brusselmans-stijl die zijn lezers zeer zal aanspreken. Aan de orde zijn liefde, geweld, racisme, seks, God en stoute kinderen. Teksten waar je hardop om moet lachen – maar tussen de regels lees je ook de tranen.
Omdat de Poëzieweek 2017 (vanaf 26 januari) als thema ‘humor’ heeft wilde ik een gedicht uit deze bundel hier delen. Toegegeven het is een speciaal soort humor en ondanks het wrange onderwerp kan ik er wel om grinniken.
.
Een wonder
.
24 december:
Mama is aan de drank
Papa is aan de drugs
De kinderen krijgen slaag
De hond is dood
.
25 december:
Mama is aan de drank
Papa is aan de drugs
De kinderen krijgen slaag
De hond kwispelt nog één keer
.
Duinlandschap
Adriaan Morriën
.
Als je, zoals ik, vlak bij zee en de duinen woont zou je soms bijna vergeten wat een prachtig landschap de duinen eigenlijk bieden. In zijn bundel ‘Avond in een tuin’ schrijft dichter Adriaan Morriën (1912 – 2002) een prachtig gedicht waaruit blijkt dat ook hij (hij werd geboren in Velzen) veel van de duinen hield. De bundel ‘Avond in een tuin’ werd in 1980 door G.A. van Oorschot uitgegeven.
.
Duinlandschap
.
De opeenvolging van de duinen
gezien van de top van de hoogste duin.
Het landschap golft
zonder zich te verroeren.
.
Elke tak, iedere grashalm, elk blad
en ook elke zandkorrel
iets afzonderlijks
maar daarom nog niet eenzaam.
.
Het geheel is eenzamer
dan elk deeltje afzonderlijk
omdat de hemel het geheel
niet werkelijk omvat.
.
Het gepiep van een vogel,
eerst niet opgemerkt in stilte,
door het gehoor uit de stilte gescheiden
en er daarna weer aan teruggegeven.
.
Verstop een gedicht
Jeugd & Poëzie VZW
.
De VZW (Vereniging Zonder Winstoogmerk, te vergelijken met wat wij een stichting noemen) Jeugd & Poëzie, heeft op haar website http://www.jeugdenpoezie.be/ een bijzonder nieuw initiatief gelanceerd rond Gedichtendag 2017. Op 26 januari aanstaande is het Nationale Gedichtendag, het begin van de Poëzieweek (ook in België) en omdat het thema van dit jaar humor is, wilde Jeugd & Poëzie dit keer een lach op de gezichten van mensen toveren.
Hoe willen ze dat gaan doen?
Verstop dan minstens één gedicht in je omgeving voor 26 januari. Bezorg via carlien@jeugdenpoezie.be een foto van het verstopte gedicht en een cryptische omschrijving van de vindplaats (stad + tips). Zij delen jouw foto via hun kanalen zodat hij door anderen gevonden kan worden! Zorg ook voor een begeleidend tekstje bij elk gedicht dat je verstopt zodat de gelukkige vinders weten wat ze gevonden hebben.
Ook voor als je geen idee hebt welk gedicht je zou kunnen verstoppen heeft men een oplossing. Op de website staan onder het kopje SOET een aantal voorbeelden die je kunt downloaden. SOET is een poëziewedstrijd voor ‘jeugd’ tot 30 jaar. De eerste en derde prijs winnende gedichten kun je vandaar gebruiken of een voorbeeld waarop je je eigen gedicht kan plaatsen. Hieronder het voorbeeld van de eerste prijswinnaar Stan Cornil met als titel ‘Dichterlijke saaaiheid’.
.
The White Man’s Burden
Rudyard Kipling
.
Afgelopen week was ik bij de presentatie van mijn dochters profielwerkstuk op het Haganum in Den Haag. Alle leerlingen van 6 gymnasium gaven daar hun presentatie en omdat we er toch waren hebben we gelijk maar nog 4 presentaties meegenomen. Heel leuk en leerzaam. Zeker toen in een presentatie van twee leerlingen een verwijzing werd gedaan naar het gedicht ‘The white man’s burden’ van Ruduyard Kipling (hun presentatie ging over de verovering en kolonisatie van de Maya’s door de Spanjaarden).
Omdat ik het gedicht niet echt kende ben ik op zoek gegaan en ‘The white man’s burden’ van Kipling (1865 – 1936) blijkt een gevoelig liggend gedicht te zijn.
The White Man’s Burden (Nederlands vertaling ‘De last van de blanke’) werd in 1899 gepubliceerd in McClure’s Magazine en droeg de ondertitel ‘The United States and the Philippine Islands’. De Verenigde Staten waren destijds verwikkeld in de Filipijns-Amerikaanse Oorlog. Hoewel het gedicht een gemengde boodschap over het opkomende imperialisme van de VS bevat, lijkt het op het eerste gezicht een oproep tot het koloniseren van “minderbeschaafde” volkeren door de westerse mogendheden. Amerikaanse imperialisten gebruikten het gedicht “white man’s burden” als een rechtvaardiging voor het veroveren van nieuwe gebieden. Het controversiële gedicht was oorspronkelijk bedoeld voor het diamanten regeringsjubileum van koningin Victoria, maar voor dit doel diende later het gedicht ‘Recessional’. (Bron: Wikipedia).
.
The White Man’s Burden
.
Take up the White Man’s burden–
Send forth the best ye breed–
Go bind your sons to exile
To serve your captives’ need;
To wait in heavy harness,
On fluttered folk and wild–
Your new-caught, sullen peoples,
Half-devil and half-child.
Take up the White Man’s burden–
In patience to abide,
To veil the threat of terror
And check the show of pride;
By open speech and simple,
An hundred times made plain
To seek another’s profit,
And work another’s gain.
Take up the White Man’s burden–
The savage wars of peace–
Fill full the mouth of Famine
And bid the sickness cease;
And when your goal is nearest
The end for others sought,
Watch sloth and heathen Folly
Bring all your hopes to nought.
Take up the White Man’s burden–
No tawdry rule of kings,
But toil of serf and sweeper–
The tale of common things.
The ports ye shall not enter,
The roads ye shall not tread,
Go mark them with your living,
And mark them with your dead.
Take up the White Man’s burden–
And reap his old reward:
The blame of those ye better,
The hate of those ye guard–
The cry of hosts ye humour
(Ah, slowly!) toward the light:–
“Why brought he us from bondage,
Our loved Egyptian night?”
Take up the White Man’s burden–
Ye dare not stoop to less–
Nor call too loud on Freedom
To cloke your weariness;
By all ye cry or whisper,
By all ye leave or do,
The silent, sullen peoples
Shall weigh your gods and you.
Take up the White Man’s burden–
Have done with childish days–
The lightly proferred laurel,
The easy, ungrudged praise.
Comes now, to search your manhood
Through all the thankless years
Cold, edged with dear-bought wisdom,
The judgment of your peers!
.
Guide to change
Judith Herzberg
.
Van de NBD Biblion (de organisatie die onder andere ervoor zorgt dat bibliotheekboeken van een harde kaft worden voorzien) kreeg ik deze week een lijvig boekwerk met de titel ‘Guide to change’ . In eerste instantie kon ik weinig wijs uit het meer dan 200 pagina’s tellende boekwerk en heel eerlijk, ik ben er nog steeds niet helemaal achter wat nu precies de bedoeling van dit pak papier is.
Voorin wordt een tipje van de sluier opgelicht: ‘Deze gids beschrijft de reis van verwarring via verbinding, naar vernieuwing.’ Wel, die verwarring klopt. Verder staat er nog: ‘Deze gids leidt u langs managementfilosofen, interviews, diy-vragen kunst en poëzie naar nieuwe inspiratie, inzichten en wijsheden’.
Dus ook poëzie. Ik ben op zoek gegaan en inderdaad er staat ook poëzie in dit boekwerk. Daarom deze post want een gedicht van Judith Herzberg deel ik graag.
.
Ja
.
Hij loopt met iets zwaars voor haar uit.
Zij blijft staan.Zij roept, van de straat, hem iets na,
hij, terwijl hij een huis binnen gaat,
een kort ‘ja’.
.
Niet van jaha van moeders die zich vervelen
niet het ja van oja goed want bijna vergeten
niet het ja van wees maar gerust
niet een ja als een knal
niet een ja uit twee delen
zo’n ja waar een nee onder schuilt
niet een ja van: ik ben zo terug
niet een ja van: hou me niet tegen.
.
Niet een ja half als vraag;
dat zien we nog wel
een misschien, een vermoeden-
.
Maar een dag-in-dag-uit ja
een ja ten overvloede.
.
Liederen van den Arbeid
Martien Beversluis
.
Soms vind ik boekjes bij tweedehands- of kringloopwinkels waar ik oprecht heel blij van word. De bundel ‘Liederen van den Arbeid’ is zo’n boekje. Geschreven door Martien Beversluis (toch geen familie van?) met bandteekening en illusrtraties van Nans Amesz, uit 1932, uitgegeven door N.V. De Arbeiderspers.
Waarom ik hier zo blij van word mag duidelijk zijn, dit zijn bundels die je nooit meer ergens vindt, die vergeten zijn, weg gedaan, door hun onderwerp, taal, duidelijke signatuur (socialistisch) niet meer van deze tijd. En juist daarom zijn ze zo leuk om te lezen en te delen.
In het voorwoord staat: “Deze verzen, verzameld onder de titel Liederen van den Arbeid, zijn door mij geschreven in het voorjaar en den zomer van 1929. Zij hebben hun ontstaan te danken aan het verzoek der V.A.R.A. om op den avond van 30 april en den morgen van 1 mei 1929 eenige liederen voor te dragen, die in overeenstemming waren met het karakter van deze socialistische wijdings-uren… Ik heb dit werk aan hen, die mij nader brachten tot het socialisme aan Greet en Ger. Zwertbroek gewijd. Blaricum 1929”.
Alleen zo’n voorwoord al plaatst deze bundel in een lang vervlogen tijdgewricht waar wij ons niets meer bij kunnen voorstellen. De illustraties zijn prachtig en passen heel goed bij de tijdsgeest van begin dertiger jaren. In de bundel worden beroepen beschreven, sommige die al reeds lange tijd niet meer bestaan (De Sleepers, de Schuthaag, Boetende vrouwen, de Dorschers) en andere die je niet meteen verwacht in een ‘socialistische’ bundel (De Sterrewacht). Na gedichten over deze beroepen aan het eind van de bundel een kleine cyclus van 8 gedichten met als titel ‘Rondom de mijnschacht’.
Daarover wellicht later meer maar nu een gedicht uit de bundel over de Bouwers.
.
De Bouwers
.
Nog waait de wind alheerschend om
de plek, waar eens het heiligdom,
het woonhuis zal verrijzen.
Wat lage muurtjes geven aan,
waar eens de wanden opwaarts gaan,
en naar den vrijen hemel staan
de palen al te wijzen.
.
Daar staan gebukt de bouwers, die
van steen op steen de symmetrie
doen groeien en ontplooien.
Die dragen steenen heen en weer,…
en zetten ze tot stapels neer.
Er komen werkers meer en meer,
om de opbouw te voltooien.
.
Dan, als de muur al hooger rijst,
gaan trap en steiger om de lijst
van dit nog wondend wonder.
De mannen dragen, last na last,
op hunne schouders opgetast,
en dreunend gaan hun stappen vast
rondom en op den vlonder.
.
Het groeit, het groeit van steen tot steen.
Gebinten buigen er door heen,
in wijs beraamd getoover.
Het klimt, het klimt van plint tot plint,
van plank naar plank naar hoog gebint.
Dan… sluit het dak de ruimte blind.
Dan waait de wind er over.
.
Het huis staat!- maar van binnen klinkt
de arbeid, die nog dagen zingt,
en wegsterft, als in droomen.
Tot, na die stilte, op een dag
het huisgezin met nieuw gezag
brengt ’s levens leed en schaterlach.
Dan is het huis volkomen.
.
Maar ginds gaat naar de vrije lucht
een nieuwe muur, een nieuw gerucht
van metselaars en sjouwers…
Voort gaat het werk van plan tot plan,
van hand tot hand, van man tot man,
als een eendrachtige opdracht van
dat kloppend koor: De Bouwers.
.
Zoo staan wij allen om die plek.
Zoo gaan wij om dit klein bestek
des Tijds, die ons voorbij glijdt.
Maar weten ons geduldig sterk,
als bouwers aan het prachtig werk,
dat opklimt naar het open zwerk,
het zwerk van onze vrijheid.
.
Dichter van de maand Januari
Hagar Peeters
.
Zondag in januari dus een gedicht van Hagar Peeters. Vandaag koos ik voor het wonderschone liefdesgedicht ‘Je bewoont al jaren’ uit haar bundel ‘Genoeg gedicht over de liefde vandaag’ uit 1999.
.
Je bewoont al jaren
.
Je bewoont al jaren
alle kamers in mijn hoofd.
Het lukt maar niet
je te verdrijven.
Ik heb er andere namen
in gestopt, maar geen
wil zo beklijven
als die van jou.
Ik vind hem terug in het
merk kleren dat ik koop,
je speelt mee in alle
films die ik zie
en zo vaak roept iemand je
op straat dat ik
me afvraag hoe het kan
dat je uniek bent
en toch zo gangbaar.
Je speelt denk ik niet
in films, en mijn hoofd
bewonen doe je zeker niet.
Was het maar waar. Je woont
ergens in een huisje aan zee
en tuurt daar uit het raam.
Je wacht. Op mij. Maar
je vergat mijn naam.
.
Berlijn 1968
José van Rosmalen
.
De schrijver en dichter José van Rosmalen (1947) beperkt zich niet tot één genre, maar schrijft gedichten, columns en korte verhalen. Een aantal daarvan heeft hij in 2012 gebundeld in het boekje ‘over grenzen’ dat hij in eigen beheer heeft uitgegeven. In het boekje van 72 pagina’s staan gedichten, korte verhalen en autobiografische schetsen. In dit bundeltje staat ook het gedicht ‘Berlijn’. Of dat hetzelfde gedicht is als het gedicht met de titel ‘Berlijn 1968’ dat ik op leesgedichten.nl tegen kwam weet ik niet maar ik vond het de moeite waard om hier met jullie te delen.
.
Berlijn 1968
.
In de kou
van de strijd
tussen oost en west
tussen nacht en ochtend
tussen corps en revolutie
vocht de groep studenten
zich door drank en principes
Op zoek naar waarheid
trots op idealen
blij met de koelkast
werd de muur al zachtjes gesloopt
Buiten regeerde angst
in de ondergrondse zweeg je
Het spel van de namen
de glazen wijn
een nacht in Oost-Berlijn
toen wist ik al
niet van het corps
noch van de revolutie te zijn.
.
Een vogel
Jan Geerts
.
Op de weblog https://geertsjan.wordpress.com/ staan een aantal gedichten van de Vlaamse dichter Jan Geerts (1972) die gepubliceerd werden in ‘Het Liegend Konijn’, ‘De brakke hond’ en ‘Deus Ex Machina’. Helaas zijn het oudere gedichten en heeft Jan na 2013 geen nieuw werk gepubliceerd op zijn blog. Op gedichten.nl staat nog een enkel gedicht van na 2015 maar het is allemaal zeer beperkt. En dat is jammer want Geerts schrijft intrigerende poëzie.
In de verzamelbundel ‘Met dat hoofd gebeurd nog eens wat’, samengesteld door Arie Boomsma, staat ook een gedicht opgenomen van deze dichter. Dit gedicht verscheen eerder in de bundel ‘Op het oog, 21 dichters voor de 21ste eeuw’ uit 2005.
.
Een vogel
.
Een vogel is een vis die niet kan vliegen.
.
Een vogel is een vis die niet zonder water kan
en op het droge snakt naar lucht.
.
Een vogel is een vis die hoog moet
omdat hij lijdt aan dieptezucht.
.
Een vogel moet landloos balanceren
op de horizon tussen verlangen en vlucht.
.
Een vogel is een vis die tegen de hemel
kleeft, een beest dat zijn lot lipleest.
.
Maar een vogel is en blijft een vis.
.
Collage: Inge Vos
Agenda
Voordrachten en meer
.
2017 loopt alweer aardig vol met activiteiten. Hier een klein overzicht van het eerste kwartaal:
5 januari: Local Literature, Spijkenisse (voordragen)
4 februari: Bundelpresentatie Antoinette Sisto in Perdu Amsterdam (voordragen)
19 februari: Poëziepodium Ongehoord! in Rotterdam (organisatie)
19 maart: Dichter bij Den Engel, Den Haag (voordragen)
28 maart: Westlands Boekengala, regionale schrijfwedstrijd (voorzitter jury)
.
ZICHTBAAR ALLEEN 