Categorie archief: Literaire wandelingen
Poezijpaad
Dichtersroute door het gebied van Oranjewoud en Skoaterwâld
.
In Nederland en België (en ongetwijfeld daarbuiten ook) zijn verschillende literaire, schrijvers en dichters/poëzieroutes in steden, dorpen, parken en buitengebieden. Zo ook in Friesland, in Oranjewoud bij Heereveen. Het dichterspad, in het bosgebied van Oranjewoud en Katlijk, leidt de bezoeker / wandelaar langs de paden in dit fraaie zuidoost-Friese landschap. Op historisch belangrijke plaatsen treft men gedichten van gerenommeerde dichters en nieuw uitverkoren talent uit de regio.
De route begint bij hotel-restaurant Tjaarda en in het museum Belvédère. Daar is ook informatie te krijgen over de dichters die meedoen en de routebeschrijving. Ook is hier een boekje te koop met de route en meer informatie over de dichters, de gedichten, biografieën van de dichters en vertalingen van de gedichten in het Nederlands (het zijn gedichten in het Fries).
Als voorbeeld een gedicht van Piter Boersma dat geplaatst is bij de Brandeleane. Boersma (1947) is schrijver, tijdschriftredacteur en lexicograaf. Vanaf de jaren ’70 heeft hij een divers oeuvre van proza, poëzie, toneel en vertalingen opgebouwd. In 1972 richtte hij het tijdschrift ‘Hjir’ op, dat in 2009 opging in ‘Ensafh’. In 1998 ontving hij de Gysbert Japicxprijs, de belangrijkste Friese literatuurprijs, voor zijn roman ‘It libben sels’.
Meer informatie over het Poezijpaad op http://www.slahheerenveen.nl/poezijpaad
.
Bûten
In hikke en in daam, it lân, in sleat,
it wetter yn’e greppels en de lichten,
heakkelpôlen as minimale hichten,
in krie en beammen om’e pleatsen bleat,
krekt as ûnwerklik as it panneread.
Plaatsjes binne ek de fiergesichten,
allinne echt is bûten yn gedichten
dy’t my wer bringe yn myn bernesteat:
ik wâdzje drystwei troch de plassen hinne
en flean balansearjend oer in strykdaam,
it waait, it reint, ik gean troch waar en wyn,
priuw drippen dy’t my oer de wangen rinne
en reitsje muorrefêstsûgd yn in drekdaam:
it rint my godlik by de learsens yn.
.
Dichter bij de boerderij
Poëziefestival
.
In september werd in Midden-Delfland langs de grens van de Klaas Engelbrechtspolder en de Woudsepolder een poëziefestival georganiseerd door de Agrarische Natuur Vereniging Vockestaert en het Christelijk Lyceum Delft. Het publiek reisde van boerderij naar boerderij per via of middels een huifkar.
Vier dichters droegen op drie prachtige boerderijen voor uit eigen werk.Tjitske Jansen, Maarten van der Graaff, Lieke Marsman en Hans Tentije traden allemaal solo op en gezamenlijk verzorgden ze een laatste slotactie in de Hofboerderij in ’t Woudt.
Deze slotactie werd aangevuld met een aantal leerlingen van het Christelijk Lyceum Delft. De leerlingen hebben onder leiding van de dichter Maarten van der Graaff (winnaar van de C.Buddingh’ prijs voor het beste debuut in 2014) gedichten gemaakt en ze lazen deze ook voor. Een mooi initiatief dat, getuige het verslag op de website van ANV Vockestaert, in 2016 zeker een vervolg zal krijgen.
Van Lieke Marsman het gedicht ‘Noorwegen’ met dank aan Meander.
.
Noorwegen
Donkergroen, denk ik. Ja
er zou veel donkergroen zijn. En geschreeuw
zo ver dat het onhoorbaar werd. De wereld
buiten ons zou, op haar beurt, mij eens niet
horen zuchten. Met een mondvol onzichtbare
kakkerlakken op een sofa die de grond heet,
zou je me geen pijn doen met die tong, maar
mijn huid helen. De wijnvlek op mijn enkel
zou je dronken maken – ik zou vragen
niet in de bloemenvaas te kotsen. De hele avond
op slippers door de keuken lopen, Zweden
kunnen zien liggen vanaf een steiger. En denken aan
de chimpansee ergens in de dierentuin
van Buenos Aires die men onze taal leert. Aan hoe
hij het nooit zal begrijpen. Ik zou zeggen:
oh nee, niet nog eens
die jurk.
.
Lieke Marsman
Maarten van der Graaff
Pierre Kemp
Stadswandeling
.
Op zondag 23 augustus 2015 (van 11.00 – 13.00) organiseren Centre Céramique en de Vereniging Literaire Activiteiten Maastricht een literaire stadswandeling door Maastricht en Wyck aan de hand van zestien gedichten van de Maastrichtse dichter Pierre Kemp. Tijdens de wandeling wordt u getrakteerd op poëzie van Pierre Kemp bij de plekken in de wijk waar hij gewoond en gewerkt heeft. De wandeling is een kans bij uitstek om kennis te maken met de dichter die zoveel speelse en originele gedichten schreef.
Het startpunt van de wandeling is het Centre Céramique, ingang Plein 1992, Maastricht. Aanmelden en reserveren kan via info@vlammaastricht.nl. Prijs: € 5,00 VLAM-leden gratis (inclusief de wandelbrochure ‘Pierre Kemp. Nobel oud kind’).
Pierre Kemp (1886 – 1967) was plateelschilder en later loonadministrateur bij de kolenmijnen maar daarnaast dichter. In 1914 debuteerde Kemp met de bundel ‘Het wondere lied’. Decennia lang reisde Kemp met de trein heen en weer tussen Maastricht en Eygelshoven, op weg naar zijn werkplek bij de kolenmijn Laura. Kemp, meestal onberispelijk gekleed in donkere stemmige tinten, schreef tijdens die korte treinreizen honderden korte gedichten. Vele daarvan kwamen terecht in uitgaven als ‘Stabielen en passanten’ (1934), de bundel die ‘Kemps tweede debuut’ wordt genoemd, vanwege de lichtere toon en de speelse, bescheiden verzen, en ‘De Engelse Verfdoos’ (1956).
Pierre Kemp kreeg voor zijn werk onder andere de Comstantijn Huygensprijs (1956) en de P.C. Hooft-prijs (1958).
.
Gang
Ik, de zon en de weg
en de zon, de weg en ik
in zonderlinge samenhang
op dit ogenblik.
Ik ruik geen bloemen, ik zie
geen bomen, geen vogels, geen heg.
Ik voel maar een gaande man in de zon
op een weg.
.
Brabant vertelt
Literaire wandeling Helmond
Op de website http://www.brabantvertelt.nl/ is een app te downloaden met daarop een aantal routes door Noord-Brabant, samengesteld door het BKKC, het Brabants Kenniscentrum Kunst en Cultuur. Eén van deze routes loopt door Helmond. Een groot aantal gedichten op deze route wordt via de app voorgelezen. Meer literaire gedichten staan op tientallen bankjes waar men even rustig kan verpozen. Ook op de Koninginnewal zijn gedichten te vinden, afkomstig van kinderen van Helmondse basisscholen. De poëzie is ingesproken door voormalig stadsdichter Bert Kuijpers. De wandeling, die zo’n dertig minuten in beslag neemt, begint en eindigt bij de bibliotheek aan de Watermolenwal. Naast de gedichten zijn in de app foto’s en achtergrondinformatie opgenomen.
Bert Kuijpers was van 2007 tot 2011 stadsdichter van Helmond. Eén van zijn gedichten is te lezen op de Grafheuvels van Ashorst. Daar werd op 27 mei 2010 het Kunstwerk De schaar onthuld. De schaar is ontworpen op basis van een van de voorwerpen die gevonden werd tijdens de archeologische opgravingen in de negentiger jaren van de vorige eeuw. Speciaal ter gelegenheid van de onthulling maakte voormalig stadsdichter Bert Kuijpers een gedicht.
.
Waar Helmonds ver verleden heel diep zat weggestopt.
En wachtend op ons zoeken zijn spullen goed bewaarde
In moerassige grond van onschatbare waarde.
Waar eeuwenlang een hart vol mysteries klopt
Daar vonden wij al wroetend in ongewoelde aarde
Historisch erfgoed, wel schaars en heel beknopt.
Dat zich in vaardige handen als grote schat ontpopt
En zich archeologisch als juweel openbaarde.
Want ook de kleine schaar, die in de Ashorst rustte,
Schijnbaar toevallig in aarden labyrint,
Simpel symbool wellicht van ons onderbewuste.
Trotseert op deze plek eeuwenlang weer en wind,
Waar het heden nu hier het verleden kuste,
Niet knipt maar ons met aarde bindt.
.
Franconia
Robert Frost
.
Hoewel ik op 3 januari nog over Robert Frost schreef, ga ik het nu toch gewoon weer doen. Waarom? Omdat ik een bijzonder aardig Youtube filmpje tegen kwam over het huis van de familie Frost in Franconia, tussen 1915 en 1920 en daarna nog als zomerhuis tot 1939. In dit huis in Franconia schreef Robert Frost vele gedichten (zoals The road not taken, elders op dit blog te lezen). In het stuk grond rond het huis is dan ook een Poetry Trail gemaakt, een wandeling door het bos waarbij je vele gedichten tegen komt van Frost op borden. Een stichting heeft dit pad ingericht in 1997.
Veel mensen zien Robert Frost als de grootste Amerikaanse dichter van de twintigste eeuw. Een mooie quote van hem is: “In three words I can sum up everything I know about life: It goes on.” En zo is het. Zijn leven en werk blijft echter bestaan in het huis in New Hampshire (wat te bezichtigen is) en zijn gedichten. Zoals het gedicht ‘Nothing gold can stay’.
.
Nothing gold can stay
.
Nature’s first green is gold
Her hardest hue to hold
Her early leaf’s a flower;
But only so an hour.
Then leaf subsides to leaf.
So eden sank to grief,
So dawn goes down today.
Nothing gold can stay.
.
Dichter bij Vroeger
Dichters verhalen over het Halle van toen
.
Geert Vanhassel is stadsdichter van de Vlaams Brabantse stad Halle (2010-2014). Halle heeft tientallen verdwenen of vergeten plekken en personages wier verhaal in de nevelen der tijden verzwond. Bij een dertigtal ervan bracht Geert Vanhassel, de eerste stadsdichter van Halle, gedichten bijeen van twaalf andere Halse dichters en één Nederlander. Johan Vencken levert de historische toelichting en duikelde in musea en archieven uniek beeldmateriaal op.
Dit resulteerde in een bundel ‘Dichter bij Vroeger’, een mobiele applicatie en een unieke wandel- en fietsroute. De wandel- en fietsroute brengt oude zichten en gedichten van Lembeek, Halle en Buizingen opnieuw tot leven via een parcours met infoborden langs 35 historische sites. Oude prentkaarten, foto\’s en afbeeldingen worden samengebracht met poëzie en uitleg over de locaties. Een folder begeleidt de wandeling.
Informatie, de wandelroute en de dichtbundel zijn verkrijgbaar bij het toerismekantoor. Meer informatie op: http://www.toerisme-halle.be/dichterbijvroeger
Hieronder het gedicht ‘Monument’ van Geert Vanhassel, geschreven naar aanleiding van een poll onder de inwoners van Halle over wat het populairste monument van de afgelopen 25 jaar was. De Villa Servais in Hall.
.
Monument
ooit was dit het Nu.
het Moment van komen.
anderhalve eeuw later heeft Nu
het Moment van toen overleefd.
Nu blijft overeind tussen het Moment.
MoNument
maar dit MoNument
is bijna verstreken in eeuwigheid.
Cluysenaer in heden
zoekend naar de
onvoltooid verleden virtuositeit.
Overwoekerde stilte
bewaakt door leeuwen die geeuwen.
hunkerend naar de
romantiek die ooit strijkte
achter de getuigenis van Godebski
le Paganinien ontheemd
zijn stenen opus niet langer dionysisch
een ‘Concerto en si mineur’
een ‘Souvenir de Hal’
resonerend in verval
ooit was dit het Nu.
en bijna ook het Moment van gaan.
maar dit MoNument werd vandaag gestemd
in de hoop dat transcriptie
het Nu overeind zal houden tussen het Moment
.
Meer gedichten zijn te lezen op http://www.dedraak.org/tags/gedichten
Planken Wambuis
Poëzieroute
.
Op de Zuid West Veluwe ligt, vlakbij Ede, het fraaie natuurgebied Planken Wambuis. In Planken Wambuis is het mogelijk om een fietsroute te maken die je voert langs 38 bijzondere plekken. Deze plekken zijn voor mensen zo dierbaar dat ze er gedichten over hebben gemaakt. De poëziefietsroute loopt langs bestaande fietsknooppunten, zodat je je tocht makkelijk zelf kunt opzoeken en samenstellen. Je kunt de plekken meebeleven door de gedichten van de dichters, zowel amateurs als professionals, jong en oud, te lezen of te beluisteren. Als je naar de website https://www.natuurmonumenten.nl/po%C3%ABziefietsroute gaat en klikt op de titels onder de kaart hoor je het gedicht wat erbij hoort.
De tocht is ontworpen door beheerder Machiel Bosch en zijn collega’s om zo aandacht te vragen voor de schoonheid van het totale landschap. “Ecologisch en landschappelijk gezien zijn hier alle gebieden bij elkaar veel meer een eenheid. Ik vind poëzie een prachtige vorm om iets over een landschap te vertellen en wat het met je kan doen. De uitgestrekte poëzieroute loopt langs alle mooie punten op de Zuid-West Veluwe. Over elk daarvan is een gedicht geschreven. Vanaf elke locatie kun je met je iPhone naar de website van Natuurmonumenten en krijg je het gedicht over die plek voorgelezen door de dichter zelf,” vertelt Machiel.
Een voorbeeld van zo’n gedicht van Ruben van Gogh is het gedicht ‘Planken Wambuisweg’.
.
Planken Wambuisweg
het zijn niet mijn woorden, het zijn
hoogstens de paden die hier lopen, de paarden
in draf eroverheen, de vlaktes die er ooit waren,
het afscheid van dierbaren, ze zijn blijven liggen
in hun graf, bedolven onder de aaneengesloten
lagen van jaren, zo veel, zo lang, zo ver, dat er
woorden voor nodig waren om ze weer tot leven
te kunnen wekken, voor even dan, tot ook wij
vertrekken, naar onze wagen, die aan de rand
van het bos op ons wacht, het wordt al laat,
het zijn niet mijn woorden, maar kijk, daar
gaat nog iemand over een pad, dat van niets
naar nergens leidt, alleen bestaat binnen dit kijken,
dit verhaal, deze tijd, deze taal
Beleef het gedicht
Valkenswaard
.
Beleef het gedicht is een fiets- en wandelroute in Valkenswaard en maakt deel uit van een project ter ere van de Valkenswaardse dichter Frans Hoppenbrouwers.
Frans Hoppenbrouwers was 8 jaar stadsdichter van Valkenswaard en schreef ruim negentig gedichten over markante plekken in zijn geliefde dorp. Een selectie van 26 gedichten is geplaatst op fraaie tafeltjes, op of vlak bij de plek waar ze over gaan. Samen vormen zij, één tafeltje uitgezonderd, een fiets- en wandelroute die je voert langs de mooiste plekjes van onze gemeente. Het tafeltje dat die ene uitzondering vormt staat in Handel. Dit vanwege de bijzondere band met Valkenswaard, namelijk de processie die jaarlijks plaatsvindt van Valkenswaard naar het Mariabedevaartsoord Handel.
Naast elk gedicht van Frans Hoppenbrouwers is nog een gedicht geplaatst namelijk dat van een scholier uit Valkenswaard. Onder leiding van cultuurcoaches hebben ruim 700 scholieren zich laten inspireren door de plekken waar Frans over schreef of door zijn gedichten. De 26 beste gedichten hebben een plaatsje gekregen op de tafeltjes naast een gedicht van Frans Hoppenbrouwers.
Meer informatie over dit project en de Fiets- en Wandelroute is te vinden op: http://www.vvvvalkenswaard.nl/detail/beleef+het+gedicht?item=1b12b973-5866-4515-9233-c48a078de8d2
of kijk op de Facebookpagina: https://www.facebook.com/beleefhetgedicht/timeline
Met dank voor de tip, aan mijn collega Ellen Grashoff
Dichter in het web
Een digitale wandeling door poëzie
.
Soms tik ik op Google rare zoektermen in zoals ‘rare poëzie’, of ‘poëzie omdat het moet’. Gewoon om eens te kijken waar je dan uitkomt. Met de term ‘Poëzie omdat het moet’ kwam ik via via op de website http://www.dichterinhetweb.nl/ terecht. En juist die website wil ik jullie niet onthouden. Op Dichter in het web, een initiatief van Poetry International en ondersteunt door HIVOS en NCDO, 22 Nederlandstalige gedichten.
Of zoals het bij de introductie wordt omschreven: ‘Dichter in het web’ biedt een interactieve wandeling langs een aantal Nederlandstalige gedichten, en is bedoeld voor middelbare scholieren in de bovenbouw.
En:
Het idee achter deze site is middelbare scholieren de gelegenheid geven dieper in een aantal geselecteerde gedichten door te dringen.
Daartoe wordt een aantal instrumenten aangereikt: achtergrondteksten, foto’s, animaties, muziek- en geluidsfragmenten en interactieve opdrachten die in de klas, in de mediatheek of thuis kunnen worden bekeken en beluisterd.
Zoals altijd zijn de teksten en interpretaties van de gedichten persoonlijk van aard. De schrijvers van deze dossiers hebben weliswaar hun best gedaan om hun gedachten zo goed mogelijk te beargumenteren, maar het staat eenieder vrij om hier z’n eigen interpretatie tegen over te stellen. Sterker nog: dat moedigen we juist aan.
Een prachtig initiatief met een website vol moois. Eén van de gedichten is van K. Michel met de titel ‘Vers twee’.
.
Vers twee
.
Bij herlezing klinkt het als
een postcoïtaal gevoel van droefenis
tohoe wa bohoe, tohoe wa bohoe
.
Als je het hardop herhaalt
zie je landschappen zich ontvouwen
een novemberse zandplaat in de Waddenzee
de desolate vlaktes ten zuidoosten van Glen Coe
en ga je turf ruiken, leisteen
twee adelende hazen in de schuur
.
Vijf loeizware lettergrepen
met meer gewicht dan alle elementen tezamen
tohoe wa bohoe, de aarde woest en ledig
in de Hebreeuwse tekst van Genesis een vers twee
.
Neem vooral ook een kijkje op deze site bij dit gedicht en lees wat er aan duiding wordt gegeven. Sommige gedichten kunnen wat onleesbaar zijn door termen die er in voorkomen die je niet kent of herkent. Door met je cursor over de woorden te gaan kun je betekenis krijgen en uitleg. Als website voor middelbare scholieren maar ook voor iedere poëzieliefhebber een aanwinst!
.
Literaire fietsroute
Binnenmaas
.
Sinds 2008 is de gemeente Binnenmaas een literaire fietsroute rijker. Langs de route staan negen borden met gedichten over de pracht van de Hoeksche Waard. De fietsroute loopt door de hele gemeente, startend aan de zuidzijde van de Binnenbedijkte Maas. Wie de fietsroute rijdt, kan tegelijkertijd genieten van de poëtische talenten in de Hoeksche Waard en het prachtige uitzicht op het mooie landschap.
Er zijn gedichten te lezen van dichters als Arie Willemse, Theo Verhoeff, Stephan van der Sluijs, Arie den Broeder, Anton Born, Petra Schoenmakers, Teuntje Knöps, Sabine Alders-du Bosc en Norma Euser.
Het kortste gedicht is van Sabine Alders-du Bosc en luidt: ‘Uit de klei getrokken poëzie van gewone dingen’.
De negen gedichten die op verkeersborden zijn afgedrukt, zijn het resultaat van een initiatief van Eelse Bies, voormalig cultureel aanjager van de Culturele Kring Hoeksche Waard en San Vermaas, medewerker kunstzaken van gemeente Binnenmaas. Zij deden een oproep aan iedereen die iets met dichten heeft om werk in te zenden. In totaal heeft dit 40 gedichten opgeleverd. Op een bijeenkomst ter viering van de landelijke gedichtendag op 31 januari 2008, zijn de negen winnende gedichten bekend gemaakt.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 