Site-archief
Op reis in Vlaanderen
Henri Michaux
.
De afgelopen week was ik, samen met een aantal directeuren van bibliotheken in Noord- en Zuid-Holland, op studiereis in Vlaanderen. Tijdens onze reis langs bibliotheken in Mechelen, Aalst, Brussel, Herzele, Gent en Antwerpen had ik, uiteraard, bijzondere interesse in de poëziecollecties van deze bibliotheken. Om een aantal redenen; ik wilde kijken hoe de stand van zaken was in deze plaatsen als het ging om de poëziecollectie (bijzonder goed, zelfs de kleinste had een respectabele collectie poëzie), het verspreiden van MUGzines (zie ook het Instagram account @mugzines) middels guerrillamarketing in deze bibliotheken maar vooral om te zien of ik nog dichters kon ontdekken die ik niet kende.
Een voorbeeld van die laatste is de dichter Henri Michaux (1899-1984) waar ik toch al eens over heb geschreven bleek. Michaux was een Franstalig Belgisch schrijver, dichter en schilder (zijn werk hangt onder andere in het Guggenheim museum). Hij werd Frans staatsburger in 1955. Zijn schilderwerk wordt vaak gerekend tot het surrealisme, al maakte hij zelf geen deel uit van deze kunstbeweging. Michaux ontving in 1965 de Grand Prix National des Lettres en weigerde deze in ontvangst te nemen. Hij ontwikkelde in zijn leven onder andere compassie en toewijding voor mensen met psychose. Hij experimenteerde met geestverruimende middelen en bracht van die experimenten uitvoerig verslag uit.
In de bibliotheek van Mechelen ontdekte ik de bundel ‘Roerige nacht’. De bundel werd in 2004 in Rotterdam uitgegeven in een vertaling van Jan Pieter van der Sterre en bevat een keuze uit twee vroege bundels prozagedichten ‘Mijn bezittingen’ (1929) en ‘Roerige nacht’ (1933). Uit deze bundel koos ik het gedicht ‘Het meer’.
.
Het meer
.
Mensen kunnen nog zo dicht bij een meer komen,
daarmee worden ze nog geen kikker of snoek.
Ze bouwen hun villa’s aan alle kanten eromheen,
gaan continu het water in, worden nudist… Nutte-
loos. Het voor de mens verraderlijke, verstikkende
water, dat vissen trouw is en ze voedt, blijft mensen
als mensen en vissen als vissen behandelen. Tot dus-
ver kan geen enkele sportman op een andere behan-
deling prat gaan.
.
Poëzie is een daad
L.Th. Lehmann
.
Tijdens de Coronaperiode startte veel dichters (maar zeker niet uitsluitend dichters) iets nieuws. Verstoken van publiek of mogelijkheden zijn veel dichters op zoek gegaan naar andere mogelijkheden. Een mooi voorbeeld van zo’n initiatief dat niet alleen glansrijk door de Coronapandemie heen is gekomen maar sindsdien stevig aan de weg timmert is MUGzine. Maar ook de Instagram account van Joost Oomen (1990), Stefanie Liebreks (1991) en Yentl van Stokkum (1991) @poezieiseendaad is voortgekomen uit deze periode. Op deze account delen zij dagelijks hun liefde voor poëzie zoals ook wij van MUGzine dat doen via een website en een Instagramaccount @mugzines.
De missie van Poëzie is een Daad: meer poëzie in ieders leven. Er is een gedicht voor elk moment, elke gelegenheid – niet alleen voor de gewichtige. Dus bijvoorbeeld ook voor als je op maandag al toe bent aan weekend, voor als het code rood is, als de verkiezingsuitslagen tegenvallen, als je al te lang ligt te scrollen op de bank, of voor die eerste dag dat je de lente kunt ruiken. Alle reden toen ik dit las deze bundel aan te schaffen en ik werd niet teleurgesteld.
Een mooi voorbeeld vind ik bijvoorbeeld het gedicht ‘Periodiciteit’. Niet meteen een titel waarbij je denkt aan een situatie waarin je hart gebroken is en toch vonden de samenstellers dit gedicht van L. Th. Lehmann (1920-2012) dit gedicht een prima gedicht voor als je hart gebroken is. Zo schrijven ze bij dit gedicht (want elk gedicht krijgt een situatie en een inleiding: “Als niets meer is zoals het was, kan puzzelen met de taal de schijn van orde geven. En wat taal ook kan: troosten. De volgende keer dat je wil meeblèren met ‘All By Myself’ bijvoorbeeld snotterend lezen hoe Jan Hanlo zelfs niet meer opgevrolijkt kan worden door een mooie gemberpot.”
Of het gedicht van L. Th. Lehman ‘Periodiciteit’ lezen dat men nam uit de bundel ‘Gedichten 1939-1998’ dat verscheen in 2000. Maar beter koop je deze bundel want er zijn zoveel momenten en gelegenheden waarbij een gedicht kan helpen.
.
Periodiciteit
.
Toen je een week bij me gelogeerd had
en vertrokken was
is er een deur in mij dichtgeslagen.
Dat het niet ging was duidelijk.
Ik had voor je komst
een aardewerken pot gekocht,
met beroemde schotse marmelade,
en ik at hem alleen leeg, de pot
was heel geschikt als bierpul, zeer stabiel
dus geschikt om naast mijn bed te zetten
met water voor extra slaaptabletten
b.v. als ik teveel aan je dacht.
Vandaag sloeg ik hout stuk
met een hamer, want ik heb geen bijl,
en een stuk vloog recht, als niet gericht
door zo’ n befaamde Zen-boogschutter,
naar de marmeladebeker, die kapot viel,
en dat was ook weer het eind van dat.
.
Frozen poets
Albert Hagenaars
.
Als dichter kende ik Albert Hagenaars (1955) al geruime tijd. Zo komt zijn naam voor in een bericht dat ik schreef over de gedichtenroute in Bergen op Zoom, plaatste ik al eens een gedicht van zijn hand en schreef hij een recensie over mijn bundel ‘Zoals de wind in maart graven beroert’ voor NBD Biblion.
Wat ik niet wist is dat Hagenaars ook het blog Frozen Poets maakt waarin hij foto’s en gedichten deelt van beelden en graven en andere sporen van dichters of zoals hij het stelt “STATUES, TOMBS AND OTHER TRACES OF 389 POETS”. Voor iemand zoals ik die al jaren gedichten op vreemde plekken ‘spaart’ is dit een heerlijk blog. Een aantal graven met name ken ik van bezoeken maar het blog is een naslagwerk als het gaat om de beelden, graven en sporen van dichters uit vele windstreken.
Het deed me ook wat denken aan mijn Instagramaccount Struikeloverpoezie als staat die niet in de schaduw van het werk dat Hagenaars in zijn blog heeft gestoken sinds 2010. Wat me opvalt is dat veel dichters prachtige graven hebben waar ook vaak beelden of bustes van die dichters staan.
Naast de afbeeldingen heeft Hagenaars ook zo nu en dan een gedicht bij de foto’s geplaatst, soms in (eigen ) vertaling. Zoals het gedicht ‘Aan Nederland’ van de Franse schrijver dichter Robert Desnos (1900-1945) bij foto’s van zijn graf in Parijs. Het gedicht in vertaling werd eerder gepubliceerd in Adem, tijdschrift voor literatuur.
.
Aan Nederland
.
Als wellustige deernen, met haren wapperend
In de wind, rijden de stoomtreinen naar je toe.
Alle molens van Don Quichotte
Staan te draaien om je moerassen,
En porceleinen zwanen
Wenden en keren
Langs de kades.
Bij jou is de zon rood en rond
Als een sterappel
Je grachten liggen onder lagen vernis
Nederland!
O miniatuur China!
Waar men jeu de boules speelt
Met bolletjes kaas,
Ik heb je ontworpen volgens
De schoonheidsregels van de droom.
Amsterdam met zijn gekartelde gevels
En zijn Joden en bankiers
En zijn duivel in de klokkentoren
Waar Edgar Poe over vertelt.
Bossen waar kluizenaars in alle rust
En eenzaamheid op zoek zijn naar het juiste inzicht
Sjacheraars bij wie je duistere, magische geschriften ontdekt
Juweliers die tapioca maken met parels
Haarlem waar de tulpen groeien
Onder het toeziend oog van steelpijp rokende boeren
Die ernstig zijn als mandarijnen
Nederland!
En je zeelui
Die binnen je dijken
Papegaaien meebrengen
Van over de oceanen
Van Java en Sumatra
Waar de dichters zangvogels hebben
Waar de slangen dansen
Op het betoverend gefluit van de fakirs
Nederland!
Ik stel me je voor als onze Quai
De Béthune en de sluizen van La Monnaie.
Je bevallige koningin Wilhelmina
Is zij niet prinses Maleine
De fee Morgana heeft haar bokshandschoenen aangedaan
En je glimlacht met de affiches van de cacao
Van Van Houten met je gouden helm en weegschaal
Zoals vrouwe Justitia
Maar alleen jij zegevierde bij de zegening
Van het brood en de wijn
En alle volkeren liggen
Verpletterd door hun overwinningen
Als misdadigers
Aan jouw voeten.
.
Jubileum!
MUGzine nummer 10
.
Toen ik begin 2020 het idee opperde aan MarieAnne van Poetry Affairs om een klein eigenzinnig poëziemagazine te starten, kon ik niet weten dat we, nog maar ruim anderhalf jaar later al het eerste jubileumnummer zouden publiceren. Want dat is het, de tiende editie van MUGzine is een feit.
Toen we erover uit waren hoe en wat MUGzine ongeveer zou moeten zijn, kwam al snel Bart, grafisch vormgever van BRRT.Graphic.Design om de hoek en hij zorgde ervoor dat dat grappige, dwarsliggerige, serieuze en poëtische minimagazine er uit kwam te zien als een kwalitatief hoogstaand grappig, eigenzinnig en poëtisch minimagazine. Met een eigen website, een instagram account en een Twitter account, een klein zusje (Luule) ook al met een eigen instagram account en 5 keer per jaar poëzie en kunst van de bovenste plank.
Al veel prachtige dichters hebben meegewerkt aan MUGzine: Daniel Dee, Pieter Drift, Sabine Kars, Lies Jo Vandenhende, Serge van Duijnhoven, Joz Knoop, Mark Boninsegna, Elfie Tromp, Elianne van Elderen, Runa Svetlikova, Marloes van der Singel, Nele Bruynooghe, Matthijs Deraedt, Sara de Lodder, Maarten Buser, Merlijn Huntjens, Marleen de Crëe, Michaël van Remoortere, Bas Belleman, Evy Van Eynde, Alja Spaan, Remko Koplamp, Inge Boulonois, Wim Meyles, Frank van Pamelen, Bianca Boer, Kreek Daey Ouwens, Mark van Tongele, Anouk Smies, Rinske Kegel, Jabik Veenbaas en Laura Mijnders. En ook MarieAnne en ik hebben een aantal keer bijdragen geleverd.
Daarnaast hebben de volgende kunstenaars en illustrators een bijdrage geleverd aan de eerste 10 edities: Pieter Drift, Marjoke Schulten, Frans Franssen, Lies Schroeyen, Jordy van den Nieuwendijk, Martens & Martens, Karen Stolper, Bianca Boer en Esther Wijntje.
We zitten alweer vol ideeën voor de volgende edities in 2022. We willen ook de donateurs hartelijk bedanken, zij krijgen dankzij een kleine donatie, elke keer de papieren versie van MUGzine thuis gestuurd. Wil je ook donateur worden of een MUGzine cadeau geven in een prachtige Japanse enveloppe? Kijk dan even op de website.
Natuurlijk is elke editie van MUGzine gratis (digitaal) te downloaden en verschijnen er regelmatig Luules op de instagram account. En op de achterkant van elke editie, zoals op die van #10
.
Niet alles goud wat er blinkt.
De vlucht naar voren,
de leegheid van de nieuwjaarsgroet.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 