Site-archief
Dichters op het dak
Eelco van der Waals
.
Op 21 juni jongstleden, de langste dag op het noordelijk halfrond, werd op het dak van de Helena in het oude centrum van Den Haag, de eerste bijeenkomst van Dichters op het Dak georganiseerd. Initiatiefnemer Eelco van der Waals nodigde een aantal dichters uit (ik was uitgenodigd maar helaas kon ik die dag niet, ik hoop binnenkort een keer daar te mogen voordragen) om hun poëzie voor te dragen. Onder hen de dichters Alexander Franken, Diann van Faassen, Edith de Gilde en Jos van Hest.
Op het dak rond de Energiekas staat het Voorleespaviljoen voor beknopte sessies met een eigen poëzie ruilbibliotheekje. En op de ruiten van de Energiekas staan de eerste gedichten van de dakdichters. Poëzie met uitzicht is het handelsmerk van de dakdichters.
Dichters op het dak gebruikt EnergieKas als ontmoetingsplek en inspiratiebron, brengt dichters bijeen en laat mensen gedichten schrijven waarbij mensen van alle leeftijden en uit alle lagen van de samenleving betrokken worden. Ook beheert de groep een dichtbundel ruilbibliotheek in de Silo: breng wat, haal wat.
De Midzomernacht van Dichters op het dak in de Energiekas is het begin van een reeks, dus wanneer je op zaterdag 21 juni verhinderd was, zoals ik, ben je van harte welkom bij een van de volgende bijeenkomsten. De dakdichters hebben ook een eigen facebookgroep waar de activiteiten gedeeld worden.
Hieronder een gedicht van de initiatiefnemer dichter, tekenaar en fotograaf Eelco van der Waals (1956), geschreven daags na de eerste voordrachten op 21 juni.
.
met boompjes in bakken,
een tuin in de hoogte
die bloeit op de stad
tot boven de vlaggen
gevoed door de sappen
die gaan door de stam,
domein van de mensen
met hun vragen en zorgen,
die dromen van morgen
Poëzie is een daad
L.Th. Lehmann
.
Tijdens de Coronaperiode startte veel dichters (maar zeker niet uitsluitend dichters) iets nieuws. Verstoken van publiek of mogelijkheden zijn veel dichters op zoek gegaan naar andere mogelijkheden. Een mooi voorbeeld van zo’n initiatief dat niet alleen glansrijk door de Coronapandemie heen is gekomen maar sindsdien stevig aan de weg timmert is MUGzine. Maar ook de Instagram account van Joost Oomen (1990), Stefanie Liebreks (1991) en Yentl van Stokkum (1991) @poezieiseendaad is voortgekomen uit deze periode. Op deze account delen zij dagelijks hun liefde voor poëzie zoals ook wij van MUGzine dat doen via een website en een Instagramaccount @mugzines.
De missie van Poëzie is een Daad: meer poëzie in ieders leven. Er is een gedicht voor elk moment, elke gelegenheid – niet alleen voor de gewichtige. Dus bijvoorbeeld ook voor als je op maandag al toe bent aan weekend, voor als het code rood is, als de verkiezingsuitslagen tegenvallen, als je al te lang ligt te scrollen op de bank, of voor die eerste dag dat je de lente kunt ruiken. Alle reden toen ik dit las deze bundel aan te schaffen en ik werd niet teleurgesteld.
Een mooi voorbeeld vind ik bijvoorbeeld het gedicht ‘Periodiciteit’. Niet meteen een titel waarbij je denkt aan een situatie waarin je hart gebroken is en toch vonden de samenstellers dit gedicht van L. Th. Lehmann (1920-2012) dit gedicht een prima gedicht voor als je hart gebroken is. Zo schrijven ze bij dit gedicht (want elk gedicht krijgt een situatie en een inleiding: “Als niets meer is zoals het was, kan puzzelen met de taal de schijn van orde geven. En wat taal ook kan: troosten. De volgende keer dat je wil meeblèren met ‘All By Myself’ bijvoorbeeld snotterend lezen hoe Jan Hanlo zelfs niet meer opgevrolijkt kan worden door een mooie gemberpot.”
Of het gedicht van L. Th. Lehman ‘Periodiciteit’ lezen dat men nam uit de bundel ‘Gedichten 1939-1998’ dat verscheen in 2000. Maar beter koop je deze bundel want er zijn zoveel momenten en gelegenheden waarbij een gedicht kan helpen.
.
Periodiciteit
.
Toen je een week bij me gelogeerd had
en vertrokken was
is er een deur in mij dichtgeslagen.
Dat het niet ging was duidelijk.
Ik had voor je komst
een aardewerken pot gekocht,
met beroemde schotse marmelade,
en ik at hem alleen leeg, de pot
was heel geschikt als bierpul, zeer stabiel
dus geschikt om naast mijn bed te zetten
met water voor extra slaaptabletten
b.v. als ik teveel aan je dacht.
Vandaag sloeg ik hout stuk
met een hamer, want ik heb geen bijl,
en een stuk vloog recht, als niet gericht
door zo’ n befaamde Zen-boogschutter,
naar de marmeladebeker, die kapot viel,
en dat was ook weer het eind van dat.
.
De Etruskische weduwe
Albertina Soepboer
.
Op 27 augustus heb ik een bezoek gebracht aan een nieuw poëziepodium ‘Unica’, een initiatief van Irene Siekman (onder andere directeur van stichting de Poëziebus) en Gilbert van Drunen in Koffie & Ambacht (Rotterdam zuid). Het idee van dit nieuwe poëziepodium is dat er 1 dichter te gast is die een hele avond vult onder het motto ‘One poet, one show’. Geen muziek, geen andere dichters of gasten maar een podium voor 1 dichter. Op deze manier leer je een dichter veel beter en ook van een andere kant kennen.
De avond die ik bezocht had Albertina Soepboer (1969) als gast. De Friese Soepboer is schrijfster, dichteres, vertaler en beeldend kunstenaar. Ze publiceert zowel in het Nederlands als in het Fries. In haar verhaal kwamen de verschillen tussen de Nederlandse taal en de Friese taal ter sprake, legde ze verbanden tussen mensen die Fries als thuistaal hebben en Marokkaanse of Turkse leerlingen van haar die het Berbers of Turks als thuistaal hebben. Ze droeg voor uit de verschillende dichtbundels die ze publiceerde en vertelde over haar leven, haar werk en haar dichterschap. Een bijzondere avond in een bijzondere setting. Het is duidelijk dat Irene en Gilbert hiermee iets moois neerzetten.
In 2005 publiceerde Soepboer de bundel ‘Zone’ een bundel die ontstond naar aanleiding van de reizen die zij maakte door het nieuwe en vaak nog chaotische Europa. Zone gaat over grenzen: over oude en nieuwe grenzen tussen noord en zuid, tussen man en vrouw en tussen toen en nu. Zone gaat ook over geweld: wie grenzen trekt of openbreekt, lijkt daar niet aan te kunnen ontkomen. Uit deze bundel komt het gedicht ‘De Etruskische weduwe’.
.
De Etruskische weduwe
.
Je sterft gewoon, sprak ze
uit de binnentuin kwam ze op stamelende voeten
en die nacht was het niet de wind in de oleanders.
.
Later leunde ze tegen een zuil
in de villa arriveerde de herfst als eenzame bijslaap
en iemand anders zou de jurk op het gras leggen.
.
Geen woord van de keizer
dan de gescheurde beloftes, het te hgete waterbad
en zijn schroeiende woestijn in weer andere zuiden.
.
De rotte appels rolden
zo van de bomen, rijpten nog een hele zomer na
en haar polsen bleven de drempels over glijden.
.
Woekeren
Lies Jo Vandenhende en Ard Zacht
.
Tijdens de Corona crisis zie je overal nieuwe initiatieven ontstaan, ook op poëziegebied. Een van die nieuwe en frisse initiatieven is het project ‘Woekeren’ van Lies Jo Vandenhende en Ard Zacht. Lies Jo ken ik van haar deelname aan de Poëziebus en van een optreden bij Ongehoord! maar Ard Zacht kende ik nog niet.
Tijdens de Lockdown hebben Lies Jo en Ard (de een in Antwerpen en de ander in Amsterdam) een dromerig landschap over nabijheid en groeipijn gemaakt in 5 audiogedichten. Teksten zijn verzorgd door Lies Jo (LJMV) en de muzikale begeleiding is verzorgd door Ard. De cover werd ontworpen door Sadrie Alves.
Ard Zacht is een multi-instrumentalist en sound designer en hij geeft in de 5 audiogedichten een eigen draai aan het gesproken woord door een gedetailleerde compositie en een experimenteel sound design. Arda werkt verder onder andere samen met artiesten als Wordbites, Charlotte Beerda en Emily Vierthaler.. Hij is ook de oprichter van Either ID waarin hij kunstenaars uit verschillende disciplines verbindt.
Lies Jo is dichter en performer en in haar werk onderzoekt ze de kruisbestuiving tussen papier en podium (een van de redenen dat ze mee werd gevraagd in de Poëziebustier van 2016). In 2019 werd Lies Jo opgenomen in de officiële auteurslijst van Literatuur Vlaanderen, die daar blijkbaar bestaat. Lies Jo verzorgd poëzielessen en workshops en haar werk werd al opgenomen in Deus Ex Machina, Kluger Hans en DW B. Ze werkt aan een debuutbundel.
Vanaf afgelopen vrijdag 8 mei is hun eerste ‘single’ uit en op 15 mei is de releasedatum van de EP met deze audiogedichten en te beluisteren via alle streamingdiensten zoals Spotify. Maar een audiogedicht is nu al te beluisteren via Spotify https://open.spotify.com/track/2SHtdz7S3fFcSlb4pgOn9v?si=Copbe4noT5qSjg40x77t7Q
Als je naar de prachtige (Vlaamse) taal van Lies Jo luistert in combinatie met de sferische, soms melancholieke muziek van Ard, weet je dat dit een aanvulling is op het poëtisch landschap en is hete hopen dat het niet bij deze ene samenwerking blijft.
.
Foto’s: Sadrie Alves en Latifa Saber
Zomerse initiatieven
Poëzie in de zomermaanden
.
Voor dit blog ben ik altijd op zoek naar opmerkelijke poëzie onderwerpen, de mooiste en interessantste gedichten en dichters en nieuwe initiatieven op het gebied van poëzie.
Daarom stel ik jullie bij deze de volgende vraag: Organiseer je in de zomer een nieuwe of opmerkelijke poëzieactiviteit of weet je van een nieuw initiatief op poëziegebied deze zomer, laat me dit dan weten. Het liefst met een link, een groep of een naam van degene die daarin actief is of gaat zijn.
Zeker voor nieuwe initiatieven is het belangrijk dat er bekendheid aan wordt gegeven, laat mij je daarbij helpen. Het betreft hier dus geen structurele activiteiten of poëziepodia die in de zomer doorlopen (dat mag je me ook laten weten maar het is niet wat ik hiermee beoog).
Dus ga je taarten met poëzie bakken, ga je met bijzondere groepen aan de gang of op bijzondere plekken, ga je de connectie aan met beeldende kunst, dans of een andere kunstvorm, ga je op tournee met gedichten of weet je nog een ander interessant voorbeeld? Je weet me te vinden.
.
Zomeravond
Weer niets gedaan.
En weer was alles vergeefs vandaag.
Ik zocht een verre plek om onder de mensen te blijven.
Een zuivere merel heeft zich daarnet in mijn oren geknoopt
En langzaam zijn de ogen van een vrouw over me heen gegaan
Als veel lauw water ’s avonds van een zomerregen.
En slapende paren, mijn ouders misschien, hebben vandaag gehoopt
Op mij, en sloom en treuzelend zijn zij uit mij opgestaan
Als kinderen ’s ochtends voor ze naar beneden gaan
Om er te spelen met de wijzers van de klok.
Weer niets gedaan.
Dan dit geluk dat mij wordt aangedaan.
.
Leonard Nolens, uit de bundel “Tweedracht’ uit 1996.
.
Gedichtendag en poëzieweek 2013
Out of Office poetry
.
Dit jaar is er een nieuw initiatief rond de gedichtendag / de poëzieweek namelijk Out of Office Poetry.
Op de website van de Gedichtendag staat de uitleg van dit initiatief:
OUT OF OFFICE POETRY
Vindt u de typische out of office-mails ook zo inspiratieloos?
“Ik ben niet op kantoor en kan mijn mail niet beantwoorden. Voor dringende zaken kunt u…”
Dichters David Troch, Maarten Inghels, Joke van Leeuwen, Stijn Vranken, Lies van Gasse en Esther Naomi Perquin schreven een poëtisch alternatief: OUT OF OFFICE POETRY.
.
Een voorbeeld:
Ik heb zelf ook een poging gedaan om een Out of Office gedicht te schrijven. Hier mijn poging.
.
Geluid van de stilte
.
Heeft het hier zin te zwijgen, te schreeuwen
tegen de wind in? Hier is het altijd windstil.
.
Het lost niets op door aan te dringen, duwen
tegen dubbelsteens muren verzet geen steen.
.
Leg je neer bij de rust die ik je schenk, maak
gebruik van de stilte, je zal worden gehoord.
.
X (naam collega) zal de stilte verbreken.
Nieuwe poëziereeks
Nieuw initiatief van uitgeverij Marmer
.
Vandaag las ik op de website van Tzum een berichtje over een nieuw initiatief. Uitgeverij Marmer begint een reeks poëzie-uitgaven. Vanaf januari 2013 zal de reeks ‘waarin een platform wordt geboden aan debutanten, poëzie van nieuwe, jonge en vooral andere
stemmen’, verschijnen. Ieder jaar verschijnen er vier bundels.
.
Ik schrijf hierover omdat ik weet dat er veel dichters zijn die de (heimelijke) wens hebben ooit uit te worden gegeven door een uitgeverij (in tegenstelling tot het in eigen beheer uitgeven van een bundel). Er zijn zelfs dichters die wachten tot ze door een gerenommeerde uitgeverij gevraagd worden tot het uitgeven van een bundel. Wie dat denkt moet helaas wreed uit die droom worden geschud, grote uitgeverijen geven steeds minder poëzie uit en al helemaal niet van debutanten. De focus ligt niet op poëzie en als dat al wel het geval is dan louter op ‘bekende’ namen of dichters die al landelijk zijn gedebuteerd.
.
Daarom is het initiatief van uitgeverij Marmer ook zo lovenswaardig. Zelf ben ik bij twee kleine uitgeverijen uitgegeven en dat is me uitstekend bevallen. Uitgeverij de Brouwerij en uitgeverij Atelier9en40 zijn twee van die kleinere uitgeverijen.
De eerste titels die Marmer gaat uitgeven zijn ‘Misschien gebeurt er vandaag iets’ van Saskia van den Heuvel en Een dag niet gelachen is ook wel eens leuk van Mark Verver.
Meer weten over uitgeverij Marmer, hun filosofie en deze reeks? Kijk op: http://www.uitgeverijmarmer.nl/persberichten
.
Nieuwe ideeën voor 2012 van de stichting Ongehoord!
Publiceren, dichtwedstrijd, thema-avond
Zoals het er nu naar uitziet vervalt de subsidie van de gemeente Rotterdam in 2012 voor de stichting Ongehoord!
Dat is natuurlijk een groot gemis voor de poëziepodia die de stichting Ongehoord! organiseert. Toch laten we ons niet uit het veld slaan. We zullen als bestuur van de stichting alles op alles zetten om het werk en de poëziepodia voort te zetten. Voor 2012 gaat dat lukken. Er zullen minder vaak podia worden georganiseerd 9er zijn er 4 gepland + het zomerpodium in de Jacobustuin) maar er zijn ook allerlei nieuwe ideeën. Zo willen we de gedichtenwedstrijd die ik sinds 2009 op dit blog organiseer, overnemen als de gedichtenwedstrijd van Ongehoord!
We willen een themawedstrijd organiseren met een spetterende thema-avond als afsluiting. Ook willen we gedichten gaan publiceren op onze website. Op deze manier blijven we aanstormend en aanslenterend talent ook in 2012 en daarna ondersteunen en een podium bieden. Voor meer informatie hou je de website van ongehoord! in de gaten http//www.stichtingongehoord.com of lees je regelmatig dit weblog, ik hou je op de hoogte!
Leuk nieuw initiatief
Post-its poëzie
Er zijn op het gebeid van de poëzie vele initiatieven. Op een van deze initiatieven werd ik gewezen door Renske Dijk namelijk post-its poëzie. Een heel charmant idee om poëzie onder de mensen te brengen.
Morgen zal ik wat inhoudelijker ingaan op dit leuke idee. Voor wie nu al een kijkje wil nemen:
Http://postitspoezie.weebly.com
ZICHTBAAR ALLEEN 