Site-archief
Albert Hagenaars
Snijpunt Snijvlak
.
Albert Hagenaars (1955) ken ik al lang als dichter, schrijver en recensent van NBD Biblion (werk dat, schande!, tegenwoordig door AI wordt gedaan), zo schreef hij de aanschaf informatie voor mijn bundel ‘Zoals de wind in maart graven beroert’. Maar ik ken hem ook uit Bergen op Zoom waar hij zijn culturele activiteiten als beeldend kunstenaar en galeriehouder begon (en waar ik regelmatig een gevelgedicht van hem tegen kom).
In 1980 koos hij echter voor de literatuur. Literair werk van zijn hand verscheen in tijdschriften als De Tweede Ronde, Literair Akkoord, Maatstaf en Raster. En nu ook in MUGzine nummer 25.
Enkele bundels verschenen integraal in een andere taal: het Engels, Frans, Indonesisch en Roemeens, losse gedichten ook in het Duits, Pools en Spaans.
In MUGzine #25 verschenen twee nieuwe gedichten (een dubbelgedicht) van hem getiteld ‘Snijpunt Snijvlak’ te lezen op mugzines.nl en uiteraard in de papierenversie van MUGzine. Omdat niet iedereen dit leest hieronder deze gedichten.
.
|
SNIJPUNT Dit woord of die woorden? Deze borst en benen of dat lijf? Taal kent geen grenzen, zij steekt ze in gedachten over in andermans verstijven. Liefde zonder keuze is taal gezwollen van tekort in man na man na vrouw, op het snijpunt van het lot. Albert Hagenaars
|
SNIJVLAK Deze woorden of dat woord? Dit lijf of die borsten en billen? Liefde kent grenzen, hij denkt aan andervrouws taal tussen zwellende lippen. Niet talen naar een keurslijf is graaien voor wie zich verliest in vrouw na vrouw na man, op een snijvlak van een toeval. Albert Hagenaars
|
.
Elon Musk ligt te sterven op Mars
Radosław Jurczak
.
Op Poetry International was de Poolse dichter Radosław Jurczak aanwezig als een van de dichters die waren uitgenodigd voor onder andere de openingsbijeenkomst. Na de opening kregen de aanwezigen een bundel met geselecteerde gedichten, waarin tien van zijn gedichten staan in het Pools maar ook in een Engelse vertaling en een Nederlandse vertaling. Tijdens de opening was ik al onder de indruk van het gedicht dat hij voordroeg getiteld ‘Elon Musk umarie na Marise’ of zoals de Nederlandse vertaling luidt ‘Elon Musk ligt te sterven op Mars’. Jurczak (1995) is een student filosofie, cognitieve wetenschappen en wiskunde aan de universiteit van Warschau.
Jurczak was winnaar van de 21e Jacek Bierezin Nationale Poëziewedstrijd. Hij debuteerde met de bundel ‘Pamięć zewnętrzna’ (Extern geheugen) in 2016, waarvoor hij de Silesius Wrocław Poetry Award ontving. Momenteel werkt hij aan het gedicht ‘Zakłady holenderskie’ (Nederlandse planten). Hij vertaalt ook filosofische teksten. Uit de bundel die mogelijk werd gemaakt door Poetry International, Versopolis en de Europese Unie, het gedicht ‘Elon Musk ligt te sterven op Mars’ in een vertaling van Kris van Heuckelom.
.
Elon Musk ligt te sterven op Mars
Voor Ania Adamowicz
.
Er is geen pijn, er is het licht van medelevende leds.
Er zijn uren van kijken door een gepantserd raam
zoals Netflix kijken in aparte kamers,
.
groen en rood, zonder deur van rood
naar groen. Het is mooi hoeveel dingen er niet zijn.
Er is geen pijn. Er is het licht van medelevende leds,
,
geroezemoes. De transmissie schurkt aan. Daar is de aarde. Zij is de jouwe,
hoewel er geen aarde is: er is kijken naar de aarde
zoals Netflix kijken in aparte kamers
.
met hetzelfde paar ogen (en je wordt bekeken door
alle ogen op aarde. En zij zien: er is vrede,
er is geen pijn). Er is licht van medelevende leds,
.
een gebaar. Het lossen van de blokkade. Een gehoorzaam infuus.
deeltjes door het celmembraam als door een gepantserd raam
(miljoenen Netflix-streams in afzonderlijke kamers)
.
en het kleurig zomerkleedje en de haarvlechtlintjes voor niets
en mars het tsjilpen van de transmissie de raket de zilverrol
er is geen pijn meer er is licht van de medelevende leds
zoals Netflix kijken in aparte kamers
.
Langste liefdesgedicht
Marína
.
Afgelopen week keek ik op televisie naar het programma ‘De Gevaarlijkste wegen’ waarin cabaretier Edson da Graça en oud prof-wielrenner Michael Boogerd door (de binnenlanden van) Slowakije rijden. Op hun trip kwamen ze door het stadje Banská Štiavnica en daar is de Love Bank gevestigd. In eerste instantie had ik (net als de twee mannen) een heel verkeerd beeld en idee wat de ‘Love Bank’ was. Maar al snel werd dat duidelijk.
In 1844 startte dichter Andrej Sládkovič ( 1820 – 1872) met het schrijven van het gedicht ‘Marína’ toen hem duidelijk werd dat de liefde van zijn leven ging trouwen met een ander. Hij en Marína werden op 14 jarige leeftijd op elkaar verliefd. Hij was een arme student die haar bijles gaf in het comfortabele huis van haar ouders. Ze werd zijn muze, maar helaas moest ze van haar ouders trouwen met een rijke peperkoekenmaker. Het gedicht was klaar in de zomer van 1846, bijna een jaar na de trouwerij van Marína. Het gedicht bestaat uit 291 stanzas en 2910 regels met maar liefst 100.000 karakters. Maar liefst 173 jaar lang is het het langste liefdesgedicht ter wereld geweest. Het is zelfs officieel geregistreerd als wereldrecord bij ‘The World Record Academy’ de grootste organisatie van gecertificeerde wereldrecords ter wereld. Het gedicht ‘Marína’ werd vertaald in het Duits, het Pools en het Frans.
De ‘Love Bank’ in Banská Štiavnica, waar Andrej zijn gedicht schreef is een echte bank met kluisjes, 100.000 kluisjes. Ieder ‘kluisje’ bevat 1 letter van het gedicht. Zo’n kluisje is eigenlijk een soort doosje of een klein boekje met op de rug een letter uit het gedicht (om je een idee te geven van hoeveel ‘kluisjes’ er zijn). Je kan dit kluisje kopen voor 1 jaar en dit kost dan €50, of voor de rest van je leven en dan kost hij €100. Je kan hier dan iets inschrijven of in doen wat met jou en de liefde te maken heeft. Mensen van over de hele wereld hebben kluisjes gekocht en gevuld met persoonlijke notities, voorwerpen, foto’s of herinneringen.
Een stukje uit dit langste liefdesgedicht:
.
Kamerlid
Versvorm
.
Op de dag van de Provinciale verkiezingen (en de waterschapsverkiezingen natuurlijk), in een tijd waarin kamerleden elkaar via YouTube zwarte maken of de pers niet willen spreken leek het mij wel een verstandig idee om het kamerlid eens van een positieve kant te belichten. De Kamerlid Versvorm is namelijk ook een versvorm en als zodanig een variant op de Schaap Veronica gedichten (een andere versvorm). In 2017 werd het Kamerlid geïntroduceerd door Hanneke van Almelo (Hendrikje de Koning)
Een zevenvoetige jambe (met waar mogelijk een cesuur), een rijmschema abab, cdcd … xyxy afwisselend vrouwelijk en mannelijk rijm; afsluitend distichon met mannelijk rijm zz. Vier vaste typetjes:
- kamerlid: man, niet kerkelijk, meent het goed, maar glad als een aal,
- Kurt en Cor. Homo stel. Kurt heeft een Turks/moslim achtergrond en Cor PKN. Altijd solidair met elkaar en met alle minderheden
- Babcia Baranowska. Pools voor Oma Schaap (een knipoog naar Veronica). Pools, katholiek, spreekt Nederlands met Oost Europees accent.
Het Kamerlid wordt grotendeels in een dialoog (altijd jij) geschreven, verteld in de derde persoon, onvoltooid tegenwoordige of verleden tijd, geen aanhalingstekens. Leenwoorden hebben (in tegenstelling tot Schaapverzen) een juiste spelling. De 1e regel begint met verzuchting of kreet van één van de personages, Kurt en Cor spreken unisono, stijl is lichtvoetig en spottend, titel begint altijd met “Het Kamerlid…” en het eindigt altijd met een exotisch hapje of drankje.
Nogal wat voorwaarden dus maar wanneer aan al deze voorwaarden wordt voldaan komt er wel vaak een heel grappig vers uit. Zoals in het onderstaande gedicht van de bedenkster duidelijk wordt.
.
Natuurlijk, riepen Kurt en Cor, wij gaan ook demonstreren,
want wat die mensen in het Rifgebied wordt aangedaan,
dat vinden wij niet kunnen, hoor. Dat vraagt om protesteren.
Wie heeft er zin om straks met ons mee naar Den Haag te gaan?
Ach ja, sprak Babcia Baranowska, dat zou ik wel willen.
Dan neem ik ook een kroekje mee, want kan niet staan zo veel.
Ik maak gauw loenchpakketjes klaar om chonger mee te stillen,
met brood en cham, augoerk en ei, dat glijdt zo door jouw keel.
Ze gaf het kamerlid de raad: Stop noe met nota’s schrijven
en sloit je aan bij Cor en Kurt. Die laptop, laat maar staan,
dan maak ik extra snack voor jou met kaas en wat olijven.
We gaan hoor, zeiden Kurt en Cor, dan staan we mooi vooraan.
Toen vroegen ze het kamerlid, Misschien wil jij wel spreken?
Da’s goed voor je imago als bezield politicus.
Je haar zit goed, daarover hoef je niet je hoofd te breken.
Het is een prima oefening in public speaking. Dus …?
Ik weet het niet, zei ‘t kamerlid. Ik twijfel of mijn fractie
een standpunt over deze kwestie heeft geformuleerd.
Maar ja, een demonstratie is een nobele reactie …
Kies anders voor incognito, dan kan het niet verkeerd.
Na afloop zeiden Kor en Kurt, Het was een openbaring!
Protesten zijn geweldig, zoveel lotsverbondenheid.
En samen slogans roepen … Oh, een heerlijke ervaring.
‘t Is tijd, zei ‘t kamerlid, dat ik mij van die pruik bevrijd.
Die briwats die ik kreeg, zei Babcia met een volle mond,
zijn lekker! Proeven jullie maar. Ze gaf het zakje rond.
.
Zo is het genoeg
Wisława Szymborska
.
Al eerder schreef ik over Wisława Szymborska (1923 – 2012). Een groot Pools dichter, Nobelprijswinnaar voor de literatuur en zeker in Nederland zeer geliefd. Vlak na haar dood verscheen de bundel ‘Zo is het genoeg’ de laatste gedichten bij uitgeverij De Geus.
De titel Zo is het genoeg had Szymborska vooraf bij haar Poolse uitgeverij gedeponeerd. Spijtig genoeg heeft de dichteres de bundel echter niet mogen voltooien. Al won de titel door haar voortijdig overlijden aan kracht. Besloten werd om aan de 13 voltooide gedichten de in haar nalatenschap aangetroffen kladversies van gedichten en notities toe te voegen. Alles respectvol ontcijferd en van editietechnisch commentaar voorzien. Zodoende groeide de uitgave uit tot een pagina of 60.
Uit deze bundel het gedicht ‘Er zijn van die mensen die’.
.
Er zijn van die mensen die
.
Er zijn van die mensen die bedrevener zijn in leven.
In en om hen heen heerst orde.
Voor alles hebben zij een manier en het juiste antwoord.
.
Zij raden onmiddellijk wie wie, wie met wie,
met welk doel, waarheen.
.
Stempelen unieke waarheden af,
gooien overbodige feiten in de versnipperaar,
en stoppen onbekende personen
in op voorhand voor hen bestemde ringbanden.
.
Denken zo veel als de moeite waard is,
en geen ogenblik langer,
want achter dat ogenblik loert de twijfel.
.
En als ze uit hun bestaan worden ontslagen,
verlaten ze hun post
door de aangegeven deur.
.
Soms benijd ik hen
– gelukkig gaat dat ook weer over.
.
Gedicht in het Pools en Nederlands
Zoektermen
.
In WordPress kun je heel mooi zien op welke begrippen lezers je website hebben gevonden. Wat mij al een aantal malen is opgevallen, is dat er regelmatig Pools gedicht of Poolse gedichten in het lijstje begrippen staat. Nu zijn een aantal van mijn gedichten vertaald in het Pools. Dit naar aanleiding van de Pools-Nederlandse poëziemiddag in Hoogvliet op 20 mei van dit jaar. Dat zal de reden zijn dat men naar deze site wordt verwezen. Om ‘de menschen’ niet teleur te stellen nog maar een gedicht van me in het Pools en het Nederlands.
.
Want hier is nu
.
De weg blijkt altijd langer dan het doel
rechtvaardigt, waarom loop jij niet
met mij mee?
.
alsof buiten adem aankomen deel
van de reis uitmaakt
of van de aankomst
.
hijgen is slechts het verplaatsen
van adem, een lach kan
veel vergoeden
.
angst moet buiten spel
gezet, vermoeidheid worden
gekoesterd
.
deel de finish met mij en de camera
vergeet het vals plat,
deel in de vreugde
.
hierna zal de herinnering je
slechts voeden, leef
van het welgekozen nu
.
Ponieważ teraz jest tu
.
Droga do celu okazuje się zawsze
dłuższa niż potrzeba, dlaczego nie biegniesz
razem ze mną?
.
jakby przybycie ostatnim tchem
było częścią podrózy
lub przybycia
.
zadyszka jest jedynie przemieszczaniem
oddechu, a śmiech
potrafi wiele wynagrodzić
.
strachu trzeba sie pozbyć,
zmęczenie trzeba
pokochać
.
dziel finisz razem ze mną a kamera
zapomni złudną prostotę,
dziel radość
.
Potem tylko wspomnienie
pozostanie, żyj
i ciesz się właśnie teraz
.
.
Vertaling: Common language
Gedicht in het Pools
Ontmoeting
.
Dit keer een gedicht van mij vertaald in het Pools door common language.
.
Ontmoeting
We praten waar
we over praten
.
en zien vooral
waar we naar kijken
.
we voelen wat we
mogen raken en
raken daarmee ons gevoel
.
we proeven lippen
uit een tijd waarin
voorzichtig werd gehandeld,
.
terrein verkend met
kleine stapjes, een brug
geopend naar vandaag
.
waar we staan is
waar we ons bevinden
aan de rand van een verhaal
wachtend op een verteller
.
Spotkanie
Rozmawiamy o tym
o czym rozmawiamy
.
a widzimy przede wszystkim
to na co patrzymy
.
czujemy to
czego dotykamy
i pobudzamy tym nasze uczucia
.
usta smakujemy
jak dawniej kiedy
ostroznie zabierano sie do rzeczy
.
teren rozpoznany
malymi krokami, most
otwarty do terazniejszosci
.
miesjsce gdzie stoimy
jest miesjcem gdzie sie znajdujemy
na skraju opowiesci
czekajac na narratora
.
Gedichten in het Pools
Poëzie en muziek in LCC de Zevensprong
Vorige week kreeg ik van Frans Lodewijk het volgende bericht:
Op 20 mei 2012 organiseren wij in samenwerking met de Pools-Nederlandse Kulturele Vereniging een poëzie en muziek middag in LCC de Zevensprong in Hoogvliet.
Frans vroeg me of ik als één van de Nederlandse dichters een aantal gedichten wilde aanleveren om te laten vertalen in het Pools. Ik ben uiteraard zeer vereerd en heb een aantal nieuwe gedichten ingestuurd. Aanstaande zondag zal ik in LCC de Zevensprong in Hoogvliet gedichten voordragen. Als er meer bekend is over de Pools-Nederlandse middag zal ik het hier melden.
ZICHTBAAR ALLEEN 