Site-archief
Gedicht van Wim de Bie
Manessier
.
Eergisteren overleed Wim de Bie (1939-2023). Samen met Kees van Kooten vormde hij jarenlang het legendarische duo van Kooten en de Bie of Koot en Bie. Vanaf 1977, toen ze hun langspeelplaat ‘Hengstenbal’ uitbrachten en ze al de Klisjee Mannetjes in de Houtrusthallen in Den Haag hun wereldberoemde conference deden over hoe vaak ze ‘het deden’ was ik die hard fan.
Over van Kooten en Wim de Bie valt heel veel te schrijven maar ik wil me hier vandaag beperken tot poëzie en dan met name van Wim de Bie. De literaire uitgeverij Nijgh en van Ditmar gaf in de jaren vijftig en zestig regelmatig pockets uit met teksten van middelbare scholieren onder de titel ‘Een 10 voor de 10-ers’. In de editie met een keuze uit wat er in het cursusjaar 1958-1959 is verschenen in de Nederlandse Schoolpers, staan het literaire debuut van dichter Manuel Kneepkens, Annemarieke (later noemde ze zich Annemarie) Oster, Paul van Vliet, en gedichten van Kees van Kooten en Wim de Bie.
Het gedicht dat Wim de Bie schreef in 1958 en dus verscheen in ’10 voor 10-ers’ is getiteld ‘Manessier’.
.
Manessier
.
want groen ruikt de zomer
en geel proeft het eiland van zon
in een pupil is groen is de zomer
in een lens is geel is de zon
.
in februari haarlemt het donker
bijten huizen de spits
af is de pijn van de doorn
de pijndoorn van jezus de schilder
.
het zwijgende pierement van water
drijft in het kroos van de dood
water is dood en groen de zomer
morgen de weelde van vorm
nacht een weefsel van pijn
.
Dichters op Katendrecht
100 kunstenaars, 100 dichters
.
Afgelopen voorjaar werd ik door dichter Joz Knoop en dichter Theo Huijgens gevraagd om mee te doen aan ‘Dichters op Katendrecht’ in de Fenix 1 hal aldaar. De heren van Werklicht benaderde 100 dichters en 100 kunstenaars om samen in 1 project te laten zien wat kunst en poëzie vermag. De dichters kregen een kunstenaar toegewezen met een kunstwerk en daarbij kon een gedicht worden geschreven. Zeker de helft van de dichters/kunstenaars is woonachtig op Katendrecht (Rotterdam). Alle gedichten werden in de zomer achter de vele ramen op de begane grond van de Fenix 1 hal tentoongesteld samen met het bijbehorende kunstwerk (op A4 formaat).
En nu is er het boek van deze tentoonstelling. Een prachtig full color boek op A4 formaat met prachtige foto’s op glanzend papier van de kunstwerken en daarnaast steeds het bijbehorende gedicht. Het boek werd mede mogelijk gemaakt door o.a. Poetry International, Art Rotterdam, een aantal bedrijven op Katendrecht waaronder Conny Janssen Danst en Circus Rotje Knor maar ook door de SS Rotterdam, de Kaapse Kunstroute en Verhalenhuis Belvedere.
Zoals gezegd veel Rotterdamse dichters waaronder Jana Beranova, Manuel Kneepkens, Daniël Dee, Hans Wap, Vrouwkje Tuinman maar ook de burgemeester van Rotterdam Ahmed Aboutaleb. En dus een aantal dichters van buiten Rotterdam waaronder ikzelf. Ik kreeg een kunstwerk van kunstenaar Ronald Motta als inspiratie, het beeld ‘MOTTAORI’ en schreef daar het gedicht ‘Hou jij een oogje in het zeil?’ bij.
Het bijzondere boek is te koop bij Verhalenhuis Belvedere voor de zeer scherpe prijs van € 24,95 (echt een koopje!). Hieronder het gedicht dat ik schreef bij het kunstwerk ‘MOTTAORI’.
.
Hou jij een oogje in het zeil?
.
Hou jij een oogje in het zeil?
ogen in je rug, ogen van de ziel
.
Zelden zag ik iets dat leek te kijken
zoals ik dacht en waarvan ik had
.
verwacht, dat het bereik van wat ik
dacht te zien, nog groter was dan wat
.
het leek te zijn. Geen alziend oog, geen
god misschien maar alles in het vizier
.
van dooie mus, ongekend plezier, tot
waar het oog reikt; het nu en het hier.
.
Dichter op het kasteel
Ongehoord! Gedichtenwedstrijd 2020
.
Het bestuur van de stichting Ongehoord! is in overleg met de stichting Kasteel van Rhoon om te kijken of de prijsuitreiking van de Ongehoord! Gedichtenwedstrijd https://woutervanheiningen.wordpress.com/2020/02/02/dichter-doe-mee/ in het kasteel van Rhoon kan plaats vinden. De stichting Kasteel van Rhoon is een actieve stichting die vele activiteiten organiseert in het kasteel. De ambiance is geweldig (een bijzonder kasteel dat gebouwd is in 1432 als versterkt Donjon op de plek waar een ouder kasteel had gestaan, waarschijnlijk uit de 11e eeuw), de ruimtes prachtig en de stichting organiseert vele interessante culturele en culinaire activiteiten.
In 2018 werd op initiatief van Joop van der Hor en mogelijk gemaakt door de stichting, een boekje gepubliceerd dat gebruikt kon worden voor PR-doeleinden en als relatiegeschenk. In deze bundel tal van dichters uit de regio groot Rotterdam waaronder Edwin de Voigt, Joz Knoop, Manuel Kneepkens, Ton Huizer en Hans Wap, geïllustreerd met foto’s van de omgeving van het kasteel, het kasteel en kunst van lokale kunstenaars.
Uit dit mooi uitgegeven bundeltje koos ik het gedicht ‘Drie sterren’van Hans Wap, schilder, dichter en beeldend kunstenaar.
.
Drie sterren
.
in sommige restaurants doe ik geen bek open
ze doen me denken aan loopgraven
gevuld met riesling en pâté de foie
.
welgemikte schoten met champagnekurken
uit linkshandig gedraaide flessen
.
de oorlog van de gourmet tegen de gourmand
ingetekend op de stafkaart van Michelin
.
de drie sterren van het restaurant
tegen de vier van de generaal
.
laat ons lafhartige daden verrichten
die recht geven op medailles
.
een borst vol blik
dat na overlijden moet worden
teruggegeven
.
liever werd ik koninklijk onderscheiden
met een gratis parkeervergunning
voor het leven
of een vaste tafelreservering
in mijn favoriete restaurant
.
Om tijd te winnen
Jan Dullemond
.
De Rotterdamse dichter Jan Dullemond (1952) kende ik wel van naam maar nog niet van werk tot ik zijn bundel ‘Om tijd te winnen’ uit 2017 kocht. ‘Om tijd te winnen’ Gedichten 1995 – 2015 is een stevige bundel van maar liefst 180 pagina’s. In de bundel zit een los vel waarin meer te lezen is over dit 43ste nummer in de Bordeauxreeks. Deze reeks van uitgeverij Liverse kent inmiddels meer dan 50 delen en dichters als Job Degenaar, Dirk Kroon, Kees Klok en Manuel Kneepkens zijn met bundels in deze reeks verschenen.
Op zijn website http://www.jandullemond.nl staat te lezen bij de informatie over de bundel ‘Om tijd te winnen’: Wat is poëzie meer dan rondkijken wat er te zien is in een gedicht, wat er gebeurt, op het eerste gezicht, en bij een tweede blik, en een derde, als het labyrint groeit? Dat vraagt tijd. ‘Om tijd te winnen’ is een uitnodiging om rond te dwalen.
En dat is het. Zowel qua inhoud als in vorm is er veel afwisselends te lezen en te beleven. Veel gedichten over Griekse oorden (Jan Dullemond woonde 8 maanden op Kreta) maar ook bijvoorbeeld 4 gedichten met de titel Het ei van Brancusi en zelfs een (ander) hoofdstuk met als titel Het ei van Brancusi.
In dat hoofdstuk bleef ik hangen bij het gedicht ‘Paleopoëzie’. Vooral omdat ik wat familie heb die een Paleodieet volgen en dan is dat een haakje dat je niet overslaat.
.
Paleopoëzie
.
niet om te beginnen een kras
.
een eerste kras na nog een kras
op de rode steen
in de hand
.
en nog een kras
.
en nog een
net zo of niet
.
buiten de grot niets
dan zee en licht
.
in de grot
slaap en donkerlicht
.
niet om verder te gaan een kras
met de punt in zacht steen
in de hand
.
rode steen met krassen
een kras niet als die
een kras niet als deze
tussen de eerste krassen
.
in het oog van de grot
niets dan zee en blauw
.
krassen net als deze
krassen net als die
.
in het oog van de grot
.
rode steen en zee en blauw
.
Staatsmijn Wilhelmina
Manuel Kneepkens
.
In ‘Gedicht’ een driemaandelijks tijdschrift voor poëzie onder redaktie van Remco Campert, nummer 6 uit 1975 staat het gedicht van dichter, publicist, politicus en jurist-criminoloog Manuel Kneepkens (1942) met de titel ‘Staatsmijn Wilhelmina’.
.
Staatsmijn Wilhelmina
.
Zomers rolde je er met de bolderwagen of autoped
Moedertje Rusland in: de toendras en de steppen
van de Slikvijvers
die zwarte open wonden van de Hades, verraderlijk
achter hun camouflage van de prinsesmargrieten
.
op vrijdagavond, na werktijd, mochten de kompels er
tussen knoopkruid, bereklauw, de geur van kruizemunt
een kruiwagen slik weghalen, extra loon
.
eigenlijk waren die vijvers zwaar Verboden Toegang
want het Meisje van Hans Andersen, die van het
Wittebrood
was daar verdronken en ook de plompe groene kikkers
op late zomeravonden kwaakten er zo zwaarmoedig
dat men zich waande onder de grote grauwe
.
paddestoel
.
boven de verlaten parken van Hiroshima
.
Leraar
Jan-Willem Overeem
.
Erotiek op zondag en daarom vandaag het gedicht ‘Leraar’ van Jan-Willem Overeem (1942 – 1979). Jan-Willem Overeem was prozaïst, dichter, aforist en docent dramatische expressie en maatschappijleer aan de Toneelacademie te Maastricht. Hij was actief in het Maastrichtse ‘Literair Aksie Komitee’ (LAK), waarin ook beeldend kunstenaar Gèr Boosten, de auteurs Leo Herberghs, Manuel Kneepkens, Wiel Kusters, Ton van Reen, Kees Simhoffer, Miel Vanstreels, Hans van de Waarsenburg en de Finse schrijver Heimo Pihlajamaa actief waren. Overeem was tevens redacteur van Contour (tijdschrift voor Literatuur) en van Kentering (literair tijdschrift).
Op internet zijn een aantal van zijn aforismen te vinden op http://www.woorden.org/quotes/?auteur=Jan-Willem%20Overeem waaronder deze: “Met elkaar naar bed gaan: van de nood een vreugd maken”. Uit de bundel ‘Een hond tussen twee bomen’ uit 1974 het gedicht ‘Leraar’.
.
Leraar
.
hij zou dat meisje willen baden
in lessen van liefde
niet meer dan even spelen
met borstjes en lippen
vrij willen laten in roes
en geritsel van bomen
zoals ze nu droomt
.
ver weg van cijfers en zure
gezichten van vrouwen
die haar rapport bepalen
.
hij zou niet veel met haar willen
al is haar broekje blauw
.
verscheen ze maar niet
in zovele personen –
en wachtte er straks buiten
maar niet zijn zoon op haar
.
Vakantiegedicht
Manuel Kneepkens
.
In de serie vakantiegedichten vandaag het gedicht ‘Bodegraven’ van de Rotterdamse dichter Manuel Kneepkens uit 1975.
.
Bodegraven
.
Het Holland van de avonden van mijn geluk begint
achter de appelboomgaard bij de brug van Bodegraven
waar de dochter van de spoorwegwachter
schuilt tussen vochtige
pindaneuzen van konijnen; manshoog wuivend gras
.
Stilte van lathyrus en clematis en tuinbonen, gebroken
door het staag gedender van een late trein
.
mierikswortelzoet scholierenlichaam onder de koelte
van de wilgen, waar gouden ikonen van vlinders
zich ontdoen, lachend, fluisterend, van hun jurken
.
Hoor, de ritssluiting van de spoorbaan kreunt en rinkelt
De trein naar Alphen passeert. Heel even scheert
de zwaluw van zijn schaduw langs je haren
.
Voorbij.
.
Winnaar Ongehoord! Poëzieprijs 2016
Hein van der Schoot
.
In een sfeervolle foyer van het Bibliotheektheater in Rotterdam verzamelde zich zondagmiddag vele dichters die hadden meegedaan aan de Ongehoord! Gedichtenwedstrijd 2016. Het thema van de wedstrijd ‘Verwachting’ kon van de vele gezichten worden afgelezen. Wie zou de winnaar worden? Terwijl men vol verwachting de zaal betrad speelde Dwaalkat haar eerste nummer.
De jury bestond dit jaar uit drie ervaren dichters: Marieke van Leeuwen, Manuel Kneepkens en Peter Swanborn. Helaas waren Manuel en Marieke verhinderd maar Peter nam namens de jury de honneurs waar. Dit jaar hadden 169 dichters de moeite genomen om een gedicht in te sturen. Van deze 169 gedichten waren er 50 geselecteerd door het bestuur van Ongehoord! op de shortlist. Omdat dit de vijfde editie was en dus het eerste lustrum kreeg na de opening door de presentator van dienst, de winnaar van de allereerste editie van de Ongehoord! Gedichtenwedstrijd Hervé Deleu het podium. Hij droeg het gedicht ‘Menen-Rotterdam’ voor.
Daarna kregen de dichters de gelegenheid om hun gedicht in het Bibliotheektheater voor te dragen. Een groot deel van de dichters maakte van deze gelegenheid gebruik en in drie rondes werden de gedichten voorgedragen afgewisseld door de prachtige zang van Dwaalkat.
Na de gedichten was het de beurt aan Peter Swanborn namens de jury. De jury was verrassend eensgezind over de keuze van de drie winnaars. Uiteindelijk koos de jury voor het gedicht van Hein van der Schoot als het winnende gedicht. Nummer twee werd Hans Franse die helaas niet aanwezig kon zijn (zijn gedicht werd door Peter Swanborn voorgedragen) en de derde prijs viel Wouter Veldboer ten deel.
Over het winnende gedicht van Hein van der Schoot schreef de jury: In dit gedicht voel je de vervreemding, het tussen twee tijden, twee werelden bewegen. Het inleven in een varken dat geslacht wordt, maakt de directe omgeving, de nonkels en tantes, tot een dreigende meerderheid. Er is geen ontsnappen aan: ‘Ge zit gevangen in uw lijf’.
.
ge zat op uw bed, de dag te laat de nacht te vroeg
ge wist van de kelder de zolder, de ene sok de andere
en door de deur hoorde ge honderden vaders moeders
en bromberen net als vorige week en toen en toen
en buiten, nou ja buiten, de buik deed zeer, zeer
hoe het varken door zijn poten zakte en u aankeek
hoe het misschien droomde en ge zelf droomde dat ge
slappe benen zou krijgen en dan opengespalkt op de ladder
en al die nonkels en tantes die balkenbrij eten
een tuimelend hoofd met bloedspetters en strepen op de cementen
vloer en d’n papa die morse kan lezen maar dat ge zelf in uw lijf zit en
dat daar niemand u uit kan halen en dat er een brug is en een vallei
en hopelijk alles een kwestie is van goed zwiepen
.
Herve Deleu draagt ‘menen-Rotterdam’ voor.
Dwaalkat vermaakt en ontroert het publiek.
Peter Swanborn deelt het juryrapport en de prijzen uit
Derde prijs winnaar Wouter Veldboer, Peter Swanborn en winnaar Hein van der Schoot
.
Morgen en overmorgen de gedichten en juryrapporten van de tweede en derde prijs, donderdag volgen dan nog de eervolle vermeldingen.
Ongehoord! Poëzieprijs
Zondag 20 november 2016
.
Op zondag 20 november aanstaande vindt in het Bibliotheektheater in Rotterdam de prijsuitreiking plaats van de 5e Ongehoord! Gedichtenwedstrijd. Dit jaar hebben maar liefst 169 mensen meegedaan aan deze wedstrijd en na een eerste beoordeling door de bestuursleden van Ongehoord! is daar een shortlist van 50 gedichten uitgekomen die aan de jury is overhandigd ter beoordeling.
Op 20 november zijn de shortlistdichters aan de beurt. Hen is gevraagd hun gedicht voor te dragen op het podium van het Bibliotheektheater. De jury zal dan bekend maken wie de eerste, tweede en derde prijs heeft gewonnen. het thema van dit jaar was ‘Verwachting’. De muzikale omlijsting is van zangeres Dwaalkat http://www.dwaalkat.nl/
Eerdere winnaars van de Gedichtenwedstrijd zijn Hervé Deleu, Anneke Wasscher, Gerard Scharn en Alja Spaan.
De jury bestaat dit jaar uit Marieke van Leeuwen, Peter Swanborn en Manuel Kneepkens. De prijzenzijn: 1e prijs een beeldje van kunstenares Lillian Mensing, een voordracht op een Ongehoord! podium en publicatie van het gedicht op de website van Ongehoord!, de tweede en derde prijs zijn hetzelfde maar dan zonder het felbegeerde beeldje.
Iedereen kan en mag aanwezig zijn bij deze feestelijke prijsuitreiking, de toegang is gratis. De middag begint om 14.00 uur maar de zaal is open vanaf 13.00 uur.
Om alvast in de stemming te komen hieronder het winnende gedicht van de eerste editie van Hervé Deleu getiteld ‘In de ochtendfile’.
.
In de ochtendfile
.
na een nacht onrustig
verwordt de tijd tot haar intieme bondgenoot.
Wellustig stuwt vanuit de diepte
de autoverwarming haar jeanspijpen binnen.
Even krult ze de tenen.
Ongegeneerd omklemt ze
de gladde kop van de pookversnelling
en ademt traag.
Haar elegante hand
glijdt ritmisch de verchroomde stang op en neer
terwijl haar voet met de motor speelt
en vibraties jaagt
door haar hele onderlijf.
Ze spiedt in de achteruitkijkspiegel
waarin haar genietende ogen
alléén die van haar ontmoeten.
Nog even duurt het spel
waarvan zij meester is.
Als de file oplost
droogt ook haar onvervuld verlangen.
ZICHTBAAR ALLEEN 