Fekânsje
.
Wy fleane net dizze simmer, wy
bliuwe ticht by it eigen hiem
Site-archief
Souvenirs en herinneringen
MUGzine 29 is uit!
.
“Mijn oog valt op een plastic figuurtje dat me terugflitst naar een prehistorisch moment onder het dak van de platanen. Het regent. Jij en ik omringd door bange bloemen, de stadslibelle die ik was.”
Dit is een stukje uit het voorwoord van Marianne van de nieuwe uitgave van MUGzine nummer 29. In dit nummer vroegen we dichters gedichten te schrijven of aan te leveren die met herinneringen of souvenirs te maken hebben. De dichters hebben hier allemaal een heel eigen invulling aangegeven.
Sandra Roobaert, Sylvia Hubers en Nyk de Vries verzorgen de poëzie in dit nummer, aangevuld met een MUGgedicht van Oscar Tops, een Luule en prachtige kunst van de IJslandse kunstenaar Ragnhildur Jóhanns.
MUGzine publiceert 5 x per jaar een editie met poëzie en kunst. Meestal heeft de MUGzine 16 pagina’s maar een enkele keer ook 20 (zoals #29). Daarnaast maken we elk jaar iets bijzonders zoals de specials en ansichtkaarten met poëzie.
MUGzine is gratis te lezen via mugzines.nl maar de ware poëzieliefhebber wil natuurlijk een poëzietijdschrift, juist omdat het zo’n handzaam formaat heeft, op papier lezen. Dat kan. Wanneer je donateur wordt ontvang je een jaar lang elk nummer en een extraatje. Donateur ben je al vanaf € 22,50 per jaar. Voor dat bedrag ontvang je dan tussen de 70 à 80 pagina’s gedichten plus bijzondere kunst.
MUGzine wordt gemaakt door Poetry Affairs, MUGbooks en BRRT.Graphic.Design en werkt met een onafhankelijke redactie.
Als voorproefje van editie 29 hier een gedicht van één van de dichters uit deze editie, de Vlaamse Sandra Roobaert (staat niet in de MUGzine) getiteld ‘Wees voorzichtig bij het fietsen’.
.
Wees voorzichtig bij het fietsen
.
wanneer hij merkt dat deze centimeters wereld
bestaan uit ijs op asfalt besluit mijn fiets tot overgave
mijn hoofd slaat als een bronzen klok op zondag
galmt in aanraking met grond
de ambulance is er plots, wie heeft de overgang
van asfalt naar sirene weggeknipt
de fluoman die bij me zit draagt
schoenen die door vuur gaan als het moet
de heelfabriek sluist mij door gangen
over bedden van papier
klemt mijn hoofd in het tuig dat zoemend
mijn intiemste spinsels leest
terwijl ik wacht weet ik dat nu
de tumor aan het licht zal komen, kronkels soppend
in het bloed, ik zie de lamp
al dimmen in de bovenkamer
achter het scherm wordt een voet gegipst, schrik
gepareerd met grappen, de dokter komt
mijn hoofd wordt geklasseerd, cold case
rust, pijnstillers, terugkomen indien nodig
ik sta op straat, mijn ogen knipperen
de alledaagsheid toe, verkeer briest vredig
ik draag mijn hoofd als een kristallen bol
antieke globe die zacht knarst bij draaien
.
Aanraken
Sylvia Hubers
.
een van de laatste keren dat ik een bericht schreef over dichter Sylvia Hubers (1965) was naar aanleiding van het gedicht dat ze voordroeg tijdens de opening van de Haarlemse Dichtlijn in 2019. Daarna volgde nog een keer een gedicht van haar in een blog over het schrijven van poëzie. Toch heeft Sylvia niet stil gezeten. In 2003 debuteerde ze met de dichtbundel ‘Men zegt liefde’. Daarop volgden acht bundels poëzie en de laatste in de rij is van 2022 getiteld ‘Aanraken!’.
In honderddrieënveertig prozagedichten of poëtisch proza (ze deden me erg denken aan de prozagedichten van Nyk de Vries) voeren de lezer langs tactiele avonturen, gemiste knuffels, welriekende mannen, ongelukkige neuzen, eenzame handen, heupen die zich onbespied wanen, levensangst, liefdesdrift, beneveling op de Dag des Oordeels en de ontbrekende schakel tussen broek en rok.
Sylvia Hubers was van 2009 tot 2013 stadsdichter van Haarlem en schrijft naast gedichten dus ook prozagedichten en kort proza. Haar bundel microproza ‘Wat als we niet waren betoverd’ werd genomineerd voor de Halewijnprijs & Reynaert Trofee.
Uit haar laatste bundel ‘Aanraken!’ komt het gedicht ‘Kleine daden’.2003,
.
Kleine daden
.
Sta stil. Laat me je lieven. Loop door. Raak me niet aan met je ogen. Ook niet met die in je rug. Draai je om. Kijk me recht. Voeg je toe. Lief me. Hou rechts aan. Verlaat me van voren. Doe niks. Verhoog de feestvreugde – oh wat zeg ik nu weer. Verhoog het soortelijk gewicht van je bereidheid. Laat niet af. Bouw een haag van kleine, veelbetekenende daden om me heen.
.
Ontmoeten
Lianne Keemink
.
Afgelopen vrijdagavond werd in de gemeente Lansingerland een nieuwe gemeentedichter gekozen en afscheid genomen van Woes Ploum, die de afgelopen twee jaar gemeentedichter was. De nieuwe gemeentedichter is Lianne Keemink (1988) is studentendecaan en docent creatief schrijven NTI. Tijdens een gezellige avond in theater het Web in Bleiswijk, waar ook dichter Nyk de Vries optrad met het saxofoonkwartet Artvark, werd ook de glossy van Woes Ploum gepresenteerd met daarin foto’s en gemeentegedichten van de afgelopen twee jaar die Woes met een laserprinter op hout publiceerde. Bibliotheek OOstland organiseerde de verkiezing van de gemeentedichter voor de 3e keer.
Hieronder twee gedichten; een van de nieuwe gemeentedichter Lianne Keemink ‘Ontmoeten’ en een van de oude gemeentedichter Woes Ploum ‘Vergeetachtig’, en wat foto’s van de uitreiking en van het optreden van Nyk de Vries en Artvark ‘Tagelyk’ (Tegelijkertijd).
.
Ontmoeten
.
Zoals een gelovige God vindt
in psalm en knie op donker hout
zoals iemand in rouw
een geliefde spreekt in stilte
zoals de mens iets vindt
in stroken ritselende kleur
in handenvol kruiden en zout
op de tong
in communie met het maken
kunst, eten, kinderen?
zo spreek ik (met) jou
in een verbinding met niets
anders dan wij
en iets onverklaarbaars
*.
.
honderd gedachten negentig gedichten
zeventig namen zestig gezichten
vijftig wis veertig waarachtig
dertig mooi twintig prachtig
maar geen tien
zal je zien
want
ik
VERGEETACHTIG
.
J.C. Bloem
Nyk de Vries
.
De stichting Mr. J.C. Bloem Poëzieprijs heeft naar aanleiding van twintig jaar poëzieprijsuitreikingen een selectie gemaakt van op J.C. Bloem geïnspireerd werk. Deze bundel zal ik binnenkort uitgebreider bespreken op dit blog maar ik wil vandaag alvast een gedicht van Nyk de Vries plaatsen. Ik heb Nyk de Vries leren kennen als dichter op het Dunya poëziefestival in Rotterdam. Ester Naomi Perquin was destijds stadsdichter van Rotterdam en zij mocht een podium vullen met dichters. Één van die dichters was Nyk de Vries (1971).
Ik zal dat optreden niet snel vergeten want ik stond schuin naast het podium te luisteren toen er iemand aan kwam lopen en naast me kwam staan om mee te luisteren. Ik dacht deze persoon te herkennen maar kom hem niet meteen plaatsen. We begroeten elkaar en we genoten van het optreden van Nyk de Vries. Na zijn voordracht zei de man gedag en liep weer verder. Ik ging nog even met een bevriende dichter praten en vroeg hem wie die man toch was? Hij kwam me zo bekend voor. Het bleek Ahmed Aboutaleb, de kersverse burgemeester van Rotterdam en poëzieliefhebber te zijn. Die kon toen nog redelijk anoniem en zorgeloos over zo’n festival te kunnen lopen.
Maar terug naar de bundel ‘Beste meneer Bloem,’. Uit deze bundel het gedicht van Nyk de Vries (genomineerd in 2013 met zijn bundel ‘De dingen geburen omdat ze rijmen’ ) getiteld ‘J.C. Bloem’.
.
J.C. Bloem
.
Ik ontmoette J.C. Bloem in 1956 en meteen begreep ik
dat het een vreemde snuiter was. We liepen door het
Chinese deel van de stad toen hij een dolk te voorschijn
trok en die recht in zijn buik plaatste. Hij was niet dood,
maar we moesten wel als gekken naar het ziekenhuis.
Daar sprak ik bijna de hele avond met zuster Anna en
amper twee weken later waren we getrouwd. Wat kan
ik er verder over zeggen? Waarom langer wachten op je
liefje als ze gewoon naast je zit?
.
Met de Noorderzon
Aperitief
.
Het Noorderzon Festival of Performing Arts & Society (dat is de volledige titel van dit festival) is de ietwat curieuze combinatie van een groots zomerfeest en internationaal kunstenfestival. Op de website van de organisatie staat het als volgt omschreven: “Lokaal programma staat zij-aan-zij met avontuurlijke internationale podiumkunsten en maatschappelijke duiding. Cutting-edge theater en muziek, literatuur, moderne dans, lokale voorstellingen in intieme setting, nagesprekken en colleges. De stad als podium, het vrij toegankelijke en idyllische Noorderplantsoen als ontmoetingsplaats, dorp en podium ineen.”
Het festival bestaat sinds 1991. Het begon als een lokaal festival dat destijds bestond uit een aantal zeer geslaagde muzikale zondagen op verschillende plekken in de stad Groningen in combinatie met een afsplitsing van festival ‘De Parade’.
Ter gelegenheid van het live-programma ‘Arno’s Aperitief’ dat tijdens Noorderzon dagelijks werd uitgezonden door Radio Noord, het regionale radio- en televisiestation voor Groningen, verscheen in 2005 het bundeltje ‘Aperitief’ Noorderzon in gedichten. In dit bundeltje zijn gedichten opgenomen van 13 dichters die zich lieten inspireren door het festival in het Groningse Noorderplantsoen. Alle dichters droegen hun gedicht voor in het radioprogramma ‘Arno’s Aperitief’ dat dagelijks gepresenteerd werd vanuit de Spiegeltent door Arno van der Heyden.
Deelnemende dichters waren Mowaffk Al-Sawad, Jurre van den Berg, Anneke Claus, Maria van Daalen, Daniël Dee, Karen ten Haaf, Renée Luth, Stefan Nieuwenhuis, Ronald Ohlsen, Coen Peppelenbos, Kasper Peters, Nyk de Vries en Driek van Wissen.
Van Nyk de Vries is het gedicht ‘Stephanie’ uit de bundel.
Stephanie
.
Die avond reden we over de brede boulevards waar overal
mensen voor de cafés zaten en verkoelende drankjes
nuttigden. We stopten bij een kleurig verlichte zandstrand
en ik kocht bij een kiosk een pakje sigaretten. Stephanie
droeg een lange zwarte rok die strak om haar heupen
spande. We stonden dicht bij elkaar en die nacht sliepen
we samen. De volgende ochtend, toen ik wakker werd,
was ze echter al weer verdwenen. een zwaar gevoel van
teleurstelling bekroop mij, al legde ik me maar gauw bij
de feiten neer. Ze was immers zoals een spionnenmeisje
behoort te zijn: sexy, soepel en snel.
.
Dichter fan Fryslân
Nyk de Vries
.
Wanneer ik thuis aan tafel zit met mijn laptop kijk ik uit op een deel van mijn boekenkast. Wanneer ik zit te mijmeren (ja dat doe ik weleens) of zit na te denken helpt het me om naar mijn boeken te kijken, naar de schrijvers, dichters, en de titels van bundels. Vandaag gebeurde dat en mijn oog bleef hangen bij de bundel ‘De dingen gebeuren omdat ze rijmen’ een dichtbundel met prozagedichten van Nyk de Vries uit 2011.
Nyk de Vries (1971) is schrijver en dichter van prozagedichten in het Nederlands en het Fries. Samen met Meindert Talma (met wie hij ook in een band speelde) was Nyk de Vries redacteur van het tijdschrift De Blauwe Fedde. In 2001 kwam hieruit een boek met interviews voort, getiteld ‘De Blauwe Fedde Yn Petear’ (De Blauwe Fedde in gesprek): een bundeling van vijftien levensverhalen van eigenzinnige Friezen.
Naast dat Nyk als Dichter fan Fryslân gedichten schrijft hebben we op (proza)poëziegebied al een tijd niets gehoord van hem ((als in een nieuwe bundel). Zijn twee bundels ‘Motorman’ uit 2007 en ‘De dingen gebeuren omdat ze rijmen’ uit 2011 zijn slechts gevolgd door een roman in 2015. En dat is toch jammer want de prozapoëzie van Nyk de Vries is niet alleen erg fijn om te lezen maar is daarnaast grappig, spitsvondig en het zet je aan het denken.
Uit de bundel ‘De dingen gebeuren omdat ze rijmen’ nam ik het gedicht ‘Reis’. En daaronder deel ik met jullie een Fries gedicht van Nyk ‘Fekânsje’ dat hij dit jaar schreef als Dichter fan Fryslân. In die hoedanigheid schrijft hij 6 tot 10 gedichten per jaar.
.
Reis
.
Wat is in godsnaam een Arabesk? Met die vraag vertrok ik
met het schip en de halve reis dacht ik er niet aan terug.
Tot ik ergens benedendeks een vrouw ontmoette die een
T-shirt droeg met daarop het woord Arabesk. Wat een
ontzettend toeval. Het had zo moeten zijn, juichte ik in
stilte en nog tijdens de reis werden we een stel, hoewel
ik bij aankomst zag dat het niet helemaal klopte. De
sierlijke lijnen vormden het woord Arabien in plaats van
Arabesk. Kortom, ik had het willen zien. Een moment was
ik erdoor van slag, maar ik besloot de onjuistheden te
negeren. Tot in de verre toekomst zal er met toeval
worden gesjoemeld. Toeval is de smeerolie
van de verbeelding.
.
Dat fielt eins hiel logys, myn âlden
foarhinne ha it net oars dien
Wy strike del yn Bakkefean
mei in âlderwets potsje bier
En witst wat – hiel nuver en
tafallich eins
Ik hie der krekt nocht
oan krigen
.
Een kleed dat ooit een paard is geweest
Fantoommerrie
.
Hoewel ik de tweede dichtbundel van Marieke Lucas Rijneveld al een tijdje heb liggen was ik nog niet in de gelegenheid er eens voor te gaan zitten en het te lezen. Ik had al wel een paar gedichten gelezen en was al snel tot de conclusie gekomen dat dit weer typisch ‘Rijneveld’ poëzie was; verrassend, ongrijpbaar soms, vol beelden en metaforen. Afgelopen week de bundel eens goed gelezen en ik werd niet teleurgesteld. Heel af en toe deden de lange, pagina vullende gedichten zonder witregels, me denken aan de poëzie van Nyk de Vries maar alleen qua vorm, niet qua inhoud.
Marieke Lucas gaat in ‘Fantoommerrie’ verder waar ze in ‘Kalfsvlies was gebleven, schrijvend vanuit haar leven, haar herinneringen (ongetwijfeld aangevuld vanuit haar grote fantasie) en haar gedachten. Ik koos voor het titelgedicht dat ik met jullie wilde delen. In dit gedicht komt voor mij ineens Marieke Lucas van nu naar voren waar in veel van de andere gedichten de Marieke Lucas van vroeger aan het woord is.
.
Fantoommerrie
.
‘Bedplassen is hetzelfde als voor je beurt praten omdat er zoveel te
vertellen valt. Vannacht was ze weer de fantoommerrie met een doffe
vacht, niemand die de moeite had genomen haar zo te kleden dat ze beter
.
overeenkwam. Er werd gefluisterd dat je nooit dichter bij iemand kon komen
dan zo, en ze dacht aan de manen die ze waren vergeten op te plakken, ezeltje-
prikje en geblinddoekt voor iedereen, ze was gewoon een houten blok zonder
.
kop of staart. Muziek stond op, iets met dansen aan zee en don’t speak en het
ritme maar niet kunnen ontkomen. Hoe de hand die haar lief was haar benen
uit elkaar schoof in de vorm van een gevarendriehoek waarvan de reflectors
.
het niet meer deden, uitroepteken. Haar colabuik werd verward met vlinders,
ooit iemand zich in een vlinder zien verslikken om daarna te twijfelen over
het evenwicht tussen koolzuurgas en koolzuur, hoe instabiel het hart wordt
.
na de eerste keer langdurig openstaan? In de stallen van haar hoofd briesen
de merries doodleuk en op straat wordt er gesjoemeld met het daglicht, nog
even dit donker, nog even een slotlied. Wanneer ze ontwaakt ligt ze op haar
.
buik op haar matras als een kleed dat ooit een paard is geweest.
.
Supermarkt
Melissa Ketelaar
.
In de categorie Jonge dichters vandaag Melissa Ketelaar. Melissa Ketelaar komt uit Emmen en is woonachtig in Nijmegen waar ze Algemene Cultuurwetenschappen studeert. Als kind was ze nogal verlegen en door te schrijven kon ze zich toch uitspreken. Door een optreden bij de Kunstbende kreeg ze de kans om vaker op te treden en leerde ze mensen kennen die positief op haar werk reageerde.
Zelf zegt ze dat haar vroegere gedichten vooral grappig en ironisch waren en nu wat nihilistischer zijn maar in het gedicht ‘Supermarkt’ bewijst ze dat het ironische en grappige nog steeds een plekje heeft in haat poëzie. Qua vorm lijken het korte prozagedichten, een beetje in de stijl van Nyk de Vries.
.
Supermarkt
.
Mijn peer werd afgerekend als een appel, omdat ik het zonde vond een tweede zakje te pakken. Voor
het eerst pin ik zoveel dat ik een handtekening moet zetten. Jammer dat ik geen zegels spaar.
Het is druk en de vier tieners voor me kopen Red Bull en Bifi worstjes. De cassière herkent me
inmiddels en ik ben bang dat ze bijhoudt wat ik koop en dus eet.
De enige keer dat ik me niet schaam is als ik tegelijkertijd chocola en tampons koop.
.
Krullenbol
Nyk de Vries
.
Ik kwam maandagavond de bundel van Nyk de Vries tegen die ik kocht naar aanleiding van zijn optreden bij Poetry park een paar jaar geleden. De bundel ‘De dingen gebeuren omdat ze rijmen’ staat vol prachtige, licht absurde prozagedichten. Daarom vandaag nog eens een gedicht van deze bijzondere dichter.
.
Krullenbol
.
Er was een foto van mij in omloop. Maar ik was het niet.
Steeds als ik met het beeld werd geconfronteerd, sloeg ik
snel de pagina om, ongemakkelijk door die vreemde
onbekende ogen. Jaren gingen voorbij. We oefenden
zomers in de omgebouwde boerderij van Ursula. We
speelden onder leiding van Jan Switters in het voormalig
Oostblok. Ik sprak voor het laatst met mijn
schoolvriendin tijdens het afscheidsconcert. Ruim een
decennium later, in een klein café, niet ver van het pontje,
bladerde ik door een stel oude knipsels en stuitte
opnieuw op het portret. En pas daar zag ik het. Die
jongen met die onbekende ogen. Die krullenbol. Ik was
het wel.
.
Nyk de Vries
Dunya festival 2012
Afgelopen weekend was ik op het Dunyafestival en daar in de Poetry tent presenteerde de stadsdichter van Rotterdam, Ester Naomi Perquin, een programma met door haar uitgekozen dichters. De dichter die op mij veel indruk heeft gemaakt, vooral door zijn voordracht, was Nyk de Vries. Zijn poëtische ultra korte verhalen, of proëzie, is verrassend, zet aan tot denken en doet soms surrealistisch aan. Daarom hier een voorbeeld van een ‘gedicht’ van Nyk uit de bundel ‘De dingen gebeuren omdat ze rijmen’.
.
Natuur
Het beeldscherm had me dusdanig geconditioneerd dat ik soms, wanneer ik een boek las, een ouderwets boek, ik in een van de hoeken keek hoe laat het was, Eens, toen ik door de natuur liep, merkte ik dat ik wegdroomde en met mijn hand probeerde de flora en fauna weg te klikken, Een paar maanden geleden op een feestje, tijdens de karaoke, legde een expert me uit dat het niet heel lang meer hoefde te duren voor het zover was. Hij huilde toen hij het me vertelde. Hij hield ervan, van die gekke ouwe natuur.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 