Site-archief

Paul Siegell

Gedichten in vreemde vormen

.

Zo nu en dan kom ik nog wel eens een gedicht tegen in een bijzondere vorm, of eigenlijk in een vorm die het gedicht ondersteunt als afbeelding. Zo kwam ik dit gedicht van Paul Siegell tegen. Paul Siegell is een dichter die verschillende poëziebundels heeft uitgegeven in de Verenigde Staten zoals ‘Jambandbootleg’, ‘Wild life rifle fire’ en ‘Poemergency room’.

Hij werkt als dichter in Philadelphia, is senior editor bij de Painted Bride Quarterly, heeft bijdragen geleverd aan de American Poetry Review, Black Warrior Review, Rattle en vele andere magazines en bladen.

Van zijn hand is het gedicht ‘Acrobatic macaroni, or at a music-boiled battle scene’ uit 2008.

.

Paul-Siegell-American-Poetry-Review-July08

Hel en Paradijs

Ilya Kutik

.

In de serie over Russische dichters vandaag de dichter Ilya Kutik. Een scherprechter zou zeggen: Die Kutik is een Oekraïner die tegenwoordig in de Verenigde Staten woont. Klopt maar Ilya Kutik (1961) is weliswaar geboren in de Oekraïne (Lvov) maar studeerde Letteren in Moskou en vormde samen met dichters als Jerjomenko, Parsjtsjikov en Zjdanov een groep die bekend werd onder de noemer ‘Metarealisten’, die zich afzetten tegen het socialistisch realisme en via verbeeldingskracht nieuwe realiteiten aftasten.

Naast dichter is Kutik ook vertaler en criticus en woont en werkt hij in de Verenigde Staten aan de Northwestern University in Chicago en doceert daar Russische literatuur. Kutik trad in het verleden o.a. op bij Poetry International.

.

Hel en Paradijs

.

In deze duisternis, in het holst van deze nacht

zijn wij gekooid, als in een kist of koker.

In ons zijn Hel en Paradijs bijeengebracht,

als rook en zuurstof in de longen van een roker.

.

Ze zijn geen polen maar, naar ik veronderstel,

als lucifers dicht bij elkaar gelegen.

Zo hebben deze twee een plaats gekregen,

dus Paradijs naast Paradijs en Hel naast Hel.

.

Maar wordt het donkerder op aarde, uur na uur,

verlaat een engel goedgezind de Hemelhaven,

strijkt op zijn glijvlucht langs het Hellezwavel

en geeft ons met zijn flakkerende vleugel vuur.

.

kutik

Ilya Kutik is ook gewoon op Facebook te vinden.

Met dank aan: Spiegel van de Russische poëzie, Facebook en Poetry International

Maya Angelou

Maya Angelou (1928 – 2014)

.

Op woensdag 28 mei overleed, op 86 jarige leeftijd, Maya Angelou. Maya Angelou werd ook wel “America’s most visible black female autobiographer” genoemd en al in de jaren tachtig las ik boeken van haar. In die tijd vooral verhalen en pas veel later gedichten want Maya Angelou was behalve schrijfster van autobiografieën (zeven!) ook schrijfster van essays, televisieshows, toneelstukken en films. Kortom een zeer inspirerende en belangrijke schrijfster. Ze ontving in haar lange loopbaan verschillende keren awards en meer dan 30! eredoctoraten.

Met haar eerste biografie ‘I know why the caged bird sings’ kreeg ze internationale bekendheid. Van haar hand verscheen ook een gedicht met deze titel.

.

I know why the caged bird sings

The free bird leaps
on the back of the wind
and floats downstream
till the current ends
and dips his wings
in the orange sun rays
and dares to claim the sky.

But a bird that stalks
down his narrow cage
can seldom see through
his bars of rage
his wings are clipped and
his feet are tied
so he opens his throat to sing.

The caged bird sings
with fearful trill
of the things unknown
but longed for still
and his tune is heard
on the distant hill
for the caged bird
sings of freedom

The free bird thinks of another breeze
and the trade winds soft through the sighing trees
and the fat worms waiting on a dawn-bright lawn
and he names the sky his own.

But a caged bird stands on the grave of dreams
his shadow shouts on a nightmare scream
his wings are clipped and his feet are tied
so he opens his throat to sing

The caged bird sings
with a fearful trill
of things unknown
but longed for still
and his tune is heard
on the distant hill
for the caged bird
sings of freedom.

.

maya

Slammin’

Marc Kelly Smith

.

De meeste mensen zullen niet meteen de naam Marc Kelly Smith kunnen plaatsen. Ik denk dat maar weinig mensen, inclusief slam dichters weten dat hij de grondlegger was van de Slam Poetry in Chicago in de jaren 80 van de vorige eeuw.

In november 1984 begon  bouwvakker en dichter  Marc Kelly Smith een poëzieavond serie in een  jazzclub in Chicago genaamd de ‘Get Me High Lounge’, op zoek naar een manier om nieuw leven in poëziepodia  te blazen. Hij noemde dit podium ‘The monday night poetry reading’. Hoewel gevestigde dichters de vorm die hij koos bespotte (op deze manier voordragen in plaats van gedragen voorlezen) groeide het podium en werd snel populair. Smith zag zijn aanpak als een opgestoken middelvinger naar de gevestigde dichters die hij verwaand en versleten beschouwde want op hun evenementen “luisterde niemand naar ze”.

Of zoals Smith het verwoorde,  nadat hij zelf ooit naar een dergelijk evenement was geweest met zijn manuscripten verborgen in een krant:

“Het woord ‘poëzie’ stoot mensen af. Waarom is dat? Door wat de scholen er mee hebben gedaan. De slam geeft het terug aan de mensen .. We hebben mensen nodig om via poëzie met elkaar praten. Dat is hoe we onze waarden communiceren, onze harten, de dingen die we hebben geleerd, die maken dat we zijn, wie we zijn.”

Volgens Smith waren de eerste Slams meer een variété show dan een competitie. Hoewel Slams overal anders zijn is Smith verantwoordelijk voor kenmerken als de publieksjury en de cash prijzen. In het begin maakt hij zelfs gebruik van show elementen als het aandoen van bokshandschoenen bij de dichters waarna ze samen in een soort boksring geplaatst werden.

Na het succes in Chicago breidde de Slams zich uit over meer dan 500 plaatsen in de Verenigde Staten. Marc Kelly Smith kreeg de koosnaam slampapi die hij nog altijd voert op zijn website http://www.slampapi.com/

Eind jaren 90 begon poetry slam over te waaien naar Europa. In Duitsland is poetry slam inmiddels een televisiefenomeen. Ook in Frankrijk bestaat een actieve slambeweging. In Nederland worden sinds 1998 slams gehouden. Sinds 2002 wordt er een jaarlijks Nederlands kampioenschap poetry slam georganiseerd.

Van de hand van Marc Kelly Smith het gedicht ‘The sign rattled, it had all these buttons of glass’.

.

The sign rattled, it had all these buttons of glass

Stanley’s store at the end of our alley
Had a dead end sign shaped like a diamond
Set into the ground at the back of the curb
Turned up on a point,
One of its kind left in the world.
Euclid Avenue ran into it.
Eighty-fourth Place crossed it.
Tootie-Fruitie Freddie and Ricky Cooke
Pitched pennies on the sidewalk behind it.
I raced Kenny Knottingham
In a race I regarded
As the race of my life
From the blotched beige bark
Of the big leaf sycamore
Peeling
To within a tag-hand’s reach of winning
Rattling the buttons of glass
That covered the sign
As I fell to the ground —
A hand on the curb,
A hand in the mud.
My face scraped by the pipe
That supported that sign.
It was the race of my life
Lost boarded up abandoned
Block by block purchased and sold.
And try as I may not to
I run it again and again.
Sometimes in my dreams.
Sometimes while sipping coffee in North Shore cafes
Or on the Gold Coast
When the autumn dusk drops its lavender air
And the electric lights in the buildings
Square themselves double on the damp streets
Making the people I do not know
Weave in and out of the mist
To become the people I forgot to keep with me
Walking out of my mind
Into places that will never be again.
Stanley’s store at the end our alley.
A pane of glass framing another world.
A dead end sign.
And I race backwards
Never able to win.

.

slam

 

slam2

 

Slam3

 

Brodsky

Joseph Brodsky ( 1940 – 1996)

.

Van de Russische dichters vandaag de dichter Joseph Brodsky. Brodsky werd geboren in een Joods Russische familie in Leningrad. De familie Brodsky overleefde tijdens de tweede Wereldoorlog het beleg van Leningrad. Joseph werd vernoemd naar de Sovjet dictator Joseph Stalin. Na vele baantjes en zichzelf Engels en Pools te hebben geleerd, schreef Brodsky eind jaren vijftig zijn eerste gedichten. Vanaf 1960 publiceerde hij gedichten en vertaald werk in literaire tijdschriften. Na een schijnproces in 1963 waarin hij van parasitisme werd beschuldigd werd hij veroordeeld tot 5 jaar dwangarbeid. Het proces veroorzaakte veel ophef onder dichters in de Sovjet Unie en in het Westen. Onder andere Jean-Paul Sartre zette zich in voor zijn zaak. Na anderhalf jaar werd hij vrijgelaten en in 1972 werd hij uitgewezen. Hij verhuisde naar de Verenigde Staten waar hij de rest van zijn leven zou wonen.In 1977 kreeg hij het Amerikaans staatsburgerschap en in 1987 de Nobelprijs voor de Literatuur. Na de val van het communisme wilde Brodsky niet terug naar Rusland.

Ballingschap is een centraal thema in Brodsky’s poëzie, naast isolement van de mens in het algemeen. Een ander thema dat telkens terugkeert in zijn werk, is de relatie tussen dichter en maatschappij: Brodsky benadrukt telkens de kracht van de literatuur, die naar zijn mening in staat is het publiek positief te beïnvloeden en de cultuur en de taal waarvan zij deel uitmaakt, in sterke mate te vormen. Hij was van mening dat de westerse literaire traditie deels verantwoordelijk is voor het overwinnen van de grote rampen van de twintigste eeuw, zoals het nazisme, het communisme en de beide wereldoorlogen.

Uit ‘Triton’ uit 1998, in een vertaling van M. Zeeman het gedicht’Ter nagedachtenis aan mijn vader: Australië’

.

Ter nagedachtenis aan mijn vader: Australië

.

Ik droomde dat je nog leefde en geëmigreerd

was naar Australië. Van ver maar doodgemoedereerd

kwam je stem tot mij, mopperend over het klimaat

en het gedoe met je flat, je weet hoe dat gaat,

’t is helaas niet in het centrum, maar wel dicht bij zee,

vier hoog, geen lift, wel een bad, dat valt weer mee,

dikke enkels, ‘En ik ben mijn slippers kwijt’

klonk het zakelijk, om niet te zeggen, zuur.

En ineens gierde de hoor ‘Adelaide! Adelaide!’,

en bulderde, beukte, alsof er tegen de muur

een luik sloeg, van de scharnieren bijna los.

Toch is dit stukken beter dan ingeblikte as,

dan het document waarop een sterfdatum staat-

je echoënde norse stem die praat en praat

en de poging om je voor te doen als spook

.

voor ’t eerst sinds jij bent opgegaan in rook.

.

Joseph Brodsky portrait

 

Met dank aan ‘Spiegel van de Russische poëzie’ en Wikipedia.

Just your everyday apocalypse

Amelia Walker

.

Uit mijn boekenkast vandaag de bundel van Amelia Walker met de intrigerende titel ‘Just your everyday apocalypse’. De paar keer dat ik Amelia heb ontmoet waren bijzonder. Haar poëzie is anders, gelaagd en in al haar gedichten zijn vooral de dingen die niet benoemd worden van belang.

Amelia Walker begon met voordragen (spoken word) in cafés en clubs in de regio rond Adelaide (Australië) toen ze zestien was. Na vele optredens die volgde op allerlei festivals in Australië verbleef ze voor korte tijd in Nederland. Ze publiceerde gedichten in de Verenigde Staten, Groot Brittanië, Noorwegen, India, Australië en Nieuw Zeeland. Meer over Amelia op haar (iets gedateerde) website http://www.freewebs.com/ameliawalker/

De gedichten in ‘Just your everyday apocalypse’ zijn geschreven in de jaren tussen 2004 en 2008 (de bundel is uit 2008). Uit deze bundel het gedicht ‘Phone Call With An Ex’.

.

Phone call with an ex

.

I tell him I’m good,

I’m really good, extra good,

everything is good

good good good.

And he’s good,

really good.

And I say how good it is

that’s he’s really good

and I’m good

and we agree – for once-

it’s all good.

.

After we hang up

I heat a tin of asparagus soup

and watch ‘Muriel’s  Wedding’

for the eleventh time.

.amelia

 

walker book

Poëzie in het Engels

Mijn gedichten op http://www.hellopoetry.com

.

Sinds kort ben ik actief op http://www.hellopoetry.com waar ik mijn gedichten (door mijzelf in het Engels vertaald) plaats. Soms pas ik de gedichten een weinig aan om het in het Engels beter te laten lopen of mijn punt wat duidelijker te maken. Inmiddels staan er 3 gedichten van mijn hand op de website. De laatst geplaatste was zelfs even trending topic (met meer dan 200 keer bekeken) maar dit kan ook komen doordat de meeste gebruikers in de Verenigde Staten wonen en ze daar in een andere tijdszone leven.

Uit mijn bundel ‘Zoals in maart de wind graven beroert’ heb ik de gedichten ‘Chicago Blues’, ‘Kerfstok’ en ‘The Big Easy’ vertaald en geplaatst. Hieronder het gedicht dat enige tijd trending topic was The Big Easy (over New Orleans).

.

The big Easy

At the third street on the left
from Bourbon Street,
the reddish brown waterline
follows us to the hotel

The sleek white walls appear
to be from ‘after Katrina’
like many here

In the spring sun
the pale green lies deserted
in the shadow of
a long line of soot
coughing cars

Where Sachtmo’s park
seems forgotten
after cleaning and renovation

is the home of this
other musician with worldly
allure, like a fresh blueberry
on a flat beaten hill
full of loose ends

.

The Big Easy

 

Bij de derde zijstraat links

vanaf Bourbon street,

loopt de roodbruine waterlijn

met ons mee

tot aan het hotel

 

De strak witte muren blijken

ook op deze plek van ‘daarna’

zoals zoveel hier

 

In de bleke voorjaarszon

ligt het vale groen verlaten

onder de rook van

een lange rij roet

hoestend blik

 

Waar Sachtmo’s park

vergeten lijkt

na schoonmaak en renovatie

 

ligt het woonhuis van

die andere muzikant met wereldse

allure, als een verse bosbes

op een platgeslagen heuvel

vol losse eindjes

.

.

the big easy

The poetry box

Palen en dozen

.

De afgelopen weken ben ik een paar voorbeelden tegen gekomen van palen en dozen met poëzie. Wat hebben ze gemeen? Ze staan aan de openbare weg en er zit (gratis) poëzie in deze dozen, palen of dozen op palen. En ze zijn allemaal gesitueerd in delen van de Verenigde Staten. Blijkbaar is het een fenomeen dat daar nogal navolging krijgt. Zo is er de poëziepaal van Cornelia Seigneur in Bolton, Oregon, de Poëzie post ( gevonden door Ann Harrison) in Portland, Oregon, de Mystic poëzie doos in Mystic, Connecticut van Sue Ellen Thompson en de poëziepaal van Gabriel Boehmer ook in Portland, Oregon en tot slot de poëziedoos in New London in Connecticut.

Ik ken geen vormen van dit soort ‘openbare’ poëzie in Nederland, maar als je een voorbeeld weet, laat het me weten.

Hieronder de verschijningsvormen van de hierboven beschreven plekken.

.

Paal1

Paal2

Paal3

Paal3a

Paal4

Paal5

Paal6

Poetry in motion

Jim Wilson

.

Iedereen die wel eens in Nieuw Zeeland is geweest zal ze weleens gezien hebben; de posters van Phantom Billstickers, die bands, festivals, toneelstukken en evenementen aankondigen. De oprichter van Phantom, Jim Wilson, had de wens om creatieve mensen te ondersteunen in een project waarbij hij creatieve geesten uit Nieuw Zeeland steunt.

Twee jaar lang reisde Jim door de Verenigde Staten om posters met gedichten van Nieuw Zeelandse dichters te plakken in de openbare ruimte. Zijn missie met het aanbrengen van deze ‘flora van de betonnen jungle’ zoals hij het noemt, is om een zachtere stem te geven aan een harde wereld, om verheffende momenten te bieden op feestdagen en om dichters (uit Nieuw Zeeland en hun gedichten) een stem te geven.

Gedichten over de zee, over aardbevingen, over de kostbare dingen, plaatsen en herinneringen, gedenkstenen, hekken en bakstenen muren in de Verenigde Staten en, dankzij de vrijwilligers, ook in verschillende Europese en Australische steden.

De eerste van een reeks ondersteunende optredens met acht Nieuw Zeelandse dichters werd in februari 2013 gehouden in New York. Veel meer Nieuw Zeelandse dichters zijn betrokken bij het bredere, street-level poster project – en honderdduizenden voetgangers over de hele wereld zijn gestopt in hun sporen voor een korte, poëtische ontmoeting met een ver land.

.

poetry-poster

poster creeley

poster op paal

 

Meer informatie over dit project op: http://www.0800phantom.co.nz

Poem in your pocketday

29 april

.

Schreef ik op 18 april 2012 al over een initiatief in Hawaï over poem in your pocket, waarbij je een gedicht kon inzenden dat dan geplaatst zou worden op de borstzak van een hawaïshirt, nu iets meer over Poem in your pocketday.

Op 29 april is het in de Verenigde Staten Poem in your pocketday. In 2002 initieerde het bureau van de burgemeester samen met het New Yorks departements of cultural affairs and education de Poem in your pocket day als onderdeel van de festiviteiten van de stad rond de national poetry month (elk jaar in april).

In 2008 nam de Academy of American Poets het initiatief over op landelijk niveau als onderdeel van de door hen georganiseerde maand van de poëzie. Op deze dag selecteren mensen vanuit de hele Verenigde Staten en gedicht, dragen dit bij zich en delen het met anderen. Inmiddels is het ook mogelijk een kort gedicht te delen op Twitter met de hashtag #pocketpoem.

Een mooi initiatief dat navolging vraagt in Nederland nu we ook hier een nationale gedichtenweek hebben (helaas nog geen maand!).

.

poem in your pocket

                                                                                  Met dank aan The unquiet librarian voor de foto

pocket_cel2