Maandelijks archief: april 2015
Michael Higgins
President van Ierland en dichter
.
Wat is dat toch, schrijvers en dichters en politiek. Op de een of andere manier blijken schrijvers en dichters zich in het openbare debat en zeker als er sprake is van verzet tegen een junta of dictatuur nogal te manifesteren. Dat is geen nieuw gegeven. Als er dan een democratiseringsproces op gang komt wil het nog wel eens voorkomen dat deze zelfde schrijvers en dichters actief zich in de politiek gaan begeven.
Een ander verhaal is het in het geval van Michael Higgins. Higgins (1941) werd geboren in het Ierse Limerick (een betere achtergrond om dichter te worden kun je je bijna niet wensen). Hij studeerde in Galway, doceerde politicologie en sociologie. Tijdens zijn studie werd Higgings politiek actief. Voor Labour, werd hij gekozen tot lid van de City Council van Galway. In latere jaren zou hij ook een aantal keer tot Lord Mayor (burgemeester) worden gekozen.
In 2011 werd hij gekozen tot President van Ierland. Voor die tijd publiceerde hij een aantal dichtbundels als ‘The Betrayal‘(1990), ‘The Season of Fire’ (1993), en ‘An Arid Season’ (2004).
In februari 2015 werd echter voor het eerst weer een gedicht van hem gepubliceerd sinds hij aantrad als president met de titel ‘The prophets are Weeping’. Sinds oktober 2014 heeft hij eraan gewerkt en het gedicht gebruikte hij op zijn officiële kerstkaart. Higgins werd voor dit gedicht geïnspireerd door de vluchtelingenstromen in Irak en Syrië. Zijn laatste bundel stamt alweer uit 2011 ‘New and selected poems’.
.
The Prophets are Weeping:
.
To those on the road it is reported that
The Prophets are weeping,
At the abuse
Of their words,
Scattered to sow an evil seed.
Rumour has it that,
The prophets are weeping.
At their texts distorted,
The death and destruction,
Imposed in their name.
The sun burns down,
On the children who are crying,
On the long journeys repeated,
Their questions not answered.
Mothers and Fathers hide their faces,
Unable to explain,
Why they must endlessly,
No end in sight,
Move for shelter,
for food, for safety, for hope.
The Prophets are weeping,
For the words that have been stolen,
From texts that once offered,
To reveal in ancient times,
A shared space,
Of love and care,
Above all for the stranger.
.
Dubbele moraal
Versvorm
.
Er zijn vele versvormen (neem maar eens een kijkje in de categorie Versvormen op dit blog). De website http://hetvrijevers.nl/ staat bijvoorbeeld helemaal in het teken van gedichten met vaste vormen.
Vandaag de Dubbele moraal als versvorm. Deze vorm werd ooit bedacht door een redacteur van het Vrije Vers. De dubbele moraal bestaat uit twee zesregelige gedichten naast elkaar met dezelfde rijmwoorden waarin het rechtse gedicht een tegenovergestelde bewering van het linkse bevat. Het rijmschema is abaaab en het metrum is vrij. De rijmwoorden zijn overeenkomstig en bijna altijd identiek maar niet noodzakelijk (bijvoorbeeld leiden en lijden).
Hieronder een voorbeeld.
.
Het leven stelt niet veel meer voor
Wanneer we aan depressies leiden.
Dat is tenminste wat ik hoor.
Toch gaat het leven steeds maar door,
Dat zingt het klootjesvolk in koor.
Van ’t leven wil ik scheiden…
De vreugd’ te leven stelt veel voor.
Depressies willen wij niet lijden.
Niets is er, wat ik liever hoor.
Toch gaat ons leven niet steeds door,
Eens zingt voor ons een uitvaartkoor,
Wanneer wij gaan verscheiden.
.
Gedichten als ringtone
Laat je bellen met een gedicht
.
De stichting Lezen, het Poëziecentrum en HAVAS worldwide Brussel namen, met steun van de Taalunie, in 2015 het initiatief om gedichten als ringtone voor je smartphone te laten maken. Dichters Sylvie Marie en David Troch schreven speciaal hiervoor samen 14 gedichten (Troch 8 en Marie 6) die je kunt downloaden als ringtone.
Op de website van de Poëzieweek http://poezieweek.com/activiteiten/ringtones.html zijn de gedichten te beluisteren en staat een instructie hoe de gedichten als ringtone te installeren.
Bart Stouten en Chantal Pattyn (Klara) lezen de gedichten voor.
.
Voorbeelden van gedichten:
Als ik spreek van David Troch
http://poezieweek.com/downloads/ringtones/Als%20ik%20spreek_DavidTroch.mp3
Ergens elders van Sylvie Marie
http://poezieweek.com/downloads/ringtones/Ergens%20elders_SylvieMarie.mp3
.
Zondag live
Jet Crielaard
.
Aanstaande zondag organiseert Ongehoord! in de bibliotheek een poëziepodium waar onder andere Jet Crielaard zal voordragen. Jet Crielaard (1975) is een kunstenaar in beeld en woord. Tot 2010 trad ze veel op bij poetryslams en op literaire podia en in 2009 debuteerde ze met de gedichtenbundel ‘Vogelvluchtsprookjes’ in de ‘Haags fris’ reeks. Haar werk werd opgenomen in verzamelbundels en verscheen in tijdschriften zoals ‘De Revisor’. Haar poëzie is te kenmerken als talig, absurdistisch en concreet, en refereert vaak aan de kindertijd.
Naast haar poëzie maakt Jet vooral schilderijen, sculpturen, illustraties, en verhalen voor volwassenen en kinderen. Daarnaast werkt ze ook als docente.Van haar hand het gedicht ‘Condenstrek’
.
Condenstrek
aan je hoofd een
hele serie treinen die
je nog dient te nemen
met ambities in ze die op ramen
verticale plattegronden maken
routes stippelen naar later
tot condens wegtrekt
zoals kruimels opgegeten
worden door vogels
die als enigen vet op de plaats
van bestemming aankomen
‘t is achteraf door droog glas pas helemaal zichtbaar
dat de wereld een vogelvluchtsprookje was wat al
plannend met mijlen tegelijk aan je is voorbijgegaan
je neemt je voor
in je volgende leven
speel je ook doodgewoon
een vogeltje lik
je desnoods met een
niets ontziende rotgang
alle ramen tot en met die
van de locomotief schoon
.
In de Tweede binnenhaven van Scheveningen, bij mij bijna om de hoek, is in het kader van de Haagse Poëzieroute, een poëzietegel van een van haar gedichten geplaatst.
.
Poëzie en politiek
Lincoln Silva
Lincoln Silva (1945) is een schrijver, dichter en journalist uit Paraguay. Momenteel schijnt hij in Amsterdam te wonen. Naast twee romans (‘Rebelión despuéus’ uit 1970 en ‘General, General’uit 1975) schrijft hij ook poëzie. In zijn geschriften hekelt Silva op humoristische maar groteske wijze de politieke realiteit in Paraguay. Met name tijdens het bewind van generaal en dictator Alfredo Strössner.
Op de website http://www.doorbraak.eu/ vond ik een mooi strijdbaar gedicht van Silva. In dit gedicht komen gevoelens van woede en machteloosheid en de weigering zich neer te leggen bij onrecht duidelijk naar voren.
.
Woede
Ik neem geen genoegen meer met een schreeuw
met het heffen van een vuist
en me te pletter lopen tegen een muur
Mezelf nu in brand steken
is de helft van niets;
verkoold sterven
terwijl je je eigen as opeet.
Het is veel te weinig alleen maar Paraguayaan te zijn
nauwelijks een Zuid-Amerikaan
een wereldburger.
Wat betekent het nu om christen te zijn
en je wonden likkend
van deur tot deur te gaan.
Vandaag viert de ellende
zijn bruiloft van as
en luiden de klokken
voor al onze martelaren.
Ik neem er geen genoegen meer mee een mens te zijn
zonder in de anderen
mijn woede te ontsteken.
.
Verjaardag
Hester Knibbe
.
een paar maanden geleden werd Hester Knibbe gekozen als de nieuwe stadsdichter van Rotterdam (ik was erbij). Diezelfde week won ze de VSB poëzieprijs met haar bundel “Archaïsch de dieren”. Eerder won ze al de Jambe poëzieprijs, Anna Blamanprijs voor haar oeuvre en de Herman Gorterprijs voor haar bundel ‘Antidood’. Uit haar bundel ‘De buigzaamheid van steen’ het gedicht ‘Verjaardag’. Ik hoop dat ze net als haar voorganger stadsdichters van Rotterdam, Jana Beránova en Daniël Dee in de jury van de Ongehoord! gedichtenwedstrijd wil plaats nemen maar daar later meer over.
.
Verjaardag
Je bent jarig vandaag en je bent het
niet meer. Hoe vieren we dat, hoort
bij een verjaardag die is verjaard
bijvoorbeeld nog taart; je bent toch
nog altijd geboren, geworden. Maar
met wie vieren we dat voortaan en
waar halen we blijde gezichten vandaan.
Bloemen krijg je natuurlijk, we schikken ze
voor je in vazen terwijl we over je
praten: toen, nu zou hij, hij zou – maar
ten slotte staan we daar met
lege handen en armen
.
Uit: De buigzaamheid van steen, 2005
.
Richard ‘Dicky’ Spender
Collected poems
.
Toen Richard Spender (1921 – 1943) op 21 jarige leeftijd bij een aanval op Duitse stellingen in Tunesië het leven liet, had hij reeds een bundel gepubliceerd en was hij een gewaardeerd dichter. De Daily Telegraph schreef over hem als de Rupert Brooke van de Tweede Wereldoorlog. Rupert Brooke was een getalenteerd dichter die in actieve dienst in de Eerste Wereldoorlog overleed.
Zijn gedichten werden gepubliceerd door Sidgwick & Jackson in 3 bundels; ‘Laughing Blood’ uit 1942, ‘Parachute Battalion; last poems from England and Tunisia’ uit 1943 en ‘The Collected Poems’ uit 1944. Mijn exemplaar van The Collected Poems is een derde druk uit 1945.
Daarnaast werden zijn gedichten gepubliceerd in bladen en magazines als Punch, Country Life, John O’ London’s Weekly, The Observer en the Times Literary Supplement.
Zes van de gedichten van Richard Spender zijn geschreven tijdens en na zijn training en dienst bij The Parachute Regiment. Een van deze gedichten is getiteld
.
Before the First Parachute Descent
Moderne Chinese poëzie
Hsia Yu en Shang Ch’in
.
In 2012 bracht uitgeverij Voetnoot uit Antwerpen twee dichtbundels uit van moderne Chinese dichters. Vertaalster Sylvia Marijnissen maakte een selectie uit werk van Hsia Yu (1956) en Shang Ch’in (1930-2010). De bundels, getiteld ‘Als kattenogen’ (Yu) en ‘Ontsnappende hemel'( Ch’in), voorzag Marijnissen van een nawoord waarin ze ingaat op de vertaalkeuzes waarvoor zij zich gesteld zag.
De bundels werden mogelijk gemaakt door het Nederlands Letterenfonds. De poëzie van Yu is erg talig en biedt de lezer verschillende in- en uitgangen, waar Ch’in prozagedichten en verzen schrijft. Als jongeman werd Shang Ch’in als deserteur gevangengezet. In een van de cellen waar hij zat opgesloten lagen dichtbundels van Lu Xun en Bing Xian, nieuwe literatuur die de klassieke schrijftaal verruilde voor de spreektaal.
Van Hsia het gedicht ‘Ansichtkaart’.
.
Ansichtkaart
Weinig tijd
Stadje van behoedzaamheid
niet zonder elkaar te vernietigen
op het punt ver weg te gaan
glas kapotslaan
vingernageldoorzichtig
.
Van Shang Ch’in het gedicht ‘Ontsnappende hemel’.
.
Ontsnappende hemel
Dodengezicht is nooit gezien moeras
Moeras in wildernis is ontsnapping van hemeldeel
Vluchtende hemel is overvloedige rozen
Overstromende rozen is nooit gevallen sneeuw
Niet gevallen sneeuw is tranen in aders
Opwellende tranen is bespeelde luitsnaren
Tokkelende luitsnaren is brandend hart
Verbrand hart is wildernis van moeras
.
Brabant vertelt
Literaire wandeling Helmond
Op de website http://www.brabantvertelt.nl/ is een app te downloaden met daarop een aantal routes door Noord-Brabant, samengesteld door het BKKC, het Brabants Kenniscentrum Kunst en Cultuur. Eén van deze routes loopt door Helmond. Een groot aantal gedichten op deze route wordt via de app voorgelezen. Meer literaire gedichten staan op tientallen bankjes waar men even rustig kan verpozen. Ook op de Koninginnewal zijn gedichten te vinden, afkomstig van kinderen van Helmondse basisscholen. De poëzie is ingesproken door voormalig stadsdichter Bert Kuijpers. De wandeling, die zo’n dertig minuten in beslag neemt, begint en eindigt bij de bibliotheek aan de Watermolenwal. Naast de gedichten zijn in de app foto’s en achtergrondinformatie opgenomen.
Bert Kuijpers was van 2007 tot 2011 stadsdichter van Helmond. Eén van zijn gedichten is te lezen op de Grafheuvels van Ashorst. Daar werd op 27 mei 2010 het Kunstwerk De schaar onthuld. De schaar is ontworpen op basis van een van de voorwerpen die gevonden werd tijdens de archeologische opgravingen in de negentiger jaren van de vorige eeuw. Speciaal ter gelegenheid van de onthulling maakte voormalig stadsdichter Bert Kuijpers een gedicht.
.
Waar Helmonds ver verleden heel diep zat weggestopt.
En wachtend op ons zoeken zijn spullen goed bewaarde
In moerassige grond van onschatbare waarde.
Waar eeuwenlang een hart vol mysteries klopt
Daar vonden wij al wroetend in ongewoelde aarde
Historisch erfgoed, wel schaars en heel beknopt.
Dat zich in vaardige handen als grote schat ontpopt
En zich archeologisch als juweel openbaarde.
Want ook de kleine schaar, die in de Ashorst rustte,
Schijnbaar toevallig in aarden labyrint,
Simpel symbool wellicht van ons onderbewuste.
Trotseert op deze plek eeuwenlang weer en wind,
Waar het heden nu hier het verleden kuste,
Niet knipt maar ons met aarde bindt.
.
Poëziewedstrijd Ongehoord! 2015
Doe mee en maak kans op prachtige prijzen!
Even een stukje geschiedenis. In 2009 ben ik begonnen met een poëziewedstrijd op mijn blog (toen nog bij web-log.nl). In dat jaar waren er ongeveer 35 inzendingen en de jury bestond uit de fotograaf van mijn (onze) eerste dichtbundel ‘Zichtbaar alleen’ Ruben Philipsen en beeldend kunstenares Loes van Vliet.
Het jaar daarop had ik zo’n 85 inzendingen en bestond de jury uit twee bevriende dichters de (beide helaas inmiddels overleden) Otto Zeegers en Pero Senda.
In het derde jaar steeg het aantal inzender tot boven de 120 en waren de juryleden mijn uitgever Henriette Faas en een medewerker van de uitgeverij Bep van Wely.
Toen ook besloot ik dat de poëziewedstrijd een groter publiek verdiende. Bij Ongehoord! viel mijn idee om de poëziewedstrijd ‘over te nemen’ in goede aarde en sinds 2012 wordt deze wedstrijd onder de noemer Ongehoord! gedichtenwedstrijd jaarlijks georganiseerd. En met groot succes. Jaarlijks doen er meer dan 200 dichters mee aan de wedstrijd, bestaat de jury uit ter zaken kundige mensen en is de uitreiking in het Bibliotheektheater in Rotterdam een groot feest. Ook de prijs, het beeldje van kunstenares Lillian Mensing, spreekt zeer tot de verbeelding.
Ook dit jaar organiseert de stichting Ongehoord! wederom dé poëziewedstrijd. Het thema dit jaar is: ‘Daarheen gaan’. We hopen dat vele dichters weer massaal meedoen. Verras ons met jullie krachtige woorden en wendingen. Lees hieronder onze voorwaarden.
- Per inzender mag 1 gedicht worden ingezonden met als thema ‘Daarheen gaan’.
- Het gedicht moet in het Nederlands zijn.
- Het gedicht mag niet meer dan 30 regels hebben (inclusief witregels).
- Het gedicht moet worden aangeleverd in een Worddocument zonder opmaak, lettertype times new roman, 12 punts letter.
- In de mail moet de naam van de dichter (geen pseudoniem) staan. ook al staat de naam in het e-mailadres, toch duidelijk de naam van de dichter vermelden, evenals de titel van het gedicht.
- Er zal een onafhankelijke jury worden samengesteld met namen die niet verbonden zijn aan Ongehoord! Deze namen worden in de loop van dit jaar bekend gemaakt.
- Inzendingen kunnen vanaf 1 april 2015 tot en met 31 mei worden ingezonden naar: ongehoordgedichtenwedstrijd@gmail.com.
- Inzendingen die niet voldoen aan deze voorwaarden worden uitgesloten van deelname.
- De prijsuitreiking van de Ongehoord! poëziewedstrijd zal plaats vinden op zondag 22 november 2015 in het Bibliotheektheater in Rotterdam.
- Iedere inzender krijgt een bevestigingsmail van toezending.
- Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.
- Met deelname geeft de dichter toestemming tot het plaatsen van het gedicht in een eventueel te verschijnen E-bundel (mits opgenomen in de shortlist).
Dit kun je allemaal winnen!
Hou de website van Ongehoord! (www.stichtingongehoord.com) en dit blog in de gaten voor verdere informatie (data, jury etc.). De te winnen prijzen zijn: 1e prijs een beeldje van Lillian Mensing, publicatie gedicht op de website en een optreden op het Ongehoord! podium, 2e prijs publicatie gedicht op de website en een optreden op het Ongehoord! podium, 3e prijs, publicatie gedicht op de website en een optreden op het Ongehoord! podium. De jury maakt van de gedichten van de drie prijswinnaars eveneens een juryrapport.
Deze gedichtenwedstrijd is ook terug te vinden op http://www.schrijvenonline.org
.
Eerste prijs: beeld van Lillian Mensing
Prijswinnaars van de Ongehoord! gedichtenwedstrijd 2014
ZICHTBAAR ALLEEN 